Brandweer
De brandweer is de instantie die zich bezighoudt met het redden van mens en dier en het voorkomen en bestrijden van brand. Tot haar taken behoren ook voorlichting, controle op preventieve maatregelen, brandbestrijding en rampenbestrijding. Ook wateroverlast en overlast ten gevolge van wespenplagen en dergelijke neemt zij in sommige gemeenten voor haar rekening.
De brandweer beschikt over een wagenpark dat signaalrood van kleur is (kleurcode RAL 3001). Daarnaast zijn de voertuigen voorzien van een striping die in Nederland ook wel BZK-striping genoemd. Deze is in het leven geroepen om de herkenbaarheid van de verschillende hulpverleningsdiensten te vergroten. Politiewagens en ambulances hebben een vergelijkbare striping, maar dan in een andere kleurstelling. De voertuigen van de brandweer zijn uitgerust met blauw zwaailicht en twee-tonige hoorn.
De heldenmoed van brandweerlieden spreekt velen tot de verbeelding. Hun schijnbare onverschrokkenheid om soms levensgevaarlijke situaties te trotseren, maakt hen bij het ruime publiek gerespecteerd. De maatschappelijke dienstverlening van de brandweer wordt door de bevolking zeer gewaardeerd, hoewel de overheidsbezuinigingen ook hier doordringen en hogere efficiëntie wordt afgedwongen. Uitingen van respect en sympathie voor de brandweer vinden we vooral bij rampen, zoals de vuurwerkramp in Enschede, de aanslagen van de 11e september in New York, of de gasexplosie van 29 juli 2004.
Inhoud |
[bewerk] Organisatie
De brandbestrijding is in Nederland en België van oudsher een taak van de gemeentebesturen. Dit is in Nederland dan ook vastgelegd in de Brandweerwet van 1985. Vrijwel alle gemeenten beschikken dan ook over een eigen brandweerkorps, waarvan de grootte afhankelijk is van de omvang en het brandrisico van de gemeente. Gemeentelijke brandweerkorpsen werken samen in 25 "regionale brandweren" (Nederland) of "brandweerzones" (België). Op deze manier kunnen ze bepaalde taken efficiënter uitvoeren. Regionale brandweren richten zich primair op de voorbereiding van de rampenbestrijding, en kunnen bij grote incidenten en rampen snel over voldoende mensen en middelen beschikken, door middel van een regionale alarmcentrale (RAC) of HC100 (hulpcentrum 100) in België.
De brandweer heeft een strakke, hiërarchische commandostructuur. Dit stelt een brandweerkorps in staat samen te werken met andere brandweerkorpsen, of met andere instanties zoals politie en ambulancedienst.
Een dringende oproep voor de brandweer kan men in veel Europese landen doen via het alarmnummer 112.
[bewerk] De brandweerman/-vrouw
Gedurende decennia werd het brandweervak uitsluitend door mannen uitgeoefend. Vooral de laatste 10 jaar is daar verandering in gekomen en maken ook vrouwen deel uit van de korpsen. Het beroep brandweerman kennen we in twee verbanden: vrijwilliger en beroeps. De eerste vorm komt het meeste voor, met name in de kleine en middelgrote gemeenten. De vrijwilliger 80 procent doet het brandweerwerk als bijtaak. Vaak mag deze van de werkgever het werk verlaten wanneer hij of zij opgeroepen wordt voor een dringende interventie. In deze gevallen wordt van een vrijwilliger verwacht dat hij of zij binnen 2 tot 3 minuten na alarmering in de kazerne is. Veelal wordt er met piketregelingen gewerkt om de opkomst van een volledige bemanning te kunnen garanderen. Beroepskorpsen vindt men alleen in grote steden of bijzondere gebieden zoals Europoort. Beroepsmensen 20 procent werken vaak in een rooster van 24 uur dienst en 48 uur vrijaf of een 12/24/12/48 uren schema (12 op; 24 af; 12 op; 48 af). Een dienst wordt volledig in en om de kazerne doorgebracht. Gedurende deze uren vindt het onderhoud aan materiaal en kazerne plaats, wordt oefening en studie gedaan en worden rusturen ingelast. Uiteraard heeft een alarmoproep de hoogste prioriteit.
[bewerk] Opleiding
De beroeps- en de vrijwillige brandwacht ondergaan dezelfde opleiding(en). Er zijn verschillende rangen waaraan bepaalde opleidingsverplichtingen zijn gekoppeld. Het diploma brandwacht (tegenwoordig manschap) bijvoorbeeld bestaat uit de modules repressie, persoonlijke bescherming en levensreddende handelingen. De combinatie leidt tot het diploma. Daarna kan men brandwacht 1e klasse (tegenwoordig manschap 1)en hoofdbrandwacht worden (De rang hoofdbrandwacht zal in de nabije toekomst mogelijk verdwijnen). Daarna onderbrandmeester en brandmeester etc. Ter indicatie; de opleiding tot onderbrandmeester (bevelvoerder) vergt voor vrijwilligers circa vijf jaar. Een manschap leert hoofdzakelijk blussen, een manschap 1 hulpverlening (van het knippen in auto's tot het heffen van een last tot het omzagen van een boom). Een onderbrandmeester is bevelvoerder (leidinggevende) op een Tankautospuit en geeft leiding aan 5 tot 7 personen.
De opleiding tot brandweerofficier vindt in Nederland centraal plaats aan het Nederlands Instituut voor Fysieke Veiligheid/NIBRA (NIFV/NIBRA) te Arnhem. Na een HBO of WO opleiding worden kandidaten in 18 maanden opgeleid en getraind tot incidentmanager.
In België heeft elke provincie zijn opleidingscentrum voor hulpdiensten. Ook de indeling van de opleidingen is niet gelijklopend met Nederland, de typische brandweerbenamingen worden hier vervangen door de militaire termen. Men begint als Brandweerman waarna men via Korporaal en Sergeant kan deelnemen aan de cursussen voor Adjudant. In het ideale geval kan deze cursus gestart worden 7 jaar na inschrijving voor de cursus Brandweerman. Verder zijn er nog de Officierenopleidingen: Officier, crisissituatiebeheer en Dienstchef. Los van de hiërarchische structuur, is er de opleiding Brandvoorkoming die onder andere noodzakelijk is om toegelaten te worden tot bepaalde Officierenopleidingen.
[bewerk] Bedrijfsbrandweer
Luchthavens en de grotere industrieën beschikken over een eigen bedrijfsbrandweer. De bedrijfsbrandweer is opgeleid overeenkomstig de overheidsbrandweer, maar is gespecialiseerd in hun bedrijf: een goede kennis van hun verzorgingsgebied. Een goed voorbeeld is de Feuerwehr van BASF in Duitsland. Zij zijn een autoriteit op het gebied van brandbestrijding in chemische installaties en opereren internationaal.
[bewerk] Materieel
Materieel dat door de brandweer wordt ingezet voor brandbestrijding en hulpverlening omvat:
- Materieel voor blussing
- Blusboot (BRV)
- Tankautospuit (TS) dit kan bijvoorbeeld hoge druk/lage druk, alleen hoge druk of alleen lage druk zijn
- Schuimbluswagen (SB)
- Crashtender (CT) op vliegvelden
- Ondersteunende voertuigen
- (Technisch) Hulpverleningsvoertuig (HV)
- Autoladder (AL), deze wordt thans in veel plaatsen vervangen door de
- Hoogwerker (HW)
- Dienstauto (DA) voor bijvoorbeeld de Commandant, Officier van Dienst of de afdeling preventie
- Manschappenwagen/Materieelwagen (PM of GM)
- Verbindings- en Commandovoertuig (VC)
- Specialistische voertuigen (vaak maar niet altijd Regionale Brandweer)
- Haakarmwagen met Haakarmbakken (ontsmettingscontainer, ademluchtcontainer, verbindingscontainer, ...)
- Snel Interventie Voertuig (of Engels: Rapid Intervention Vehicle)
- Compressed Air/Foam System voertuig
- Diverse soorten aanhangers
In België, maar ook Duitsland, beschikt de brandweer vaak ook over Ambulancevoertuigen.
Zie de wikilink voor uitgebreidere informatie van genoemde Brandweerauto's of de voornoemde wikilinks.
