Cixi
Cixi (慈禧, Cíxǐ of Tzu Hsi) (29 november 1835 – 15 november 1908) was keizer-regentes van China tijdens de Qing-dynastie. Zij was de dochter van een ambtenaar genaamd Hui Cheng.
Cixi slaagde er als enige concubine in een zoon van keizer Xianfeng te krijgen. Toen de keizer in 1861 overleed werd Cixi samen met keizerin Cian, regentes voor haar zoon Zaichun die de regeringsnaam Tongzhi zou nemen. Na de dood van haar zoon in 1875 werd ze opnieuw regentes, ditmaal voor Zaitian wiens haar neefje was. Hij nam de regeringsnaam Guangxu.
In 1881 overleed haar mede regente Cian in toevallige omstandigheden. Vele geruchten gaan erover dat Cixi haar vermoord zou hebben. In 1889 trad ze terug als regentes toen Guangxu meerderjarig werd. Vlak daar voor had ze haar eigen nicht Longyu aan hem uitgehuwd. Negen jaar later spoorde de heersende elite de keizerin aan het regentschap opnieuw op zich te nemen naar aanleiding van de Honderd Dagen van Hervorming. In 1901 ontvluchtte Cixi Peking toen de Bokseropstand in alle hevigheid losbarstte. Ze overleed in 1908, één dag na de dood van keizer Guangxu. Op haar laatste dag wees ze nog wel de opvolger van Guangxu, keizer Xuantong (de zoon van de aan haar zeer loyale tweede prins Chun) aan.
[bewerk] Cixi's plaats in de geschiedenis
De westerse mogendheden verzonnen allerlei gruwelverhalen over Cixi om hun kolonisme in China te verantwoorden. Kort na haar dood verscheen een Engelse biografie waarin de keizerin-weduwe extra werd belasterd en deze vormt de bron van deze gruwelverhalen. Zo zou zij haar co-regentes alsmede Guangxu hebben laten vergiftigen. In de jaren zeventig van de twintigste eeuw werd ontdekt dat de 'bronnen' van deze biografie vervalsingen waren. Het heeft echter geen einde mogen maken aan de grootschalige laster aan het adres van Cixi. Toch zijn er ook genuanceerdere beschrijvingen van haar leven verschenen.
[bewerk] Cixi in de kunst
Behalve diverse biografieën maken ook romanschrijvers dankbaar gebruik van Cixi's leven. Pearl Buck publiceerde in 1956 de eerste roman over de keizerin, getiteld Imperial Woman. Ook Johan Fabricius en Mayli Wen publiceerden historische romans over Cixi.
In China zijn diverse films over haar leven gemaakt. In de meeste daarvan wordt ze in een kwaad daglicht gesteld. Cixi komt ook voor in het eerste half uur van de film The Last Emperor van regisseur Bernardo Bertolucci.
