Back to the Future
Back to the Future is een filmtrilogie van Robert Zemeckis, naar het script van Zemeckis en Robert Gale. De hoofdrollen worden vervuld door Michael J. Fox en Christopher Lloyd. De eerste film werd uitgebracht in 1985 en nadat deze een succes bleek, werden deel twee en drie gemaakt en uitgebracht in respectievelijk 1989 en 1990. In de films staat tijdreizen centraal. Een De Lorean is omgebouwd om hiermee naar de toekomst en het verleden te reizen.
Inhoud |
[bewerk] De trilogie
De trilogie bestaat uit de titels:
De films gaan over de avonturen van de scholier Marty McFly en uitvinder Dr. Emmett Brown ('Doc') in uiteenlopende tijdsperiodes: het verleden (1885 en 1955), de tegenwoordige tijd (1985) en de toekomst (2015). De eerste film was financieel een groot succes en werd wereldwijd enthousiast ontvangen. Sinds de release op VHS eindigde de film met de woorden: 'To be continued...' (Wordt vervolgd...). Dit slot was door de schrijvers niet als een belofte bedoeld, maar als een open einde om aan te geven dat de avonturen van Marty en Doc nog niet afgelopen waren. Fans van de film oefenden echter zoveel druk uit, dat Universal Studios besloot om daadwerkelijk een vervolg te maken. Deel II en III werden tegelijk gefilmd, wat in die tijd nog niet vaak was gedaan. Tegenwoordig gebeurt het meer, zoals bij deel twee en drie van The Matrix, Pirates of the Caribbean de Lord of the Rings-cyclus en Kill Bill. De tweede en derde film werden met een tussentijd van een half jaar in de bioscopen gebracht, maar waren minder succesvol dan de oorspronkelijke film.
Onder de fans bevond zich onder meer de band ZZ Top, die in de derde film (letterlijk) meespeelt, en de toenmalige President van de Verenigde Staten Ronald Reagan (1911-2004). Reagan citeerde uit de film in zijn State of the Union in 1986: Never has there been a more exciting time to be alive, a time of rousing wonder and heroic achievement. As they said in the film Back to the Future: 'Where we're going, we don't need roads.' (Het leven is nog nooit zo spannend geweest als tegenwoordig, het is een tijd van inspirerende ontdekkingen en heroïsche prestaties. Zoals men in de film Back to the Future zegt: 'Daar waar wij naar toe gaan, hebben we geen wegen nodig.') Wellicht werd Reagan op de film gewezen, omdat er een grapje ten koste van hem in werd gemaakt. Hoe dan ook, Reagan kon Back to the Future erg waarderen en overwoog zelfs om in het derde deel mee te spelen.
De trilogie wordt als een moderne Hollywood klassieker beschouwd en gewaardeerd om z'n humor, opvallende personages en de kunst om ingewikkelde theorieën over tijdreizen te gebruiken zonder het publiek in verwarring te brengen. De reeks is na twintig jaar nog steeds erg populair, wat blijkt uit de verkoopcijfers van de in 2002 op video en DVD uitgebrachte boxset.
[bewerk] Het verhaal
De tijdmachine die in de Back to the Future trilogie wordt gebruikt, is ingebouwd in een De Lorean - gekozen omwille van het futuristische uiterlijk van de auto. Het onderdeel dat tijdreizen mogelijk maakt is de door Doc uitgevonden 'flux capacitor', die veel energie nodig heeft om te kunnen functioneren. Het verkrijgen van die grote hoeveelheden energie is een probleem dat de gebeurtenissen in de trilogie in belangrijke mate stuurt, evenals het bereiken van de snelheid van 88 mijl per uur, die nodig is om de flux capacitor aan te laten slaan.
[bewerk] Back to the Future (1985)
De zeventienjarige Marty McFly (gespeeld door Michael J. Fox) zit het vandaag niet mee. Zijn auditie is mislukt en thuis is het ook geen lolletje. Zijn vader is een grote nerd, die zich helemaal laat afbeulen door Biff Tannen. Biff heeft net Georges auto in puin gereden en Biff geeft George de schuld. Marty's moeder is zwaar aan alcohol en zijn broer en zus hebben ook niet meer bereikt. Dan krijgt Marty een uitnodiging van Emmett "Doc" Brown (gespeeld door Christopher Lloyd) om zijn nieuwste uitvinding te testen.De tijdmachine wordt aangedreven met kernenergie verkregen uit plutonium. Deze plutonium heeft Doc illegaal gekocht van Libische terroristen, in ruil voor een bom die in werkelijkheid uit losse flipperkastonderdelen bestaat. Als wraak voor deze oplichting komen de Libiërs naar de plek van het experiment om Doc te vermoorden. Marty weet met de De Lorean te ontkomen, maar reist daardoor onbedoeld naar 1955.
In 1955 ontmoet hij zijn ouders George McFly en Lorraine Baines, die dan net als hijzelf tieners zijn. Door zijn aanwezigheid verstoort hij de tijdlijn. Hij voorkomt het ongeluk waarbij de vader van Lorraine George aanreed en hij meegenomen werd. Als zijn moeder op hem verliefd wordt in plaats van op zijn vader, ontstaat het gevaar dat zijn ouders geen relatie met elkaar krijgen en daarmee staat Marty's bestaan op het spel. Om de tijdlijn te herstellen moeten dus twee problemen worden opgelost: George en Lorraine moeten verliefd op elkaar worden en Marty moet terug naar 1985. Marty zoekt de Doc van 1955 op om hem daarbij te helpen.
Er is te weinig plutonium over om terug te kunnen reizen naar de toekomst (zie de titel van de film) en de benodigde hoeveelheid energie is op natuurlijke wijze alleen te verkrijgen door een (naar tijd en plaats onvoorspelbare) blikseminslag. Marty weet dat een paar dagen na zijn aankomst in 1955 de bliksem zal inslaan in de klokkentoren van de stad. Doc bouwt daarop een constructie die de bliksem van de toren naar de De Lorean kan geleiden om Marty terug te laten keren naar 1985.
Volgens de verhalen die Marty van zijn moeder (in 1985) kent, kussen George en Lorraine elkaar voor het eerst op de dansvloer tijdens een schoolfeest. Helaas heeft de pestkop Biff ook zijn zinnen gezet op Lorraine. Als Biff Lorraine lastigvalt, vat George moed en slaat Biff knock-out. Door Marty's bemoeienis is de gitarist van de band gewond geraakt en kan niet spelen. Marty valt daarom voor hem in en speelt aanvankelijk rock 'n roll zoals die net in de jaren '50 in opkomst is, maar geleidelijk aan steeds ruiger met gitaarsolo's zoals die in de jaren '80 gebruikelijk waren, totdat iedereen met stomheid geslagen naar hem staat te kijken.
Voordat hij terugreist probeert Marty Doc op de hoogte te brengen van zijn dood in 1985. Hij schrijft hem een brief, maar daar wil Doc niets van weten, omdat hij weet dat kennis over de toekomst schade toe kan brengen aan de tijdlijn. Om Doc als nog te kunnen waarschuwen stelt Marty de tijdmachine zo in dat hij tien minuten eerder in 1985 terugkomt dan hij oorspronkelijk was vertrokken. Doordat de motor na aankomst weigert, komt hij alsnog te laat en ziet nog net hoe Doc wordt neergeschoten en de één week jongere versie van zichzelf met de De Lorean vlucht naar 1955. Het blijkt echter dat Doc de brief uit 1955 toch gelezen heeft en een kogelwerend vest draagt.
Thuisgekomen blijkt er door Marty's tijdreis toch dermate veel veranderd te zijn in de tijdlijn, dat hij zijn huis en familie nauwelijks terug herkent. Maar de veranderingen zijn positief: hij ging weg uit een onderklasse gezin en keert terug in een middenklasse milieu. Hij heeft voorkomen dat zijn moeder een alcoholist wordt en hij heeft zijn vader geleerd om voor zichzelf op te komen. Hierdoor is Biff niet de baas van George maar andersom!
[bewerk] Back to the Future, part II (1989)
Marty reist met Doc naar de toekomst (2015) om daar te voorkomen dat de familie McFly in de goot terecht komt. Het probleem met de plutonium is opgelost: de De Lorean loopt nu met behulp van een futuristische reactor op groene energie. Bovendien is de auto aangepast zodat deze kan vliegen. Volgens Doc, die al verder in de toekomst is geweest, is een overval waar de zoon van Marty aan deelneemt het begin van een hoop ellende voor de familie. Marty moet daarom proberen dit te voorkomen. Nadat die opdracht succesvol is afgerond koopt Marty een sportalmanak met alle sportuitslagen van 1950 tot 2000. Doc komt erachter en overreedt hem de almanak weg te gooien, omdat het een gevaar voor de tijdlijn vormt om die informatie mee terug te nemen naar het verleden.
De sportalmanak komt daardoor in het bezit van Biff Tannen, die we uit de eerste film kennen als de pestkop die George McFly steeds lastig valt. Biff steelt de tijdmachine en reist vanuit 2015 terug naar 1955 om zijn jongere ik de sportalmanak te geven. Als Marty en Doc terug gaan naar 1985 blijkt de tijdlijn drastisch te zijn veranderd. Biff is een rijk en machtig man geworden door te 'gokken' op uitslagen van sportwedstrijden en de stad is verregaand verloederd en corrupt geworden. Marty en Doc moeten verder terugreizen naar 1955 om te voorkomen dat Biff ooit in het bezit van de almanak komt (*).
Omdat Biff de almanak heeft gekregen in dezelfde week die Marty in de eerste film in 1955 heeft doorgebracht, zijn er nu twee versies van Marty. Terwijl de oudste Marty (Marty van deel II) bezig is om Biff de almanak afhandig te maken, vinden de gebeurtenissen uit de oorspronkelijke film zichtbaar op de achtergrond plaats. Zo nu en dan worden de twee versies van Marty door andere personages dan ook met elkaar verward. Omdat het voor Marty's bestaan van belang is dat zijn ouders een relatie krijgen, moet hij zijn uiterste best doen om zijn vroegere versie die dat aan het regelen is niet voor de voeten te lopen.
Als Marty de almanak te pakken heeft, verbrandt hij 'm en herstelt zodoende de toekomst. Op het moment dat Doc (van 1985) de vliegende De Lorean wil laten landen, wordt de wagen getroffen door de bliksem (hetzelfde onweer dat Marty in deel I de energie gaf om terug naar de toekomst te gaan) en verdwijnt. Vlak daarna wordt er een zeventig jaar oude brief bezorgd waaruit blijkt dat Doc in 1885 is terechtgekomen. Marty, die zonder tijdmachine vast zit in 1955, zoekt onmiddellijk de jonge Doc (van 1955) op om hem om hulp te vragen.
- (*) Op deze plek zit een (achteraf erkende) denkfout in het script. Marty merkt op dat hij ook naar 2015 kan gaan om te voorkomen dat de oude Biff überhaupt op het idee komt om de almanak in 1955 aan zichzelf te geven. Doc wijst hem terecht en zegt dat het 2015 waar zij net vandaan gekomen zijn, niet meer bestaat. Door de verandering in 1955 is een alternatieve, parallelle tijdlijn ontstaan en in die versie van 1985 zijn ze nu beland. Om een en ander te herstellen moet Marty dus terug en niet vooruit. De oude Biff is echter wel in staat geweest om de gestolen De Lorean uit het veranderde 1955 terug te brengen naar het oude 2015. Dat is volgens de logica van Doc onmogelijk. Uit een verwijderde scène op de DVD blijkt dat hier wel over is nagedacht. Nadat de oude Biff Tannen de De Lorean terugbrengt op zijn oude bestemming komt hij de wagen uitgestrompeld, waarop hij op de grond valt en langzaam in het niets verdwijnt. Deze scène is naderhand verwijderd, omdat dit waarschijnlijk de loop van het verhaal al bij voorbaat zou verraden. Een oplossing voor de theorie zou kunnen zijn dat de ontmoeting tussen de twee Biffs een paradox met zich meebracht, waarbij de oude Biff wel in zijn "eigen" 2015 terechtkwam, maar daarna meteen in het niets verdween.
[bewerk] Back to the Future, part III (1990)
Foto:Hullie
Deel drie gaat verder waar deel twee was geëindigd. In de brief die de oude Doc (uit 1985, in 1885) aan Marty (uit 1985, in 1955) heeft gestuurd, staat dat hij de tijdmachine in een grot heeft verstopt. Marty en de jonge Doc (uit 1955, in 1955 (*)) vinden de De Lorean op de aangegeven plek en knappen 'm op. Hoewel de oude Doc had gevraagd om hem in 1885 achter te laten en zelf terug te keren naar 1985, reist Marty toch naar het verleden om zijn vriend op te halen.
In 1885, de tijd van het Wilde Westen, loopt Marty zijn voorouders, de eerste McFly's in Amerika, tegen het lijf (hij noemt zichzelf dan ook "Clint Eastwood" om geen link te leggen met deze McFly's), evenals een voorouder van Biff, Buford 'Mad Dog' Tannen. Hij moet zien te voorkomen dat Doc tijdens een duel door 'Mad Dog' wordt neergeschoten. Een bijkomend probleem is dat Doc verliefd wordt op de onderwijzeres Clara Clayton (Mary Steenburgen). Deze onderwijzers wordt door Doc gered, toen haar paarden voor de wagen op hol waren geslagen. Doordat de Doc haar redt, stort zij niet in het Clayton-ravijn, het ravijn dat oorspronkelijk naar haar genoemd zou worden als ze er wel in zou zijn gevallen. De loop der geschiedenis werd wederom veranderd. Gezien Doc's verliefdheid wordt het voor hem moeilijker om terug te gaan naar 1985. Het liefst zou hij gewoon achterblijven en met Clara Clayton een nieuw leven opbouwen. Maar hij weet dat hij het tijdreizen niet voor persoonlijke gewin mag toepassen, dus probeert hij dit als een wetenschapper op te lossen, ofschoon hem dat deze keer wel zwaar valt. Aangezien Marty McFly tijdens het dorpsfeest van Hill Valley de aanslag op Doc heeft voorkomen, is hij nu het doel van Buford Tannen. Hierdoor is de grafsteen waar eerst Emmett Brown op stond veranderd in Clint Eastwood. Middels een truc (die hij heeft van een cowboyfilm in deel II) weet Marty deze strijd toch te beslechten. Het grootste probleem dat moet worden opgelost, is echter de beschadigde benzinetank van de De Lorean. Doordat deze lek is, is de benzine eruit gelopen en in 1885 kunnen Marty en Doc niet aan nieuwe benzine komen. Het lijkt onmogelijk om voldoende snelheid te genereren om de grens van 88 mijl (140 km) per uur te kunnen bereiken. Uiteindelijk krijgt Doc het idee om met behulp van explosieven een stoomtrein tot die snelheid op te voeren om de De Lorean aan te duwen. Het is een plan van alles-of-niets. De spoorbrug die in 1985 over het ravijn ligt, is in 1885 nog niet gereed. Als de trein voor het bereiken van het ravijn de juiste snelheid niet heeft gehaald valt de tijdmachine te pletter. Bij de tijdsverplaatsing blijft Doc in het Wilde Westen achter met zijn nieuwe grote liefde.
Doordat alleen Marty weer terugkomt in 1985, lijkt het alsof in 1885 "Clint Eastwood" met de locomotief in het ravijn was beland. Bij aankomst in 1985 zien we dan ook een bordje staan met "Eastwood-ravijn" i.p.v. "Clayton-ravijn". Bij deze terugkomst wordt de tijdmachine geramd door een achteropkomende trein. Net als Marty denkt dat hij Doc nooit meer zal zien, verschijnt een vliegende locomotief uit het niets: een nieuwe tijdmachine, met Doc aan boord. Hij blijkt getrouwd te zijn met Clara en twee kinderen te hebben met de namen Jules en Verne, naar Jules Verne.
- (*) Een opmerkelijk detail in deze film is het feit dat de Emmett Brown uit 1955 niet (meer) geconfronteerd wordt met het feit dat hij in 1985 door Libische terroristen wordt gedood.
[bewerk] Acteurs
- "Marty McFly" gespeeld door Michael J. Fox.
- "Emmett L. Brown" gespeeld door Christopher Lloyd.
- "Biff Tannen" gespeeld door Thomas F. Wilson.
- "Buford Tannen" gespeeld door Thomas F. Wilson (III).
- "Lorraine Baines McFly" gespeeld door Lea Thompson.
- "George McFly" gespeeld door Crispin Glover(I)/Jeffrey Weissman(II/III).
- "Jennifer Jane Parker" gespeeld door Claudia Wells(I)/Elisabeth Shue (II/III).
- "Clara Clayton" gespeeld door Mary Steenburgen.
- "Mr. Strickland" gespeeld door James Tolkan (I/II).
- "Sheriff Strickland" gespeeld door James Tolkan (III).
- "Leraar auditie" gespeeld door Huey Lewis (de vertolker van de titelsong "The Power of Love" uit deel 1).
De opnames van Back to the Future, deel I, werden oorspronkelijk gestart met Eric Stolz als Marty McFly. Het productieteam besloot echter na enige tijd dat Stolz toch niet de juiste acteur voor de rol was. Michael J. Fox, die eerder was gepeild maar zich indertijd niet vrij kon maken door de opnames van de comedy Family Ties, bleek nu wel beschikbaar en werd in tweede instantie in de rol gecast.
Voor aanvang van de opnames van deel II en III werd Crispin Glover benaderd om opnieuw de rol van George McFly te spelen, maar hij was van mening dat hij een te laag salaris kreeg aangeboden en weigerde. Jeffrey Weissman nam de rol over, maar voor het deel van het verhaal dat zich in 1955 afspeelde, werden ook oude opnames met Glover gebruikt. Glover spande met succes een proces aan tegen het hergebruik van dit materiaal en ook omdat men door het gebruik van een dubbelganger en make-up deed lijken dat hij wel in deze film meespeelde, aangezien dit niet in het oorspronkelijke contract was opgenomen. Sindsdien zijn daar in Hollywood duidelijker regels over.
