Ароматично соединение

Од Википедија, слободна енциклопедија

Различни формули и начини на претставување на бензенот. На секое теме од шестоаголникот (прстенот) на бензенот се наоѓа по еден C-атом сврзан со атом на водород (C₆H₆).

Во органската хемија, ароматичните соединенија се голема група на органски соединенија од кои најголем дел спаѓаат во групата на незаситени соединенија кои имаат sp² хибридизиран јаглероден атом, но сепак не се ни алкени и циклоалкени. Типичен претставник на ароматичните соединенија е бензенот.

Терминот "ароматично" означува нешто што мириса. Поради тоа, многу супстанци што мирисаат, познати од многу одамна, биле класифицирани како ароматични соединенија. Овие соединенија содржат бензенов прстен што е поврзан за еден или повеќе супституенти.

Денес класификацијата на ароматичните соединенија не се базира на мирисот затоа што повеќето соединенија што содржат бензенов прстен не мирисаат. Така, некои ароматични соединенија, вклучувајќи ги и средствата против болка (аналгетиците) како аспирин (види ја неговата структурна формула подолу), ибупрофен и ацетаминофен, се цврсти супстанци што малку мирисаат или воопшто немаат мирис.

Структурна формула на аспиринот. Тој е ароматично соединение кое не мириса.

Едно соединение е ароматично ако го исполнува т.н. Хикелово правило за ароматичност. Според него, соединенијата се ароматични доколку:

молекулот им е цикличен и планарен
содржат 4n+2 електрони кои можат да градат π-врски (т.н. π-електрони), каде n е некој природен број, односно n=1, 2, 3...

Значи, само цикличните и планарните молекули со 2, 6, 10, 14, 18 итн. π-електрони можат да се ароматични.