Albert I van België
| 1875-1934 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||
| Koning der Belgen | ||||||
|
||||||
|
Albert Leopold Clément Marie Meinrad (8 april 1875 — 17 februari 1934), prins van België, hertog van Saksen, prins van Saksen-Coburg-Gotha, was van 23 december 1909 tot 17 februari 1934 Koning der Belgen. Voor zijn troonsbestijging werd hij in het Nederlands veelal Albrecht genoemd.
Hij was het vijfde kind van prins Filips, graaf van Vlaanderen en neef van koning Leopold II en van prinses Maria van Hohenzollern-Sigmaringen, dochter van Karel Anton van Hohenzollern-Sigmaringen.
Hij huwde in 1900 met hertogin Elisabeth in Beieren, dochter van Karel Theodoor in Beieren. Zij hadden drie kinderen: Leopold (de latere koning Leopold III), Karel (de latere prins-regent) en Marie-José, die later koningin van Italië werd totdat het Italiaanse volk de monarchie omver wierp en een republiek installeerde.
Inhoud |
[bewerk] Eerste Wereldoorlog: Koning-Soldaat
Koning Albert I was ook de Koning die tijdens de Eerste Wereldoorlog bij zijn soldaten was in de loopgraven aan de IJzer in West-Vlaanderen, terwijl de regering in ballingschap was in Le Havre.
In augustus 1914 had koning Albert zijn hoofdkwartier opgetrokken in het Kasteel de Dieudonné te Korbeek-Lo, dat toebehoorde aan de familie van baron de Dieudonné. Hij verbleef daar van 5 tot 19 augustus. Enkele dagen later werd het kasteel door de Duitsers volledig platgebrand.
In oktober 1914, op een ogenblik dat het leger in wanorde aan het terugtrekken was, stelde de vertegenwoordiger van de Franse regering, generaal Pau, voor om het Belgisch leger terug te laten trekken naar en te hergroeperen in Frankrijk (de streek Calais - Sint-Omaars). Koning Albert I, in samenspraak met de Belgische regering, aanvaardde dit voorstel. Op 10 oktober 1914 vroeg de Belgische regering aan de Franse om 'gastvrijheid voor het Belgisch leger'. Diezelfde dag volgde er een energieke weigering van generaal Joffre (die niet wist dat het voorstel van zijn eigen gevolmachtigde kwam) zeggende dat er 'geen sprake' kan van zijn dat het Belgisch leger zich terugplooit tot Calais. Tezelfdertijd vroeg hij dat het leger zich tot de streek Ieper - Poperinge zou terugtrekken wat ook gebeurde.1,2 Op 11 oktober viel de beslissing om slag te leveren aan de IJzer.
Hij kreeg van zijn soldaten al vlug de bijnamen Koning-Ridder en Koning-Soldaat.
[bewerk] Albert en de wetenschappen
Op 1 oktober 1927 hield koning Albert I (1875-1934) zijn beroemd gebleven toespraak van Seraing, in de bedrijven van John Cockerill. Deze redevoering is een ‘mobiliserende mythe’ geworden, lezen we in de Geschiedenis van de Wetenschappen in België. ‘Tot de huidige dag toe wordt Albert I immers geciteerd in elk politiek discours over wetenschap.’ “Er heerst in België een echte crisis der wetenschappelijke instellingen en laboratoria”, zei de koning tegen de verzamelde fine fleur van economie en politiek. Albert I stelde de high-society ook een oplossing voor: “Door de initiatieven onzer industriëlen en financiers, de kunde onzer ingenieurs, de bekwaamheid onzer arbeiders, zullen alle hinderpalen uit de weg worden geruimd”. De rijken der Belgische aarde hadden de boodschap begrepen en een jaar later werd het Nationaal Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek (NFWO) gesticht, onder het voorzitterschap van Emile Francqui. Het meteen stevig gespekte fonds kreeg deplaats een opleving van de industrie via laboratoriumonderzoek. Toch profiteerden ook de federale wetenschapsinstellingen (FWI) in de jaren voor de Tweede Wereldoorlog van deze duw in de rug. De instellingen wilden niet alleen musea zijn, maar onderzoekscentra. In de overzichtswerken van de instellingen lezen we op de tijdsbalk van de jaren 1930 vooral over belangrijke wetenschappelijke expedities naar verre landen. Die zorgden ook voor de aangroei van het patrimonium. De plaatselijke archeologie, etnografie, fauna en flora werd namelijk niet alleen bestudeerd, als het even kon werd die ook gewoon meegenomen. Nemen wij de Frans-Belgische expeditie naar het Paaseiland in 1934 als voorbeeld. Het schoolschip Mercator werd ingeschakeld om twee van de bekende grote beelden naar Europa te vervoeren, de ene bestemd voor het Parijse Musée de l'Homme, de andere voor de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis. Ander voorbeeld: in 1935 komt een team archeologen - dat met de steun van het jonge NFWO op exploratie in Syrië is - uit op een indrukwekkend jachtmozaïek. De vloermozaïek, gevonden in Apamea en gereconstrueerd in de zaal Oudheid van de KMKG, doorstaat moeiteloos de vergelijking met het paleis van de Byzantijnse keizers in Constantinopel en geldt nog altijd als één van de topstukken van het huis.
De jaren 1930 blijken een opvallend rijke periode voor een aantal FWI's. In de KMKG was Jean Capart hoofdconservator (1925-1942), de grondlegger van de egyptologie in België; een man die toentertijd ongewoon veel aandacht had voor zijn publiek en in de jaren 1920 al – het bestond nauwelijks in Europa – een educatieve dienst uitbouwde. Maar niet alleen het Jubelparkmuseum leefde op, ook het Museum voor Natuurwetenschappen organiseerde tussen 1933 en 1938 belangrijke dier- en plantkundige zendingen naar het Nationaal Albert Park. Het Africa-museum verzamelde vanaf 1927 volgens het principe van zoveel mogelijk reeksen specimens per soort en zelfs per vindplaats, waardoor het Museum uitgroeide tot een van de belangrijkste centra op het gebied van de Afrikaanse zoölogie. De Sterrenwacht kreeg in 1930 een aantal nieuwe instrumenten, waaronder een Zeiss-telescoop van 1 m diameter.
Alberts plan voor ‘een nuttige, patriottische, sociale, pacifistische, op privé-mecenaat steunende wetenschap’ overleefde de Tweede Wereldoorlog niet. De opkomende big-science verplichtte de Staat tot een ander, meer internationaal gericht wetenschapsbeleid.
[bewerk] Reizen
Albert heeft enkele reizen gemaakt tijdens zijn koningschap. Zo reisde hij 1919 naar de Verenigde Staten van Amerika. Tijdens de hele maand oktober reisde hij door het land. Albert werd hartelijk ontvangen door de Amerikanen.
Ook was Albert de eerste koning die door Belgisch Congo reisde. In 1909 als prins, in 1928 als koning. De reis in 1928 was vooral bedoeld om aan te tonen dat men comfortabel kon reizen door Congo.
[bewerk] Marche-les-Dames
Albert I stierf na een val van de rotsen in Marche-les-Dames (Namen) op 17 februari 1934. Omdat van deze val geen getuigen zijn, wordt druk gespeculeerd over de ware doodsoorzaak. Albert was een bekwaam klimmer en daarom menen sommigen dat het moeilijk aan te nemen is dat het om een ongeval zou gaan. Theorieën gaan van jaloerse echtgenoten tot moord door de Franse geheime dienst omdat Albert I het militaire akkoord met Frankrijk zou willen opzeggen en terugkeren naar de Belgische neutraliteit. Geen van deze stellingen heeft men kunnen bewijzen.
[bewerk] Noten
1 Jean Stengers, Léopold III et le gouvernement, Paris-Gembloux, 1980, pp. 35-36.
2 Jacques Willequet, Albert I koning der Belgen, Amsterdam - Brussel, 1979, p. 78.
[bewerk] Externe Links
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Albert I of Belgium op Wikimedia Commons. |
