Moarre
Moarre is in terpdoarp yn de gemeente Dongeradiel en hat sa'n 240 ynwenners. Der wurdt wol tocht dat Moarre al inkele ieuwen foar de jiertelling ûntstien is.
Moarre wurdt meastentiids yn ien sike mei Ljussens neamd. It binne twaling doarpen. Sa hawwe dan ek mienskiplike foarsjenningen. Moarre is in greidedoarp en yn Ljussens is de bou it wichtichst. Se hawwe dan ek beide in oare skiednis en bouwize. Beide doarpen binne agrarysk. It molkfabryk "De Dongeradielen" fan 1915 is yn 1973 sletten.
Oant de gemeentlike weryndieling yn 1984 makke Moarre diel út fan de gemeente East-Dongeradiel.
Ynhâld |
[bewurkje seksje] Namme
De namme sil fan "sompich lân" komme. Dit kin strike, want Moarre leit oan de noardkant fan it gebiet tusken Eanjum en Ie dat De Kolken neamd wurdt en earst sa om 1900, troch de wetterstân better te regeljen brûkber makke is.
[bewurkje seksje] Ferbinings
Moarre leit oan de Lauwersseewei tusken Mitselwier en Eanjum. De Moarster Feart rint fan Moarre nei it súdeasten nei de Reidswâl ûnder Mitselwier en slút der oan op de Suderie.
Moarre/Ljussens lei sûnt 1913 oan it spoar fan Ljouwert nei Eanjum. Allinne de namme "Stasjonswei" is oerbleaun. It spoar is yn de Twadde Wrâldkriich opbrutsen. Sûnt 1933-36 waarden der al gjin reizgers mear ferfierd.
[bewurkje seksje] It doarpsbestjoer
Moarre hie 19 stimmen. Regel wie dat dy stimhawwers de tsjerkfâden keazen. Dy tsjerkfâden foarmen dan ek it deistich doarpsbestjoer. Yn Moarre lei dat oars; troch in âld foarrjocht fan de eigners fan de states Hooghuistra, Botma, Heemstra en Nittema wienen dy om bar tsjerkfâd.
[bewurkje seksje] De tsjerke
De tsjerke dy't wijd wie oan Jehannes de Evengelist, is ûntstien yn twadde helte fan de 13de ieu. Yn 1843 hat der in ferbouwing plak fûn. Doe is de neo klassike lantearne ta stân kommen.
Yn de tsjerke binne noch sarken út de 16de oant 18de ieu. Ut 1625 is it lytse epitaaf foar Wopke fan Scheltema en Frouck Roorda fan Ginnum.
Moarre hat ek noch ien fan de fjouwer oargels dy't makke binne troch Johann Michaell Schwarzburg út 1740. De opdrachtjouster wie de widdo Jantsje Nannes Botma. It wapen fan har en har man binne dan ek der op oanbrocht. Yn 1989 hat oargelmakkerij Bakker & Timminga de disposysje wer werom brocht sa as Schwarzburg dy oplevere hie.
[bewurkje seksje] It kleaster
Oan de noardkant fan de tsjintwurdige Kleasterwei lei it kleaster Weerd of Templum Domnini. Folle is der oer dit nobertinessenkleaster net bekend. It wie in âld kleaster, dat al foar 1326 bestie. It is fan Dokkum út stifte.
Neffens de Staat van Aanbreng fan 1511, it register wêrút de grûnbelêsting opmakke waard, hie it kleaster yn Moarre 834 pûnsmiet lân yn besit.
Yn 1569 hawwe de wettergeuzen it kleaster plondere en yn 'e brân stutsen. Dat wie de deastek foar it kleaster. Yn 1580 namen de Steaten it kleasterbesit oer. De lettere pleats dy't op it plak fan it kleaster kaam te stean, hie 187 pûnsmiet lân. Foar in pleats in protte, mar der is dus ek in protte lân yn oare hannen oergien.
[bewurkje seksje] Sjoch ek
- De Moarre - in mar yn súdwest Fryslân.
