Commodore 64
De Commodore 64 (of CBM64) is de bekendste, maar ook tamelijk onconventionele homecomputer van Commodore uit de beginperiode voor hobby- en thuisgebruik.
Inhoud |
[bewerk] Kenmerken
Het apparaat kwam in 1983 op de markt. De behuizing was een soort dik toetsenbord, waarbij het computergedeelte zich onder de toetsen bevond. Het apparaat werd aangesloten op een televisietoestel als monitor voor beeld en geluid. De computer haalde als meest verkochte computer het Guinness Book of Records en stond daar in de editie 2002 nog steeds.
De Commodore 64, die bij de ontwikkeling VIC-30 werd gedoopt, maar nooit onder die naam op de markt kwam, was door Commodore ontwikkeld als opvolger van de VIC-20. Het nummer 64 slaat op het werkgeheugen van 64 kB. Daar de adresruimte van de processor ook 64 kB groot is, kan het gehele RAM slechts onder bijzondere omstandigheden worden benut. Onder BASIC is er slechts 38 kB vrij voor de gebruiker - de eerste melding die na het aanschakelen op het scherm verscheen was:
64K RAM SYSTEM 38911 BASIC BYTES FREE
[bewerk] Mogelijkheden
Het systeem is gebaseerd op de MOS 6510-processor, een variant van de MOS 6502-processor en was verder uitgerust met de VICII (video interface chip) en SID6581 (sound interface device), waardoor het apparaat behoorlijk ontwikkelde grafische en geluidsmogelijkheden bezat. Dergelijke mogelijkheden kwamen bij de IBM-PC en klonen pas jaren later. Voor het eerst beschikte een computer over geavanceerde geluidsmogelijkheden. De SID-chip was een complete geluidssynthesizer, die softwarematig werd aangestuurd. Tot op de dag van vandaag is deze chip erg geliefd; hij wordt door sommigen als een van de belangrijkste chips ooit gezien. Ook de VICII-chip was geavanceerd voor die tijd door de mogelijkheid van sprites, grafische objecten die onafhankelijk van elkaar konden bewegen. Het BIOS ondersteunt deze geavanceerde eigenschappen echter niet.
Om onder BASIC gebruik te kunnen maken van de geavanceerde hardware, moesten gegevens op een primitieve wijze worden ingevoerd. Zo konden plaatjes worden ontworpen met peek- en poke-opdrachten. (Peek is het opvragen van een getal uit een geheugenadres, poke is een waarde in een geheugenplaats schrijven.)
[bewerk] Gegevensopslag
Om programma's en gegevens op te slaan, kon gebruikgemaakt worden van een compactcassette. De computer gebruikte fluittonen om de digitale gegevens op te slaan. Dat ging erg langzaam, het duurde al gauw 10 minuten voordat een programma was geladen. Met hulpprogramma's (zoals Fast) die apart moesten worden geladen, was het mogelijk om gegevens sneller, maar ook minder betrouwbaar op te slaan en te lezen. Later kon een diskdrive aangesloten worden. De bekendste diskdrive is de 1541. Deze werkt met een 5¼"-diskette, waar 170 kB aan data op kan. Sommige mensen pasten een controversiële truc toe om de capaciteit van de diskette te verdubbelen: met een speciaal voor dat doel ontworpen perforator kon een extra inkeping in de diskette worden gemaakt, waardoor het mogelijk was de diskette om te draaien en de achterkant te gebruiken voor nog eens 170 kB aan programma's.
Ook werden er cartridges (ROM) op de markt gebracht waarop al software stond, bijvoorbeeld Simon's Basic.
[bewerk] Software
Software voor de CBM64 was in groten getale beschikbaar: van zakelijk tot serieus, al heeft de computer zijn bekendheid voornamelijk te danken aan de talloze spellen die er voor het apparaat zijn ontwikkeld. Namen als The last ninja en Maniac mansion zijn bij vele oud-gebruikers titels die het hart nog steeds sneller doen kloppen.
Nederlandse en Duitse computerbladen drukten soms een programma af. Dan moesten pagina´s vol machinecode worden ingetypt. Als dat klaar was, kon de code met een checksum op juistheid gecontroleerd worden.
Het tekstverwerkingsprogramma voor de CBM64 was Easy Write, terwijl de huis-, tuin- en keukenversie van het programma ORACLE als Superbase in listingvorm door Data Becker werd verkocht.
[bewerk] Failliet
De Commodore 64 werd later door de Commodore 128 en vervolgens door de Amiga opgevolgd.
Eind jaren '90 ging Commodore failliet en werd overgenomen door computer retailer ESCOM uit Duitsland. Op haar beurt ging ESCOM (door andere redenen) failliet en was er geen toekomst meer voor Commodore. Ook Tulip Computers heeft getracht de CBM-groep nog eens nieuw leven in te blazen, maar dat liep op een fiasco uit.
Sinds eind 2004 is de merknaam Commodore eigendom van Yeahronimo in Baarn, waarachter driemensen uit de muziekwereld schuilgaan.
[bewerk] Opvolgers
In 1998 kwam er de Commodore 64 Web It internet computer met het Commodore 64 logo er op.
In 2004 kwam er een Commodore 64 direct-to-tv "joystick" uit welke verschillende originele en accurate C64 spellen bevatte.
[bewerk] Nostalgie
Door tussenkomst van een emulator, waarbij de CBM64 wordt nagebootst in een modern besturingssysteem, kunnen spelletjes als Pacman, Choplifter en Frogger weer opnieuw tot leven worden gebracht. Enkele bekende emulatoren zijn CCS64 en Frodo. Deze zijn via iedere willekeurige zoekmachine te vinden. Ook de oude spelletjes zijn in groten getale op speciaal daarvoor ingerichte websites te vinden. Veelal is het copyright verlopen, waardoor deze software als abandonware kan worden aangeboden.
[bewerk] Trivia
Het spel Grand theft auto: Vice City, dat zich afspeelt in de jaren '80, begint met het (licht aangepaste) openingsscherm van een C64. Op dit scherm wordt het LOAD-commando getypt, waarna het spel verder wordt geladen.
[bewerk] Zie ook
[bewerk] Externe links
- VICE is een programma voor Unix, MS-DOS, Win32, OS/2, Acorn RISC OS of BeOS en voert programma's uit die bedoeld zijn voor oude 8-bit computers. De huidige versie emuleert de C64, C128, VIC20, alle PET modellen (behalve de SuperPET 9000), PLUS4 en de CBM-II (ookwel bekend als C610) (Engelstalig).
- C64.com: Engelstalige internetsite met en over oude computerspelletjes voor de CBM64.
- Engelstalige online handleiding van de C64
- GameBase64: Engelstalige database met informatie over duizenden C64-computerspelletjes.
- C64s.com (oude spellen online)
- HCC Commodore club Nederlands/Engelse website van actieve gebruikers en verzamelaars groep.
