Даме Груев
Од Википедија, слободна енциклопедија
| Даме Груев | |
|---|---|
 македонски револуционер
|
|
| Роден | 19 јануари, 1871 с. Смилево, Република Македонија |
| Починал | 23 декември, 1906 врвот Петлец, Република Македонија |
Даме Груев (Дамјан Груев), роден 1871 г. во Смилево (Битолско, според некои имал мијачко потекло од селото Селци).
Завршил шести клас во Солунската бугарска машка гимназија „Св.Кирил и Методиј“. Во јануари 1888 г., во една група од 19 души меѓу кои и Петар Поп Арсов, привлечен од српската пропаганда, заминува да учи во Белград бесплатно на сметка на Друштвото „Св. Сава“. Таму, завршува гимназија и пак на сметка на „Св. Сава“ се запишува во Великата Школа. Во 1891 исклучени од школата го напушта Белград. Се запишува историја на Вишото училиште во Софија, но во 1891 г. и оттаму е исклучен. Во Софија со неколкумна сомисленици од кругот околу „Лоза“ создаваат „Дружба“ со цел да бараат примена член 23 од Берлинскиот договор.
По убиството на министерот за финансии Христо Белчев, Даме и некои од неговите другари биле уапсени како осомничени. Во април 1891 г. заминува за Македонија. Поднесол молба да биде назначен за егзархиски учител во Битола, но молбата му е одбиена. Назначен е за учител во Смилево. Следната година учителствува во Прилеп, а летото на 1893 заминува во Солун, каде работи како коректор во печатницата на Коста Самарџиев. Даме е иницијаторот за основачката средба на ВМОРО на 23 октомври 1893 г. во Солун. Избран е секретар и касиер. Како што сам кажува организацијата е создаена " по образец на Револуционерната организација во Бугарија пред ослободувањето...по примерот на Ботев, Левски, Бенковски".
Во 1894-1895 г. назначен е за учител во Штип, каде учителствува заедно со Гоце Делчев и Туше Делииванов. Во 1897 - 1898 е интерниран од Солун во Битола, а на 6 август 1900 г. е уапсен и осуден на 10 години затвор.
И од битолскиот затвор Даме раководи со делото. На 29 мај 1902 г. од затворот во Битола е испратен во Подрум кале. Тука затворските казни ги издржуваат Христо Татарчев, Христо Матов, Пере Тошев, Иван Хаџи Николов и др. Амнестиран е пролетта 1903 г.
На Смилевскиот конгрес во почетокот на мај 1903 г. Даме, Атанас Лозанчев и Борис Сарафов се избрани за членови на Главниот штаб на Илинденското востание во Битолскиот револуционерен округ. На 9 септември 1903 г. Даме и Борис Сарафов во името на Генералниот Штаб испраќаат писмо до бугарската влада со повик за помош од Бугарија. При крајот на 1904 г. Даме е заробен од србоманскиот војвода Глигор Соколовиќ - Љамето (стрико на Блаже Конески), но Пере Тошев му се заканува на персоналот на српското дипломатско претставништво во Софија и Даме е ослободен. На Рилскиот конгрес (октомври 1905) избран е за претседател на ЦК.
Во однос на туѓите непријателски пропаганди кон Македонија, во еден разговор со еден шкотски новинар за списанието "Блеквудс магазин", Даме ќе рече: "Ако постои грчка и српска пропаганда, зошто да не може да постои и бугарска. Таа постои. Има бугарски политичари кои се поголеми наши непријатели од Грците и Србите. Под имињата на мошне познати шефови тие испраќаат чети во Македонија да агитираат за анексионистичката идеја... Тука има место само за една Организација, а тоа е народната, македонската".
Даме Груев загинува на 23 декември 1906 г. кај с. Русиново (Малешевско) во бој со турска потера.
