Σπούτνικ 1
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο Σπούτνικ 1 (Спутник-1, Sputnik 1) ήταν ο πρώτος τεχνητός δορυφόρος στην ιστορία. Εκτοξεύτηκε στις 4 Οκτωβρίου 1957 από τη Σοβιετική Ένωση και αποτελεί το πρώτο βήμα της ανθρωπότητας στην εξερεύνηση του διαστήματος.
Ο Σπούτνικ 1 (στα Ρωσικά Σπούτνικ σημαίνει "συνοδός", ενώ το επίσημο όνομά του ήταν "Τεχνητός Δορυφόρος της Γης" ή ISZ στα Ρώσικα) εκτοξεύτηκε από το Κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στο Καζακστάν, με έναν πύραυλο R-7. Κατασκευάστηκε και εκτοξεύτηκε από τη Σοβιετική Ένωση σαν συμβολή στο Διεθνές Γεωφυσικό Έτος 1957. Ήταν ο πρώτος μιάς σειράς δέκα δορυφόρων με το ίδιο όνομα. Ο Σπούτνικ 2 μετέφερε τον πρώτο ζωντανό οργανισμό στο διάστημα, τη σκυλίτσα Λάικα, ο Σπούτνικ 3 ήταν ένα πολύ μεγαλύτερο τροχιακό εργαστήριο και οι Σπούτνικ 4-Σπούτνικ 10 ήταν σκάφη τύπου Βοστόκ που μετέφεραν ζώα ή ένα ανθρώπινο ομοίωμα.
Ο δορυφόρος ουσιαστικά ήταν μια μεταλλική σφαίρα από αλουμίνιο, διαμέτρου 58 εκατοστών και βάρους περίπου 83 κιλών. Περιφερειακά στη μεταλλική σφαίρα υπήρχαν τέσσερις κεραίες επικοινωνίας, μήκους 2.4-2.9 μέτρων. Ήταν ουσιαστικά ένας δοκιμαστικός δορυφόρος, με σκοπό τη μελέτη του περιβάλλοντος έξω από την ατμόσφαιρα. Τα μόνα πειράματα που έγιναν ήταν η μέτρηση της θερμοκρασίας στο εσωτερικό και την επιφάνεια της σφαίρας και η μελέτη της πυκνότητας της ανώτερης ατμόσφαιρας και της διάδοσης των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων στην ιονόσφαιρα. Τα δυο τελευταία πειράματα έγιναν με τη μελέτη των σημάτων που έστελνε ο δορυφόρος στη Γη, των περίφημων "μπιπ" του Σπούτνικ, που εκπέμπονταν κάθε 0,3 δευτερόλεπτα από το δορυφόρο. Ακόμα, η σφαίρα ήταν γεμάτη με άζωτο υπό πίεση, για να διαπιστωθεί κατά πόσον θα υπήρχαν συγκρούσεις με μετεωρίτες και απώλεια αερίου, κάτι που όμως δεν παρατηρήθηκε. Το μέσο ύψος της τροχιάς ήταν 250 χιλιόμετρα, με απόγειο στα 947 χιλιόμετρα στην αρχή της αποστολής.
Οι πομποί του Σπούτνικ λειτούργησαν για τρεις βδομάδες, μέχρι δηλαδή οι μπαταρίες του δορυφόρου να αποφορτιστούν. Συνέχισε όμως να βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τη Γη για 92 μέρες, μέχρι τις 3 Ιανουαρίου 1958, οπότε κάηκε κατά την επανείσοδό του στην ατμόσφαιρα. Είχε κάνει 1.400 τροχιές γύρω από τη Γη, καλύπτοντας μια συνολική απόσταση 70 εκατομμυρίων χιλιομέτρων.
Η εκτόξευση του Σπούτνικ είχε προκαλέσει τεράστια εντύπωση σε όλο τον κόσμο. Έγινε πρωτοσέλιδο σχεδόν παντού και τα "μπιπ" του δορυφόρου έμειναν στην ιστορία. Ήταν ορατός, αν και με δυσκολία, σαν αντικείμενο έκτου μεγέθους. Προκάλεσε τεράστια εντύπωση και στις Ηνωμένες Πολιτείες, για τον επιπλέον λόγο ότι προκάλεσε φόβους για επίθεση των Σοβιετικών από το διάστημα (μιας και ο Ψυχρός Πόλεμος ήταν τότε στο απόγειό του). Η επιτυχία του Σπούτνικ είχε σαν αποτέλεσμα οι Αμερικάνοι να επισπεύσουν της -ήδη σε εξέλιξη- δικές τους προσπάθειες για την εκτόξευση του δικού τους δορυφόρου, κάτι που πέτυχαν τον Ιανουάριο του 1958 με τον Explorer 1. Η 4η Οκτωβρίου 1957 ήταν εκτός από την απαρχή της διαστημικής εποχής και η απαρχή της Κούρσας του Διαστήματος ανάμεσα στις τότε δυο υπερδυνάμεις.
Πολλά αντίγραφα του Σπούτνικ υπάρχουν σε μουσεία στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Ένα αντίγραφο υπάρχει στο Εθνικό Μουσείο Αεροπορίας και Διαστήματος Σμιθσόνιαν στις Η.Π.Α., ενώ ένα άλλο κοσμεί την είσοδο του κτιρίου των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη.
