Champagne (wijn)
Champagne is een mousserende wijn, die wordt geproduceerd in het gelijknamige gebied in Frankrijk. De witte wijn is de bekendste, maar ook rosé champagne is volwaardige champagne.
Andere "bubbeltjeswijn" die niet in deze regio gemaakt wordt, mag niet de naam champagne hebben en wordt nog al eens méthode traditionnelle genoemd. De benaming méthode champenoise mag niet meer worden gebruikt voor schuimwijnen die niet uit de Champagne komen.
In de meeste Westerse landen wordt Champagne traditioneel gedronken met Oudjaar of tijdens een andere bijzondere gebeurtenis zoals de doop van een schip.
Inhoud |
[bewerk] Hoe wordt Champagne gemaakt?
Champagne wordt over het algemeen gemaakt uit een mengsel van blauwe en witte druiven. De enige witte druif die is toegestaan, is de Chardonnay en de enige twee blauwe druiven zijn Pinot Noir en de Pinot Meunier. Champagne die uitsluitend bestaat uit Chardonnay, wordt Blanc de Blancs genoemd. Champagne die alleen samengesteld is uit de twee blauwe druiven, noemt men Blanc de Noirs.
De meest verkochte champagne is eigenlijk niets anders dan witte wijn. Desondanks verschilt champagne van gewone witte wijn, aangezien champagne voor twee derde van de hierboven genoemde blauwe druiven wordt gemaakt. De eerste druivensoort Pinot Noir geeft een vrij geringe opbrengst, maar een volle, lang aanhoudende smaak. De tweede, Pinot Meunier, is minder gevoelig voor vorst, gemakkelijker te telen en erg fruitig. De laatste druif, de Chardonnay rondt de compositie af.
Wanneer tegen het einde van september het oogstverbod wordt opgeheven, is het opschieten geblazen. Talloze helpers plukken de druiven met de hand, omdat ze in geen geval gekneusd mogen worden: de blauwe schilletjes zouden de most kleuren. De druiven worden onmiddellijk geperst. Dan volgt, na toevoeging van gist en bij streng gecontroleerde temperatuur, de alcoholische gisting, waarop meestal een tweede malolactische gisting, die dient om het zuurgehalte op biologische wijze te verminderen, aansluit. Zo verkrijgt men de stille, droge basiswijn.
Dan begint de bereiding van de champagne, een kunst die is ontwikkeld door Dom Pérignon. De beroemde Dom Pérignon is genoemd naar de gelijknamige monnik, die vermoedelijk als één van de eersten champagne maakte volgens de specifieke bereidingswijze die wordt voorgeschreven door het procédé méthode champenoise. Deze monnik was keldermeester van de abdij van Hautvilliers te Frankrijk en ontwikkelde de kunst aan het eind van de 17e en het begin van de 18e eeuw. Verschillende soorten wijnen en verschillende jaren - tenzij het om een champagne van een bepaalde jaargang gaat, een millésimé - worden geassembleerd tot een cuvée en worden gebotteld. Voordat de fles met een stop wordt afgesloten, is er een beetje liqueur du tirage, een mengsel van rietsuiker (24 g/l), belegen wijn en gist in gedaan. Binnen acht tot tien weken voltrekt zich de prise de mousse, de gisting op de fles. In de fles heeft zich koolzuur gevormd en dit zorgt voor een bruisende wijn. De gistcellen vallen nu vanzelf uiteen, waardoor ze de wijn voeden en geurig en vol maken.
Eenvoudige champagnes moeten minstens een jaar zo blijven liggen en de champagnes met jaartal drie keer zo lang. Meestal laat men ze nog veel langer rijpen in de kelders van Reims en Epernay, voordat men de flessen schuin legt en steeds weer draait zodat de verontreinigingen zich naar de hals bewegen. Wanneer ze zich daar opgehoopt hebben, volgt het degorgeren. Men laat de halzen bevriezen, waarna de stop machinaal wordt verwijderd. Door de druk van het koolzuur worden de verontreinigingen eruit geslingerd.
De dosering van de liqueur d'expédition, met suiker gemengde wijn waarmee men de flessen vóór verzending bijvult, is bepalend voor het type champagne. Als er alleen droge wijn wordt toegevoegd, ontstaat er een champagne non dosé, brut nature, ultra brut, extra brut of brut intégrale. Hoe meer liqueur er is toegevoegd, hoe zoeter de champagne - van brut tot doux. Voor de grote champagnehuizen is de brut zonder jaartal (brut sans millésime) het belangrijkst, want zij ontlenen hun roem aan het onveranderlijke karakter en de contstante kwaliteit van deze wijn.
Andere beroemde Champagnes zijn La Grande Dame van Veuve Cliquot en Cristal van Louis Roederer.
Er wordt ook niet-mousserende wijn gemaakt in de Champagnestreek.
[bewerk] Het champagne-etiket
Een champagne-etiket is vaak zeer onduidelijk. Behalve de herkomstaanduiding vermeldt het de naam van het merk (bijv. Moët et Chandon), het type, dat afhankelijk is van het suikergehalte (bijv'. brut), de naam van de producent, de inhoud van de fles (bijv. 750 ml), het alcoholgehalte (bijv. 12,5%) en eventueel de speciale cuvée (bijv. Cuvée Dom Pérignon) en het jaar (bijv. Millésime 1990).
Vaak staat er onder de overige gegevens een nummer met twee letters ervoor: deze verraden wie de champagne heeft gebotteld. Elke bottelaar heeft zijn eigen kenteken:
- NM: négociant-manipulant. Deze handelaar of dit huis oogst of koopt druiven, most of basiswijnen en verwerkt ze in zijn kelders tot champagne.
- RM: récoltant-manipulant. Een wijnboer die van zijn eigen oogst in zijn eigen kelders champagne maakt.
- RC: récoltant-coopérateur. Een wijnboer die lid is van een genootschap waarvan hij de wijn terugneemt om hem aan zijn eigen klanten te verkopen.
- CM: coopérative de manipulation. Een genootschap van wijnboeren, dat van de druiven van zijn leden in eigen kelder champagne maakt en laat rijpen.
- SR: société de récoltants. Een vereniging van onafhankelijke wijnboeren, die van de oogst van haar leden champagne maakt en bottelt.
- ND: négociant distributeur. Een wijnhandelaar of handelsmaatschappij die gebottelde champagne koopt en van etiketten voorziet.
- R: récoltant. Een wijnboer laat een négociant-manipulant in loondienst wijn van zijn druiven maken en krijgt de champagne gebotteld van hem terug.
- MA: marque auxiliaire. Letterlijke vertaling uit het Frans is hulpmerk, dat staat voor handelsmerken die in opdracht van een wederverkoper gemaakt en van zijn etiket voorzien worden.
[bewerk] Soorten champagne
- Extra-brut
- Brut
- Sec
- Demi-sec
- Doux
- Brut sans millésime
- Blanc de blanc
- Blanc de noir
- Crémant
- Rosé (champagne)
- Millésimé
- Cuvée prestige
[bewerk] Gerelateerde onderwerpen
[bewerk] Externe link
- http://www.champagne.com/ (Officiële website met veel plaatjes)
- http://www.champagneinfo.nl/ (De Nederlandse Champagne Pagina's, alles wat je ooit over Champagne wilde weten)
- http://www.champagnegenootschap.nl/ (Vereniging voor champagne liefhebbers, o.a. proefavonden)
- (en) De overzichten van Champagne en proevende nota's van Libation U.N. Limited
- http://www.brutenbubbels.nl (champagneproeverij Brut & Bubbels , informatieve website over le & la champagne en sfeervolle proeverijen)
