Droom
Een droom is wat iemand denkt te zien en te horen terwijl hij slaapt. Dromen komen vooral voor tijdens de REM-slaap.
Tijdens een Lucide droom is de dromer zich bewust van het feit dat hij droomt.
Wat een droom is en waar het precies voor dient is niet bekend, al zijn er wel vermoedens. Zo is gebleken dat men vaak droomt over dingen die men overdag heeft meegemaakt. Dit wordt de dagrest genoemd. Dromen zouden helpen de gebeurtenissen te verwerken.
In het verleden zag men dromen als boodschappen van de goden en kende men er een voorspellende functie aan toe. Om de verschillende droomsymbolen te analyseren, waren er droomduiders en droomboeken.
[bewerk] Dromen als vorm van verdringing
In het boek die Traumdeutung (eerste druk 1900, herziene achtste druk december 1929) betrok Sigmund Freud de droom bij zijn visie op de psychoanalyse. Het werk gaat uit van wat Freud het onbewuste noemde.
Freud zei zelf over dit boek: {{citaat|De Droomduiding is in werkelijkheid de koninklijke weg naar het onbewuste, de veiligste basis voor psychoanalyse. (Die Traumdeutung ist in Wirklichkeit die Via regia zum Unbewussten, die sicherste Grundlage der Psychoanalyse).
Tijdens de slaap is de bewustzijnsgraad sterk verminderd. De weerstand is niet geheel opgeheven, maar zijn kracht verzwakt. De verdrongen psychische inhouden krijgen in de droom een onherkenbare vermomming waardoor ze de censors weten te verschalken. Dromen zijn dus substituutbevredigingen van verdrongen complexen. Dromen hebben dus een geheime zijde, de latente droominhoud. Die verklaard moet worden, droomduiding.
[bewerk] Dromen als synthese van hersenactivatie
Een geheel andere en meer recente theorie van de droom is gebaseerd op de fysiologie van de hersenen, en is afkomstig van Hobson en McCarley. Deze theorie is bekend geworden als de 'activatie-synthese' theorie. In het kort komt deze theorie erop neer dat tijdens de droomslaap snelle oogbewegingen optreden. Dit wordt ook wel REM (Rapid Eye Movement) slaap genoemd. Tijdens de REM slaap worden in de hersenen gebieden geactiveerd die in de waaktoestand alleen actief zijn als zij visuele indrukken uit de omgeving ontvangen. Tijdens de slaap ontbreekt deze ínput, en probeert het rationele brein de chaotische (vooral visuele) belevingen in de hersenen tot een enigszins samenhangend verhaal samen te smeden. Deze theorie kan ook verklaren waarom de droominhoud vaak vreemd of bizar is. Volgens de psychoananalytische droomtheorie van Freud komt dit omdat een censor de droominhoud verdraait. Deze bevat namelijk onderdrukte wensen die bedreigend zijn voor het bewustzijn. De censor fungeert dus als een soort scrambler: een machine die de droominhoud in een symbolische code verpakt. Activatie-synthese theorie gaat uit van een eenvoudiger principe. De droominhoud is inderdaad chaotisch en bizar. Maar dat komt omdat de fysiologische activaties in de visuele schors, door het ontbreken van externe prikkels, structuur in tijd en ruimte missen. Het 'rationele' brein probeert nu deze ruwe informatiestroom te integreren. Volgens deze visie fungeert de droomslaap dus eerder als synthesizer: een machine die ruwe indrukken en belevingen samenvoegt.
zie ook:
- Hobson, J.A. (1988). The dreaming Brain. New York. Basic Books.
- McCarley, R.W. & Hoffman, E. (1981). REM Sleep Dreams and the Activation-Synthesis Hypothesis. American Journal of Psychiatry, 1138:7
