Agustín de Iturbide
| 1783-1824 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||
| Keizer van Mexico | ||||||
|
||||||
|
Augustín Cosme Damián de Itúrbide y Arámburu (Valladolid de Michoacán, 27 september 1783 – Padilla, 19 juli 1824) was een Mexicaans militair en van 1822 tot 1823 keizer van het Eerste Mexicaanse Keizerrijk.
Hij werd geboren in Morelia in de huidige staat Michoacán als zoon van Spaanse ouders die kort voor zijn geboorte in Nieuw-Spanje waren aangekomen.
In 1798 ging hij bij het Spaanse leger. In 1810, toen de Mexicaanse Onafhankelijkheidsoorlog uitbrak, was hij luitenant. Hij koos de zijde van het Spaanse leger, en vocht dus tegen de Mexicanen. Hij was een bekwaam bevelhebber, dus in 1816 kreeg hij het commando over de Spaanse troepen in het noorden van Mexico.
Gedurende de tijd begon hij echter sympathie te krijgen voor de rebellen. Na geheime onderhandelingen met de rebellenleider Vicente Guerrero liep hij in 1820 – hij was inmiddels kolonel – naar de rebellen over. In 1821 voltooide hij met Guerrero het Plan de Iguala, waarin ze het idee van een onafhankelijk en vrij Mexico formuleerden. Het lukte hen hetzelfde jaar nog de Spanjaarden te verslaan, en Iturbide werd aan het hoofd van de nieuwe regeringsraad gesteld.
In Augustus 1821 ondertekende hij met de Spaanse vice-koning Juan de O'Donojú het Verdrag van Córdoba, waardoor het Plan de Iguala officieel werd; Mexico werd dus onafhankelijk. De prijs was echter hoog: Mexico moest Spanje schadevergoedingen betalen, terwijl de beste stukken land nog altijd in handen van Spanjaarden waren. De financiële nood was zo hoog, dat zelfs zilveren kerkklokken en gouden altaarstukken werden omgesmolten om de schulden te betalen.
Iturbide werd door de Mexicaanse conservatieven, die weliswaar voor de onafhankelijkheid hadden gestreden, maar toch graag een vorst als staatshoofd hadden, gesteund. Omdat niemand uit een Europees vorstenhuis zich bereid toonde tot vorst van Mexico te laten kronen, probeerden de conservatieven Itúrbide over te halen zich te laten kronen. Iturbide was eerst terughoudend, omdat hij zich niet waardig genoeg achtte, maar uiteindelijk stemde hij toe. Op 21 juli 1822 werd hij tot Keizer Agustín I van Mexico gekroond.
Iturbide regeerde als een militair dictator. Iedereen die kritiek uitte werd gevangen gezet. Ook al was het land bankroet, Iturbide besteedde exorbitant veel aan zijn hof. Hij huurde een couturier in die ook Napoleon Bonaparte van kleding had voorzien. Mijnen stortten in of liepen onder, fabrieken en haciënda's hadden te maken met plunderingen en banditisme en de slechte toestand belemmerde de handel, terwijl 80% van het budget besteed werd aan het leger. De ontevredenheid groeide zo snel, dat gouverneurs en militairen, waaronder Guadalupe Victoria en Antonio López de Santa Anna, al snel tegen Iturbide samen begonnen te spannen. Op 19 maart 1823 trad Iturbide af en werd de republiek uitgeroepen. Intussen had het zuiden van het land zich afgescheiden als de Verenigde Staten van Centraal-Amerika.
Iturbide verliet het land. Eerst ging hij naar Italië, later naar Londen, waar hij zijn autobiografie, Mededeling over Enkele van de Belangrijkste Gebeurtenissen in het Openbare Leven van Agustín de Iturbide, schreef. Hij besloot terug te keren naar Mexico. Op 15 juli 1824 landde hij in Tampico. Dezelfde dag nog werd hij gearresteerd, en vijf dagen later werd hij gefusilleerd.
In 1838 werd het lichaam van Iturbide door de conservatieve regering van Anastasio Bustamante naar de kathedraal van Mexico-stad gebracht. Hij kreeg een staatsbegrafenis en de titel "Bevrijder van het Vaderland".
De latere keizer Maximiliaan van Mexico benoemde Iturbides kleinzoon Agustín de Iturbide y Green in 1865 tot opvolger. Maar voor Itúrbide jr. kon aantreden was de monarchie alweer afgeschaft.
| Voorganger: Juan de O'Donojú (vicekoning) |
Voorzitter van het regentschap 1821-1822 |
Opvolger: zichzelf (keizer) |
