Ιησούς Χριστός

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Το Ιησούς ανακατευθύνει εδώ. Για άλλους με το ίδιο όνομα δείτε Ιησούς (αποσαφήνιση).

Μέρος μιας σειράς άρθρων για τον Χριστιανισμό

Θεμελιώδη Ιησούς Χριστός Αγία Τριάδα · Θεοτόκος Ευαγγελισμός της Θεοτόκου Αγία Γραφή · Χριστιανική θεολογία Απόστολοι · Εκκλησία Βασιλεία του Θεού · Ευαγγέλιο Ιστορία του Χριστιανισμού

Αγία Γραφή Παλαιά Διαθήκη · Καινή Διαθήκη Δέκα εντολές · Επί του όρους ομιλία Γέννηση του Χριστού · Άγια Πάθη Ο Σταυρός του Ιησού Χριστού Σταύρωση και Ανάσταση Βιβλία της Αγίας Γραφής Βιβλικός κανόνας Απόκρυφα· Θεοπνευστία Μετάφραση των Εβδομήκοντα Μεταφράσεις της Αγίας Γραφής

Χριστιανική θεολογία Ιστορία · Απολογητές Δημιουργία · Η πτώση του ανθρώπου Νόμος της Παλαιάς Διαθήκης Θεία Χάρη · Ενσάρκωση · Πίστη Δικαίωση · Σωτηρία Καθαγιασμός · Θέωση · Λατρεία Εκκλησιολογία · Μυστήρια Χριστιανική εσχατολογία

Ιστορία και παραδόσεις Πρωτοχριστιανισμός Οικουμενικές Σύνοδοι · Πιστεύω Ιεραποστολή · Σχίσμα του 1054 Σταυροφορίες · Μεταρρύθμιση Ανατολικός Χριστιανισμός Ορθόδοξες Εκκλησίες Συριακή · Ασσυριακή Αρχαίες Ανατολικές Εκκλησίες Ανατολικός Καθολικισμός Δυτικός Χριστιανισμός Καθολική Εκκλησία Ουνία · Παλαιοκαθολικοί Προτεσταντισμός/Διαμαρτύρηση Θωμισμός · Αναβαπτιστές Λουθηρανισμός · Αγγλικανισμός Καλβινισμός · Αρμινιανισμός Βαπτιστές · Μεθοδισμός Ευαγγελικοί Φιλελεύθερος Χριστιανισμός Συντηρητικός Χριστιανισμός Φονταμενταλιστικός Χριστιανισμός Πεντηκοστιανισμός Ομολογίες · Κινήσεις Οικουμενισμός · Κήρυγμα Προσευχή · Μουσική Λειτουργία · Ημερολόγιο Σύμβολα · Τέχνη

Σημαντικές μορφές Απόστολος Παύλος · Πατέρες Χριστιανοί άγιοι Μέγας Κωνσταντίνος Αθανάσιος Αλεξανδρείας Κλήμης · Αυγουστίνος Ιωάννης ο Χρυσόστομος Βασίλειος Καισαρείας Μάξιμος ο Ομολογητής Ανσέλμος · Ακινάτης Γρηγόριος Παλαμάς · Τζων Γουίκλιφ Μαρτίνος Λούθηρος Ιωάννης Καλβίνος · Τζων Ουέσλυ Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ Πατριάρχης Βαρθολομαίος

Ο Ιησούς (8-2 π.Χ./Π.Κ.Ε. – 29-36 μ.Χ./Κ.Ε.), είναι το πρόσωπο που η διδασκαλία του αποτέλεσε τη βάση για τη δημιουργία της Χριστιανικής θρησκείας.

Οι ακόλουθοί του τον προσδιόρισαν ως τον αναμενόμενο "Μεσσία" (στην εβραϊκή, μασιάχ), που σημαίνει «χρισμένος». Πίστευαν ότι ήταν ο σωτήρας, ο εκλεκτός απεσταλμένος του Θεού που θα ελευθέρωνε το έθνος του Ισραήλ από τους εχθρούς του και θα αποτελούσε ευλογία για όλα τα έθνη. Το όνομα "Ιησούς" (στα εβραϊκά יהושוע‎ ​, Γεχοσούαχ) σημαίνει «η Σωτηρία του Γιαχβέ/Ιεχωβά» ενώ από τον τίτλο "Χριστός", που αποτελεί απόδοση του εβραϊκού όρου Μεσσίας, προέκυψε η ονομασία "Χριστιανός". (Πράξεις 11:26, Κείμενο)

Πίνακας περιεχομένων 1 Η ζωή του 1.1 Ιερά Κείμενα 1.2 Τα πρώτα χρόνια 1.3 Διδασκαλία 1.4 Η Αντιμετώπιση της Διδασκαλίας του 1.5 Το τέλος 2 Ιησούς Χριστός ως τίτλος 3 Πηγές Πληροφόρησης 4 Η Γέννηση του Ιησού 5 Ο Μεσσιανικός χαρακτήρας του Ιησού 6 Η διδασκαλία του Ιησού 6.1 Η Επί του Όρους Ομιλία 6.2 Οι Παραβολές 6.3 Η «τεχνική των παρανοήσεων» 6.4 Τα Θαύματα 6.4.1 Ο χαρακτήρας του βιβλικού θαύματος 6.5 Η διδασκαλία των «Παθών» και της Σταύρωσης 7 Τα Πάθη του Ιησού 8 Προβλήματα ερμηνευτικής και ιστορικότητας 8.1 Το πρόβλημα των αδελφών του Ιησού 8.1.1 Οι προτάσεις για λύση στο πρόβλημα των αδελφών του Ιησού 8.2 Τα "κεκρυμμένα χρόνια" της ζωής του Ιησού 8.3 Το πρόβλημα του Ιστορικού Ιησού και εξωχριστιανικές αναφορές 8.3.1 Ιώσηπος 8.3.2 Ραβινική φιλολογία (Ταλμούδ) 8.3.3 Άλλες εξωχριστιανικές πηγές των δύο πρώτων αιώνων 8.3.3.1 Ο Τάκιτος 8.3.3.2 Ο Πλίνιος ο Νεότερος 8.3.3.3 Ο Σουητώνιος 8.3.3.4 Ο Θαλλός 8.3.3.5 Ο Μαρά Βαρ Σεραπίων 8.3.3.6 Ο Κέλσος 8.3.3.7 Ο Λουκιανός 9 Εξωτερικοί σύνδεσμοι 10 Επιπλέον ανάγνωση 11 Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία] Η ζωή του

[Επεξεργασία] Ιερά Κείμενα

Για τα γεγονότα της γέννησης του Ιησού, οι πληροφορίες προέρχονται από τα τέσσερα Ευαγγέλια, πολυσέλιδα κείμενα, που ονομάστηκαν έτσι επειδή περιείχαν το χαρμόσυνο μήνυμα της γέννησης του Ιησού. Τα Ευαγγέλια μαζί με κάποια άλλα κείμενα που αναφέρονται στη ζωή και διδασκαλία του Ιησού και τη ζωή της πρώτης χριστιανικής κοινότητας, ονομάστηκαν Καινή Διαθήκη (Νέα Συμφωνία) και αποτελούν ιερά κείμενα για τους Χριστιανούς.

[Επεξεργασία] Τα πρώτα χρόνια

Σύμφωνα με την Καινή Διαθήκη, ο αρχάγγελος Γαβριήλ επισκέφθηκε την μέλλουσα μητέρα του Ιησού, τη Μαριάμ και της είπε ότι θα φέρει στον κόσμο ένα ξεχωριστό παιδί που θα ήταν ο γιος του Θεού και μάλιστα με έναν ξεχωριστό τρόπο αφού ήρθε στον κόσμο όχι με την συμβολή ανδρός αλλά με την θαυματουργή δύναμη του Θεού.

Έτσι, ο Ιησούς γεννήθηκε περίπου το 6 π.Χ. στη Βηθλεέμ, μια πόλη της Παλαιστίνης. Κατόπιν, η Μαριάμ (Μαρία) και ο σύζυγός της Ιωσήφ, ένας πιστός άνθρωπος και μαραγκός στο επάγγελμα, πήραν τον Ιησού στην φτωχική κωμόπολη Ναζαρέτ όπου και τον μεγάλωσαν. Τα Ευαγγέλια δεν γράφουν πολλά για την παιδική και εφηβική ηλικία του Ιησού. Από τα λίγα που είναι γνωστά είναι και η ιστορία σύμφωνα με την οποία ο Ιησούς επισκέφθηκε με τους γονείς του την Ιερουσαλήμ όπου ξαφνικά ανακάλυψαν ότι έλειπε. Τον βρήκαν στο ναό όπου συνομιλούσε με μορφωμένους άνδρες της πόλεις οι οποίοι εξεπλάγησαν από τη σοφία του. Αργότερα, σύμφωνα πάντα με τα Ευαγγέλια, ο Ιησούς μεγάλωνε με τους γονείς του στη Ναζαρέτ ασκώντας το επάγγελμα του ξυλουργού όπως κι ο Ιωσήφ.

[Επεξεργασία] Διδασκαλία

Ένα πρόσωπο που ονομαζόταν Ιωάννης ο Βαπτιστής, είχε ξεκινήσει μια προσπάθεια να προετοιμάσει τον κόσμο για τον ερχομό του Μεσσία. Όταν ο Ιησούς ήταν περίπου 30 ετών, ο Ιωάννης τον βάπτισε μέσα στον Ιορδάνη ποταμό καθώς αναγνώρισε στο πρόσωπό του τον αναμενόμενο Μεσσία. Όχι πολύ αργότερα από το γεγονός αυτό, ο Ιησούς ξεχώρισε μια ομάδα 12 πιστών ανθρώπων που ονομάστηκαν απόστολοι και οι οποίοι θα τον βοηθούσαν να διαδώσει το μήνυμά του. Ο Ιησούς κήρυξε στον κόσμο της υπαίθρου, στους ναούς και στις πόλεις και μίλησε για την εμπιστοσύνη που πρέπει να έχει άνθρωπος στο Θεό, δίδαξε τη συγχώρεση, και την υιοθέτηση μιας στάσης ζωής που να αγκαλιάζει με αγάπη τον συνάνθρωπο. Επίσης δίδαξε την ύπαρξη της αιώνιας ζωής που συνεχίζεται και μετά τον φυσικό θάνατο. Μια ζωή μέσα στην "Βασιλεία του θεού". Η διδασκαλία του, έκανε τον Ιησού σύντομα γνωστό και η φήμη του εξαπλώθηκε σε όλη τη χώρα, όχι μόνο στο βορρά και στις περιοχές της Γαλιλαίας άλλα και στο νότο με τα αστικά κέντρα και ιδιαίτερα στην ιερή πόλη του Ιουδαϊσμού, στα Ιεροσόλυμα. Τα Ευαγγέλια περιγράφουν επίσης και διάφορα θαύματα που έγιναν από τον Ιησού, όπως η ανάσταση νεκρών, η μετατροπή του νερού σε κρασί, η θεραπεία αρρώστων, κ.ά.

[Επεξεργασία] Η Αντιμετώπιση της Διδασκαλίας του

Το μήνυμα του Ιησού είχε μεγάλη επίδραση στους ακροατές του και πολλοί από αυτούς θεώρησαν ότι πράγματι αυτός ήταν ο Μεσσίας. Άλλοι πάλι θεώρησαν ότι απλά ήρθε να προετοιμάσει τον ερχομό του πραγματικού Μεσσία ενώ κάποιοι είπαν πως ήταν κάποιος παλιός προφήτης που ήρθε και πάλι στη γη για να διδάξει. Μια ομάδα Εβραίων θρησκευτικών ηγετών κατηγόρησε τον Ιησού επειδή τα Σάββατα, την ιερή ημέρα ανάπαυσης των Ιουδαίων, συνέχιζε την διδασκαλία του. Επίσης κάποιοι από αυτούς δυσανασχετούσαν επειδή ο Ιησούς πλησίαζε με καλοσύνη ανθρώπους που θεωρούνταν ανάξιοι και ασεβείς. Μια μερίδα από τους Εβραίους ηγέτες ανησύχησε μήπως αυτός, που πολλοί νόμιζαν για Μεσσία, ξεκινήσει κάποια εξέγερση ενάντια στους Ρωμαίους και έτσι υπάρξει αναταραχή. Έτσι, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι πρέπει να θανατώσουν τον Ιησού και άρχισαν να ψάχνουν για οπαδούς του που θα ήταν πρόθυμοι να τον προδώσουν. Και βρήκαν τον μαθητή του Ιησού τον Ιούδα. Τα Ευαγγέλια μας περιγράφουν πως ο Ιησούς γνώριζε ότι έπρεπε να προετοιμαστεί για το τέλος του.

[Επεξεργασία] Το τέλος

Ο Ιησούς μάζεψε τους αποστόλους μαζί για ένα τελευταίο γεύμα, που είναι γνωστό ως "Μυστικός Δείπνος". Εκεί εξήγησε στους μαθητές του ότι ο θάνατός του ήταν απαραίτητος επειδή θα καθιέρωνε μια νέα σχέση ανάμεσα στον Θεό και τους ανθρώπους. Πήρε το ψωμί και το κρασί από το τραπέζι, προσευχήθηκε και σε μια συγκινητική ατμόσφαιρα αποχαιρετισμού το μοίρασε στους αποστόλους του. Οι Χριστιανοί, σε ανάμνηση του γεγονότος αυτού έχουν καθιερώσει την θρησκευτική τελετή της Θείας Κοινωνίας.

Μετά από το δείπνο, ο Ιησούς και οι απόστολοι πήγαν στο Όρος των Ελαιών, ένα λόφο στην ανατολική πλευρά της Ιερουσαλήμ, και στον κήπο της Γεσθημανής. Σε αυτόν τον κήπο, ο μαθητής του Ιησού, Ιούδας, έφερε τους στρατιώτες για να συλλάβουν τον Ιησού. Αυτοί τον οδήγησαν μπροστά στους ηγέτες των Ιουδαίων, οι οποίοι πραγματοποίησαν μια σύντομη δίκη και τον καταδίκασαν σε θάνατο. Οι νόμοι όριζαν πως για να πραγματοποιηθεί μια θανατική ποινή θα έπρεπε να εγκριθεί από τον ρωμαϊό κυβερνήτη της Ιουδαίας, Πόντιο Πιλάτο. Εκείνος, προσπάθησε να αθωώσει τον Ιησού καθώς δεν έβρισκε κάτι επιλήψιμο ενάντιά του. Μετά όμως από την απαίτηση του συγκεντρωμένου πλήθους, ο Πιλάτος καταδίκασε τον Ιησού σε θάνατο επάνω σε έναν σταυρό. Το βράδυ, πιστοί του Ιησού πήραν το σώμα του και το τοποθέτησαν σε έναν τάφο. Σύμφωνα με τα Ευαγγέλια, το σώμα του Ιησού μετά από τρεις ημέρες είχε εξαφανιστεί από εκεί και ο Ιησούς εμφανιζόταν κατά διαστήματα σε πολλούς από τους μαθητές του. Μετά το γεγονός αυτό της Ανάστασής του, πέρασε ακόμα 40 ημέρες στη γη και μετά "αναλήφθηκε"» δηλ. ανέβηκε προς τον ουρανό. Η ιστορία της Ανάστασης του Ιησού, είναι κεντρική στη χριστιανική πίστη. Οι απόστολοί του συνέχισαν να διδάσκουν το μήνυμά του Ιησού Χριστού που βρήκε ανταπόκριση από πολλούς ανθρώπους τότε και σήμερα.

[Επεξεργασία] Ιησούς Χριστός ως τίτλος

'Ιησούς Χριστός είναι το όνομα και ο τίτλος (που έλαβε αφού χρίστηκε κατά το βάφτισμά του) του Ιουδαίου Ιησού από την Ναζαρέτ, ο οποίος αποκαλείται στην Αγία Γραφή ως "Γιος του Θεού". Το όνομα Ιησούς είναι το αντίστοιχο του εβραϊκού ονόματος Γιεσούα (ישוע) ή, στην πλήρη του μορφή, Γεχοσούα (יהושע) που σημαίνει «o Γιαχβέ Είναι Σωτηρία» ([1] [2]). Το συγκεκριμένο όνομα δεν ήταν ασυνήθιστο την περίοδο που έζησε ο Ιησούς. Γι' αυτό συνήθως πρόσθεταν επιπλέον προσδιορισμούς, αποκαλώντας τον «Ιησούς ο Ναζαρηνός» ή «Ναζωραίος» ([3][4] Strong's Concordance, αρ. 3479 και 3480). (Ματθαίος 2:23· Μάρκος 10:47· Πράξεις 2:22) Ο όρος Χριστός (Strong's Concordance, αρ. 5547) είναι ισοδύναμος με τον εβραϊκό όρο Μασίαχ (Μεσσίας) (Strong's Concordance, αρ. 4899) και σημαίνει «Χρισμένος». Αυτός ο όρος χρησιμοποιείται στην Αγία Γραφή και για άλλα άτομα πριν τον Ιησού, όπως ο Μωυσής, ο Ααρών και ο Δαβίδ (Εβραίους 11:24-26· Λευιτικό 4:3· 8:12· 2 Σαμουήλ 22:51) ως συμβολισμοί για τη θέση, το αξίωμα ή την υπηρεσία που θα κατείχε στον μέγιστο βαθμό ο Μεσσίας. Σύμφωνα με τις αφηγήσεις τον Ευαγγελίων ο Ιησούς Χριστός περιγράφεται με εξέχοντα και μοναδικό τρόπο ως «ο Χριστός ο υιος του Θεού του ζώντος». (Ματθαίος 16:16)

[Επεξεργασία] Πηγές Πληροφόρησης

Η κύρια πηγή πληροφόρησης για τον Ιησού είναι τα Χριστιανικά, κανονικά Ευαγγέλια (σε αντίθεση με τα μη κανονικά ή Απόκρυφα Χριστιανικά κείμενα).

Αυτά τα κείμενα, δεν αποτελούν λεπτομερείς και αναλυτικές βιογραφίες του Ιησού Χριστού, ούτε και είναι έργα καθαρά ιστορικά με την έννοια των έργων Θουκυδίδη ή του Ιώσηπου, ή άλλων ιστορικών της αρχαιότητας. Βέβαια μέσα τους βρίσκουμε αναφορές σε πραγματικά ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα (όπως η απογραφή του Κυρηνίου, ο αυτοκράτορας της Ρώμης Τιβέριος, ο Πόντιος Πιλάτος, ο Ηρώδης Αντίπας, ο τετράρχης Λυσανίας κ.ά.), όμως δεν εξαντλείται ο χαρακτήρας τους στην ιστορία, αλλά αποτελούν κυρίως μαρτυρίες πίστης, βιώματος και μετάδοσης του χριστιανικού μηνύματος. Τα Ευαγγέλια είναι τέσσερα και μαζί με τα υπόλοιπα 23 βιβλία που κατά τους χριστιανούς περιέχουν τη «νέα οικονομία του Θεού», ονομάζονται όλα μαζί «Καινή Διαθήκη».

Στα Ευαγγέλια, όπου προέχει ο θεολογικός ερμηνευτικός χαρακτήρας τους, οι ευαγγελιστές, ενδιαφερόμενοι να μεταδώσουν το μήνυμα του Ιησού, δεν καταβάλλουν ιδιαίτερη προσπάθεια να τοποθετήσουν χρονικά τα ιστορούμενα γεγονότα με σχολαστική ακρίβεια ή να εναρμονίσουν πλήρως μεταξύ τους τις διάφορες πληροφορίες. Έχει υπογραμμιστεί γενικότερα ο χαλαρός τρόπος σύνδεσης των γεγονότων με ένα «και», «ευθέως» ή «πάλιν», ενώ αργότερα οι θεολόγοι υποστήριξαν ότι το κάθε ευαγγέλιο φέρει και τη σφραγίδα της προσωπικότητας του συντάκτη του όπου το ίδιο επεισόδιο της ζωής του Ιησού είναι δυνατό να παρατίθεται από όλους τους ευαγγελιστές αλλά στον κάθε ευαγγελιστή να παρουσιάζεται μια διαφορετική έξαρση των ίδιων στοιχείων ή τονισμός διαφορετικών στοιχείων που συχνά συμπληρώνουν τις διηγήσεις.

Στη σύγχρονη ερευνά άλλωστε, η επικρατέστερη άποψη στο θέμα της σχέσης του Ιωάννη με τους τρεις "Συνοπτικούς" -όπως ονομάζονται- Ευαγγελιστές είναι πως ο δ' ευαγγελιστής γνωρίζει κάποια ή και όλα τα προγενέστερα Ευαγγέλια, τα οποία σε ορισμένα σημεία συμπληρώνει.

[Επεξεργασία] Η Γέννηση του Ιησού

Σύμφωνα με τις παραδόσεις των Ευαγγελίων, ο Ιησούς ήταν πρόσωπο συγκεκριμένα υπαρκτό, που εμφανίσθηκε στην ιστορία σε καθορισμένη χρονική στιγμή, «ηγεμονεύοντος της Συρίας Κυρηνίου» (Λουκ. 2, 2). Γεννήθηκε «εκ γυναικός» και «υπό νόμον» (Γαλ. 4, 4) μέσα στους κόλπους μιας ανθρώπινης οικογένειας της Παλαιστίνης και «εξ οίκου Δαυίδ» (Λουκ. 1, 27). Οι περιγραφές των ευαγγελιστών για τη γέννηση τού Ιησού τονίζουν τον υπερφυσικό χαρακτήρα της με επίκεντρο την «εκ Πνεύματος αγίου και Μαρίας τής Παρθένου» σάρκωση του Υιού και Λόγου του Θεού. Η ημερομηνία γέννησης του Ιησού και εορτασμού των Χριστουγέννων, γνωρίζουμε πως είναι συμβατική (οι εσωτερικές βιβλικές ενδείξεις τοποθετούν την πραγματική ημερομηνία κάπου στα μέσα του φθινοπώρου). Αρχικά δεν εορταζόταν καν η γέννησή του και οι πρώτες πιθανές ημερομηνίες άρχισαν να διατυπώνονται από τον 2ο αιώνα μ.Χ. Τελικά, μετά τον 4ο μ.Χ. αιώνα, όλες οι πιθανές ημερομηνίες γέννησης του Ιησού που είχαν διατυπωθεί καταργήθηκαν, και ως τελική ημερομηνία εορτασμού των Χριστουγέννων καθιερώθηκε η 25η Δεκεμβρίου, ημερομηνία που συνέπιπτε με την ειδωλολατρική γιορτή των Σατουρναλίων προς τιμήν του θεού Κρόνου, με τα γενέθλια του Μίθρα, και με τα Μπρουμάλια τον εορτασμό της μικρότερης μέρας του έτους. Αυτό ήταν κάτι που κατά την άποψη των χριστιανών, έδινε την ιδέα της αναγέννησης του κόσμου μέσω του χριστιανισμού, που ήθελε να δώσει μια νέα διάσταση στα πράγματα ξεπερνώντας τις αρχαίες θρησκείες. Αναλόγως, 9 μήνες πριν, εορτάζεται ο Ευαγγελισμός.

[Επεξεργασία] Ο Μεσσιανικός χαρακτήρας του Ιησού

Ο Ιησούς στη συνέχεια της ζωής του, παρουσιάσθηκε ως ένας κατεξοχήν διδάσκαλος του Ισραήλ, αν και διέφερε ουσιαστικά από όλους τους Ραββί της εποχής του. Σύμφωνα με τα ιερά κείμενα του χριστιανισμού, ενεργούσε ως αυθεντικός ερμηνευτής του Νόμου και δίδασκε με μια μοναδική εξουσία και αυθεντία το λόγο του Θεού, που ξεπερνούσε και αυτή την αυθεντία των προφητών, κατά την εκτίμηση των συγχρόνων του (Ματθ. 5, 17). Στην επικοινωνία του με τους ανθρώπους της εποχής του ασφαλώς δεν αρνήθηκε ποτέ να θεωρείται «υιός Δαυίδ» (Ματθ. 1, 1). Η δαβιδική βασιλική προέλευση του Μεσσία ήταν βασικό στοιχείο της θρησκείας του παραδοσιακού Ιουδαϊσμού. Ασφαλώς για τον ιουδαϊκό κόσμο το γενεαλογικό δένδρο του καθενός ανθρώπου είχε μεγάλη σημασία και γι’ αυτό έχουμε συχνά τέτοιες αναφορές σε γενεαλογίες πολλών προσώπων της βιβλικής ιστορίας. Και κατά την εποχή του Ιησού αυτό ήταν ένα πολύ συνηθισμένο γεγονός. Ίσως αυτό αιτιολογεί και τις διάφορες γενεαλογικές παραδόσεις που έχουμε και στην περίπτωση του Ιησού Χριστού (Ματθ. 1, 1-17, Λουκ. 3, 23-38). Αυτό που έχει ιδιαίτερη αξία στις παραδόσεις των γενεαλογιών του Ιησού είναι κυρίως η ιστορική και λιγότερο η μεταφυσική σημασία. Γι’ αυτό και ο Ευαγγελιστής Ιωάννης καθώς και ο Απόστολος Παύλος δεν φαίνεται να δίνουν κάποια ουσιαστική σημασία στην γενεαλογία του Μεσσία (Ίωάν. 7,41, Ρωμ. 1, 3). Τα χριστιανικά Ευαγγέλια μας παρουσιάζουν έναν Ιησού που δεν ήρθε για να εκπληρώσει τις υποσχέσεις πού δόθηκαν στο γένος Δαβίδ, ότι το έθνος του θα μεγαλυνθεί και θα δοξασθεί αλλά ήρθε ουσιαστικά για να ποιμάνει το λαό του Θεού και να σώσει πνευματικά τον άνθρωπο, όπως η αρχαία προφητεία είχε ήδη διατυπώσει (Ιεζ. 34, 15). Αν και ο Ιησούς συχνά παρουσιάζεται να μην παίρνει ποτέ την πρωτοβουλία να προβάλει και να κηρύξει τον εαυτό του ως Μεσσία, από την άλλη επέλεξε για τον εαυτό του, κυρίως τον δανιήλειο μεσσιανικό τίτλο «Υιός του Ανθρώπου». Ο τίτλος αυτός προέρχεται από την γραμματεία της Παλαιάς Διαθήκης και συγκεκριμένα από το βιβλίο του Δανιήλ (Δαν. 7,13). Σύμφωνα με τους θεολόγους, είναι μια έκφραση που προσπαθεί να τονίσει την υπερβατική φύση του φορέα του τίτλου αυτού. Οι υποστηρικτές του θεολογικού περιεχομένου των ιερών κειμένων, προβάλλουν την εξήγηση ότι ο τίτλος «Μεσσίας» είχε στην εποχή του Ιησού ουσιαστικά ένα έντονο «κοσμικό» στοιχείο και σχετιζόταν με την πανάρχαιη ελπίδα του ιουδαϊκού λαού για ένα μεσσιανικό άρχοντα εκ του «οίκου Δαυίδ» που θα αποσταλεί για τη σωτηρία του έθνους και την επανασύνδεση της ένδοξης δαβιδικής βασιλείας. Έτσι, υπήρχε πάντοτε ο κίνδυνος να ερμηνευθεί η παρουσία του Ιησού, κάτω από μια καθαρά κοσμική προοπτική. Μάλιστα μετά από τις διάφορες εντυπωσιακές θαυματουργικές ενέργειες που διηγούνται τα Ευαγγέλια, ο Ιησούς συνιστούσε να μην κοινοποιείται η μεσσιανική αυτή πεποίθηση στον ευρύτερο κόσμο (Λουκ. 4,41 κ.ά.). Μόνο μετά τα τελευταία γεγονότα του σταυρικού θανάτου και της υποτιθέμενης ανάστασης του Ιησού, οι μαθητές και οι πιστοί παρουσιάζονται να κατανοούν σωστά, ότι «έδει παθείν τον Χριστόν και αναστήναι εκ νεκρών τη τρίτη ημέρα, και κηρυχθήναι επί τω ονόματι αυτού μετάνοιαν και άφεσιν αμαρτιών εις πάντα τά έθνη, αρξάμενον από Ιερουσαλήμ» (Λουκ. 24,46). Έτσι, τα Ευαγγέλια μας προβάλουν ότι κάτω από την οπτική γωνία της ανάστασης ο μεσσιανικός και «κοσμικός» τίτλος χάνει τα εθνικιστικά του στοιχεία και τη διφορούμενη σημασία του, απευθύνεται καθαρά σε όλο τον κόσμο και γίνεται τίτλος τιμής για τον Ιησού αλλά και για τους πιστούς του που ονομάζονται κατ’ επέκταση και αυτοί «Χριστιανοί», δηλαδή «κεχρισμένοι» (Α' Κορ. 15,12 / [[Πράξ. 11,26).

[Επεξεργασία] Η διδασκαλία του Ιησού

Ο Ιησούς, δεν έγραψε κανένα κείμενο αλλά φαίνεται ότι εμπιστεύτηκε στη μνήμη των μαθητών και των ακολούθων του το μήνυμά του και τα έργα του. Μέσα στα κείμενα της κανονικής γραμματείας της Καινής Διαθήκης περιλαμβάνεται η προφορική αυτή παράδοση όχι ως υποκειμενική αυθαίρετη καταγραφή, αλλά ως μια αποκρυσταλλωμένη παράδοση, εκφρασμένη από την συγκεκριμένη πρωτοχριστιανική κοινότητα. Ο Ιησούς με τη στάση και τη διδασκαλία του δεν φάνηκε να ακολουθεί ή να συνεχίζει κάποια γνωστή ραββινική παράδοση. Το ιδιόμορφο έργο του, μάλλον δεν θυμίζει κάποιο από τα κοινωνικά ή πνευματικά κινήματα της εποχής του. Δεν φαίνεται να συνεχίζει ούτε την αυστηρή γραμμή του Βαπτιστή, ούτε και τις ασκητικές τάσεις των μοναστικών κοινοτήτων της Νεκράς Θάλασσας καθώς αρκετές διαφορές παρουσιάζει από τις αρχές τους. Χαράσσει μια προσωπική γραμμή, χωρίς να κηρύσσει ούτε αποστασία άλλα ούτε και τυφλή υποταγή στο Νόμο. Προβάλλει την ανθρώπινη ελευθερία ως υπέρτατο αγαθό και καλεί τον άνθρωπο να την εναρμονίζει με το καλό και με τις βουλές του Θεού. Στο έργο και τη στάση ζωής του, τα πράγματα παρουσιάζονταν με μια εντελώς άλλη όψη εγκαινιάζοντας μια διαφορετική κατανόηση του κόσμου και των ανθρώπων.

Στο επιτιμητικό ερώτημα των Φαρισαίων προς τους μαθητές του Ιησού, «διά τι μετά τελωνών και αμαρτωλών εσθίει ο διδάσκαλος υμών», η απάντηση του Ιησού είναι καταλυτική: «Ου γαρ ήλθον καλέσαι δικαίους, αλλά αμαρτωλούς εις μετάνοιαν». Ο Ιησούς, πολύ συχνά παρουσιάζεται στα Ευαγγέλια να είναι έντονα "επαναστατικός" επάνω σε πολλά θεωρητικά θέματα, που είχαν άμεση σχέση με τις παραδόσεις του λαού, επειδή είχε διαφορετικές θέσεις. Το περιεχόμενο του κηρύγματός του, ιδιαίτερα για τα μεγάλα θεολογικά θέματα, όπως της αρχαίας προφητείας και των εσχατολογικών προσδοκιών του παραδοσιακού Ιουδαϊσμού, σε πολλούς θα φαινόταν ως απαράδεκτη θεολογική παρέκκλιση. Τα θαύματα συχνά έθεταν το πρόβλημα της μεσσιανικότητας του Ιησού. Τα ερωτήματα «Τίς ούτός εστιν ός και αμαρτίας αφίησιν;" (Λουκ. 7, 49), ή «Εν ποία εξουσία ταύτα ποιείς; και τις σοι έδωκεν την εξουσίαν ταύτην;» (Ματθ. 21, 23), έγιναν αιτία να πει έναν θεμελιώδη λόγο της διδασκαλίας του, ότι "το Σάββατον διά τον άνθρωπον έγένετο και ουχ ο άνθρωπος διά το Σάββατον» (Μάρκ. 2,27), πού φανερώνει τη σαφή τοποθέτηση του έναντι του νόμου και της θρησκείας. Ο άνθρωπος δεν πρέπει να γίνει δούλος όλων αυτών, άλλα οι θρησκευτικές εντολές, οι κανόνες και οι νόμοι, ουσιαστικά πρέπει να «υπηρετούν» τον άνθρωπο και να συμβάλλουν στη λύτρωση και τη σωτηρία του. Αυτή η «επαναστατικότητα» της διδασκαλίας του Ιησού, θορύβησε την άρχουσα ιερατική τάξη που έβλεπε να αμφισβητείται ο ρόλος της και να κινδυνεύει η θέση της.

[Επεξεργασία] Η Επί του Όρους Ομιλία

Πολύς λόγος έχει γίνει για την περίφημη «επί του Όρους Ομιλία» του Ιησού. Ο Ματθαίος αφιερώνει τρία ολόκληρα κεφάλαια του Ευαγγελίου του στην ομιλία αυτή και αυτό σημαίνει ότι κατέχει πολύ κεντρική θέση στην όλη έκθεση των γεγονότων. Βέβαια για το χριστιανισμό, η «επί του Όρους Ομιλία» δεν αποτελεί την πεμπτουσία του, καθώς δεν περιέχει ούτε το σύνολο της διδασκαλίας του Ιησού, ούτε και τη λυτρωτική προσφορά του έργου του, όμως το περιεχόμενο της εκφράζει κατά ουσιαστικό τρόπο το πνεύμα της χριστιανικής διδασκαλίας και πίστης, που διαφοροποιείται από το ιουδαϊκό πνεύμα άλλα και από την γενικότερη ιδεολογία και ηθική δεοντολογία της εποχής εκείνης. Πάντως κατά την άποψη των χριστιανών, η πίστη δεν περιορίζεται μόνο στα ηθικά πλαίσια μιας διδασκαλίας περί κοινωνικών και διαπροσωπικών σχέσεων αλλά περιλαμβάνει άρρηκτα όλα τα παραδομένα υπερφυσικά γεγονότα και κυρίως την ανάσταση του Ιησού που αποτελεί ελπίδα για την οριστική νίκη επί του πόνου, της φθοράς και του θανάτου.

[Επεξεργασία] Οι Παραβολές

Η διδασκαλία του Ιησού, είναι διατυπωμένη στη γλώσσα, το μορφωτικό επίπεδο και την προσληπτική ικανότητα των ανθρώπων της εποχής εκείνης. Ο Ιησούς δεν απευθύνθηκε ως Διδάσκαλος σ' έναν κόσμο λογίων και μορφωμένων ανθρώπων, άλλα επικοινώνησε με το λαό της εποχής εκείνης, που ουσιαστικά δεν διέθετε σχεδόν καμιά μόρφωση και πνευματική καλλιέργεια. Γι’ αυτό απέφευγε συστηματικά τις ιδεολογικές και συνθετικές ομιλίες, καθώς και λόγους με προτάσεις και εκφράσεις θεωρητικού περιεχομένου. Ήταν μάλλον πρακτικός και πολύ αναλυτικός και διαμόρφωνε το λόγο του με παραδείγματα παρμένα από την καθημερινή ζωή κάνοντας χρήση των «Παραβολών». Η παραβολή ήταν, από τα βασικά δομικά στοιχεία της διδασκαλίας του Ιησού. Χρησιμοποιούσε πάντοτε εικόνες από τον γύρω κόσμο και συχνά παρατηρείται μέσα στις εκφράσεις του ή υπερβολή ή και το απίθανο ακόμη, ώστε να δημιουργήσει αίσθηση ή να προκαλέσει έντονο ενδιαφέρον. Ενδεικτικό παράδειγμα μας δίνουν τα Ευαγγέλια με το χωρίο: «ευκοπώτερον εστι κάμηλον διά τρυπήματος ραφίδος διελθείν ή πλούσιον εις την βασιλείαν τού Θεού εισελθείν» (Ματθ. 19, 24) ή το εντυπωσιακό από την επί του Όρους Ομιλίας: «και ει η δεξιά σου χείρ σκανδαλίζει σε, έκκοψον αυτήν και βάλε από σού· συμφέρει γάρ σοι ίνα απόληται έν των μελών σου και μη όλον το σώμά σου βληθή εις γέενναν» (Ματθ. 5, 30).

Η χρήση των παραβολών δεν ήταν άγνωστη κατά την εποχή της Καινής Διαθήκης και ο Ιησούς δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως ο πρώτος πού εισηγήθηκε τη φιλολογική αυτή μορφή της παραβολής καθώς και στην Παλαιά Διαθήκη, γινόταν χρήση της παραβολικής μεθόδου. Πάντως, η εκτεταμένη χρήση της παραβολής στη διδασκαλία του Ιησού έκανε πολλούς να διερωτηθούν σχετικά: «διατί εν παραβολαίς λαλείς αυτοίς;» (Ματθ. 13,10). Αυτό ίσως να σημαίνει, πως ενώ η μέθοδος της παραβολής ήταν αρκετά γνωστή και στην εποχή εκείνη, δεν γινόταν συχνή χρήση στη διδασκαλία από τους άλλους Ραββί και διδασκάλους της ιουδαϊκής κοινωνίας. Ασφαλώς, δεν πρόκειται απλώς για μια παιδαγωγική μέθοδο που επιλέγει ο Ιησούς για να εκθέσει τη διδασκαλία του. Επειδή απευθυνόταν σ’ ένα κόσμο απλοϊκό, χωρίς κάποια μόρφωση και παιδεία, κόσμο συνήθως κτηνοτροφικό και γεωργικό, η παραβολική γλώσσα με εικόνες παρμένες από την καθημερινή ζωή έγινε το πιο κατάλληλο μέσο για ουσιαστικότερη κατανόηση κι επικοινωνία. Ο κόσμος της εποχής του Ιησού εκφραζόταν περισσότερο με σύμβολα, με παραστάσεις, με εικόνες και μύθους. Τα μηνύματα ήταν πιο εύκολο τότε να φτάσουν στους αποδέκτες, να τους συγκινήσουν και να διεγείρουν τη φαντασία τους, με εικόνες ζωντανές, παρμένες από τη φύση και τη ζωή. Η Ανατολή αρέσκεται να εκφράζεται με τη μορφή των υπερβολών και των συγκρίσεων που προβάλλουν και παρέχουν τα σύμβολα και οι εικόνες που είναι παρμένες από την πραγματικότητα της ζωής. Ο μεγαλύτερος αριθμός των παραβολών έχει ως περιεχόμενο την έννοια της Βασιλείας του Θεού, κάτι που παρουσιάζεται τόσο καινούργιο, που είναι πολύ δύσκολο να κατανοηθεί από τους ανθρώπους της εποχής εκείνης. Γι’ αυτό ο Ιησούς έθεσε το ερώτημα στους μαθητές του: «συνήκατε ταύτα πάντα;» (Ματθ. 13, 51). Η θετική απάντηση των μαθητών «λέγουσιν αυτώ, ναι» σημαίνει, ότι στο μέλλον αυτοί οι ίδιοι θα είναι εκείνοι που θα κληθούν να μεταφέρουν στον κόσμο το νόημα των παραβολών αυτών και της διδασκαλίας του.

[Επεξεργασία] Η «τεχνική των παρανοήσεων»

Πέρα όμως από τις παραβολές, στο Κατά Ιωάννη ευαγγέλιο, βρίσκουμε κάποια νέα στοιχεία στον τρόπο διδασκαλίας. Το δ’ Ευαγγέλιο που δεν διασώζει καμία από τις 50 και πλέον παραβολές του Ιησού που παραδίδουν οι Συνοπτικοί, ούτε και μεμονωμένα λόγια ή συλλογές λογίων προερχόμενα από την υποτιθέμενη αρχική (γραπτή;) πηγή πίστεως της πρώτης εκκλησίας, αλλά παραθέτει μακρούς λόγους του Ιησού με ενιαίο θέμα. Εκεί διαπιστώνεται συχνά η λεγόμενη «τεχνική των παρανοήσεων». Οι διδασκαλίες του Ιησού δεν κατανοούνται αρχικά από τους ακροατές του στο πνευματικό τους βάθος, αλλά στην επιφάνεια τους. Έτσι ο Ιησούς έχει την ευκαιρία να τις διασαφηνίζει περισσότερο έως ότου τις αντιληφθούν σωστά οι ακροατές του. Όταν π.χ. ο Ιησούς λέει στον Νικόδημο ότι ο άνθρωπος πρέπει να αναγεννηθεί για να μπορέσει να ζήσει τη νέα ζωή πού προσφέρει στον κόσμο ο Θεός, ο συνομιλητής του ρωτά, πως είναι δυνατό να ξαναμπεί κανείς στην κοιλιά της μάνας του. Όταν μιλάει στη Σαμαρείτιδα για το «ύδωρ το ζων», εκείνη τον ρωτά πως είναι δυνατόν να διαθέτει τέτοιο ύδωρ αφού δεν έχει «άντλημα» και το φρέαρ είναι βαθύ κ.λπ. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις η τεχνική αυτή επιτρέπει στο να παρουσιαστεί το βαθύτερο νόημα της διδασκαλίας του Ιησού, πέρα από την επιφάνεια. Στο σημείο όπου καταγράφεται η συνάντηση με τον Νικόδημο, περιέχεται μια πολύ σημαντική διδασκαλία του Ιησού που αφορά στο βασικό θέμα της ανάγκης για πνευματική αναγέννηση του ανθρώπου, προκειμένου να γίνει μέλος της Βασιλείας του Θεού.

[Επεξεργασία] Τα Θαύματα

Καθώς οι Παραβολές βρίσκονται στο κέντρο των «λόγων» του Ιησού, τα θαύματα, αποτελούν το κέντρο των «έργων» του. Τα θαύματα, όπως και οι παραβολές, δεν πραγματοποιήθηκαν σε κάποιο ορισμένο τόπο και περιορισμένο χρονικό διάστημα, αλλά καθ’ όλη τη διάρκεια της δημόσιας δράσης και σε όλες τις περιοχές της Παλαιστίνης, από τη βόρεια Γαλιλαία ως τη νότια Ιουδαία. Βέβαια η ενασχόληση με ένα τέτοιο θέμα έχει ν’ αντιμετωπίσει πλήθος ερωτημάτων, όχι μόνο από πλευράς ιστορικής αξιοπιστίας των σχετικών διηγήσεων και της ανάλογης επιστημονικής διερεύνησης τους, αλλά και από πλευράς καθαρά θρησκευτικής και θεολογικής σημασίας τους.

[Επεξεργασία] Ο χαρακτήρας του βιβλικού θαύματος

Μελετώντας το βιβλικό θαύμα σε σχέση με κάποιο άλλο, γενικά θαυμαστό ή εκπληκτικό γεγονός, μπορούμε να πούμε πως δεν το βρίσκουμε ως αυθαίρετο προϊόν μιας άστατης και μεταβαλλόμενης θέλησης του θεού, αλλά περιλαμβάνεται σε συγκεκριμένα πλαίσια. Το θαύμα εντάσσεται στην όλη πορεία της ιστορίας της θείας οικονομίας, και δεν παρουσιάζεται σαν κάτι το ξεχωριστό. Πολλές φορές μάλιστα ούτε καν φαίνεται η ιδιαιτερότητα του μέσα στην ιστορία των διηγήσεων και η βιβλική ιστορία δεν δείχνει να ξεχωρίζει καθόλου τα κοινά από τα θαυμαστά γεγονότα. Οι ιεροί συγγραφείς διηγούνται το θαύμα σαν ένα ιστορικό γεγονός χωρίς καμιά προσπάθεια για να πείσουν τον αναγνώστη παρουσιάζοντας έτσι μια οργανική ενότητα των κοινών ιστορικών γεγονότων και των θαυμάτων πράγμα που αποτελεί μια σημαντική διαφοροποίηση από πολλά απόκρυφα χριστιανικά κείμενα. Η ομοιότητα των διηγήσεων θαυμάτων στα Ευαγγέλια σε σχέση με άλλους χώρους διαφέρει σημαντικά στο ότι το θαύμα που φέρνει απλά την κατάπληξη δεν οδηγεί στην πίστη, άλλα και ο ίδιος ο Ιησούς όσες φορές προκλήθηκε να κάνει θαύμα μόνο και μόνο για λόγους εντυπωσιασμού, αρνήθηκε κατηγορηματικά. Έτσι το θαύμα στον βιβλικό κόσμο παρουσιάζεται πέρα από κάθε ατομοκρατικό χαρακτήρα και δεν προσβάλλει τη φυσική και την ιστορική τάξη. Φυσικός και μεταφυσικός κόσμος στο βιβλικό θαύμα αποτελούν δύο πράγματα ενοποιημένα και το θαύμα δείχνει να εξυπηρετεί ολόκληρη την κοινότητα, κι όταν ακόμα πρόκειται για ένα μεμονωμένο άνθρωπο. Ο Ιησούς όχι μόνο με τη διδασκαλία του αλλά και με τα θαύματά του κηρύσσει τη Βασιλεία του Θεού. Η αποδοχή αυτού του κηρύγματος γίνεται δυνατή κυρίως με την πίστη που είναι η βασική προϋπόθεση για την πραγματοποίηση ενός θαύματος.

[Επεξεργασία] Η διδασκαλία των «Παθών» και της Σταύρωσης

Αμέσως μετά το θάνατο του Ηρώδη (4 π.Χ.) ξεσπάει σειρά ολόκληρη επαναστάσεων, με κάποιο Μεσσία επικεφαλής, όλες όμως πνίγηκαν τελικά στο αίμα από τις ρωμαϊκές φρουρές. Η ταραχώδης αυτή περίοδος κράτησε ενάμιση περίπου αιώνα, και μέσα απ’ αυτήν βγήκε ως ιστορικό μέγεθος ο Χριστιανισμός. Τα Ευαγγέλια δεν αρνούνται πως και ο Ιησούς δικάστηκε και καταδικάσθηκε ως ο «βασιλεύς των Ιουδαίων», δηλ. ως επαναστάτης ψευδομεσσίας. Συγχρόνως όμως οι Ευαγγελιστές με σαφήνεια αφήνουν τον αναγνώστη τους να καταλάβει πως, κατά κάποιο ουσιαστικό τρόπο, ήταν ενός άλλου επίπεδου Μεσσίας που δεν είχε σχέση με τις δεκάδες εκείνες των Μεσσιών, των οποίων το οικτρό τέλος διεκτραγωδεί ο Ιώσηπος στον Ιουδαϊκό Πόλεμο. Ένα σημαντικό ερώτημα που συνδέεται άμεσα με τη διδασκαλία του, μια διδασκαλία που δεν σχετίζεται μόνο με την εν ζωή δράση του, αλλά ιδιαίτερα με τον τρόπο του θανάτου του. είναι, σε τι διαφέρει ο Ιησούς από τους Μεσσίες της εποχής του. Ο Ιησούς, κατ' αντίθεση προς τους Ζηλωτές επαναστάτες του καιρού του, δεν οργανώνει επαναστατικό κίνημα ούτε προβαίνει σε πράξεις βίας εναντίον της Ρώμης.Γνωστή η ρήση του "τα του καισαρος τω καίσαρι κ τα του θεού τω θεώ" Και η ιστορία έρχεται να βεβαιώσει πως από τους Μεσσίες που εκτελέστηκαν από τη Ρώμη μέχρι το 135 μ.Χ. μόνον ο Ιησούς, «αναστημένος από τους νεκρούς», δημιούργησε κίνημα που έθεσε σε κίνδυνο τα θεμέλια της αυτοκρατορίας. Ως εσταυρωμένος, και ενώ ο σταυρός για τους εχθρούς του φανέρωνε πως ήταν ένας ανίσχυρος άνθρωπος, ο Ιησούς ασκεί έλξη και δύναμη στους ανθρώπους και γίνεται μια απίστευτη για τον κόσμο έκφραση δύναμης του θεού για υπέρβαση και υπερνίκηση. Για την άρχουσα τάξη ο θάνατος του Ιησού και τα θρυλούμενα περί αναστάσεώς του, κανέναν κίνδυνο δεν προμήνυαν. Επρόκειτο για ένα παραμύθι. Κι όμως, ένας Μεσσίας που πεθαίνει εκούσια, γιατί αυτός το θέλει, ως "αναστημένος" Μεσσίας αποδεικνύεται τελικά, ιστορικώς, ως κάτι τρομερά αποτελεσματικό για τη διάδοση της διδασκαλίας του Ιησού και για την ανάπτυξη μιας εμπιστοσύνης στο θεό για τον ερχομό μιας νέας πραγματικότητας, όπου η φθορά, το κακό και ο θάνατος παραμένουν ανενεργά και αδύναμα. Σύμφωνα με την άποψη της χριστιανικής θεολογίας, ο θάνατος του Ιησού δεν ήταν μια απλή κατάληξη της κοινής ανθρώπινης μοίρας. Ήταν μια προσωπική εκλογή και εκούσια παράδοση στον θάνατο με την οποία δείχνει την έως τότε προβληματική πορεία της ανθρωπότητας, τη νέα κατεύθυνση που πρέπει αυτή να πάρει και την σωτηριολογική αγάπη του Θεού.

[Επεξεργασία] Τα Πάθη του Ιησού

Η ιστορία των Παθών του Ιησού (βλ. και λήμμα: Ο Σταυρός του Ιησού Χριστού) συνδέεται με την απόφασή του να μεταβεί στην Ιερουσαλήμ, και τα γεγονότα που ακολούθησαν, έμειναν αιώνια σύμβολα για την πίστη των Χριστιανών. Η θεολογία των αφηγήσεων των Ευαγγελίων επάνω στα γεγονότα των Παθών παρουσιάζεται να αποτελεί εκπλήρωση των λόγων των Προφητών της Παλαιάς Διαθήκης και μαρτυρία για την Μεσσιανική ταυτότητα του Ιησού.

[Επεξεργασία] Προβλήματα ερμηνευτικής και ιστορικότητας

Κύριο άρθρο: Ιησούς Χριστός, ιστορικότητα

Είναι αλήθεια πως οι αναζητήσεις εκείνων που ήθελαν να διεισδύσουν πιο βαθιά στο μυστήριο του "Υιού του Θεού" που κατά την άποψη του χριστιανισμού κατήλθε στη Γη, δημιούργησαν πλήθος απόψεων και ετεροδιδασκαλιών σχετικά με το πρόσωπο του Ιησού. Κάθε φορά, ανάλογα με τον τρόπο προσέγγισης του προσώπου του Ιησού, οι άνθρωποι οδηγούνταν και οδηγούνται ακόμα σε διαφορετικές ερμηνείες σχετικά με την ιστορικότητά του, την προέλευση των απόψεών του, τις επιδιώξεις του κ.λπ.. Αποτέλεσμα όλων αυτών των προσπαθειών ήταν η δημιουργία πολλών διαφορετικών ιστορικών και φιλοσοφικών τάσεων καθώς και θρησκευτικών ομάδων, κάθε μια από τις οποίες έδινε ένα διαφορετικό πριεχόμενο στα λιγοστά δεδομένα που αντλούνται από τις Γραφές και από τις ελάχιστες εξωχριστιανικές αναφορές.

[Επεξεργασία] Το πρόβλημα των αδελφών του Ιησού

Το ευρύτερο θέμα των αδελφών του Ιησού, χρησιμοποιήθηκε ως επιχείρημα από διάφορες θρησκευτικές ομάδες όπως οι αδοπτιανοί, για παράδειγμα, που δεν παραδέχονταν καμία άμεση σχέση του Ιησού με τον Πατέρα και υποστήριζαν ότι ήταν μόνο ένας άγιος και άξιος σεβασμού άνθρωπος, «υιοθετηθείς» για τις έξοχες αρετές του. Σε άλλες περιπτώσεις επιχειρήθηκε να στηρίξει την αμφισβήτηση της δογματικής διδασκαλίας της πρώτης χριστιανικής εκκλησίας περί το "αειπάρθενον της Παναγίας" ή να αποτελέσει μέρος των επιχειρημάτων αγνωστικιστών και άλλων ενάντια στην υποτιθέμενη θεότητα του Ιησού. Βέβαια το θέμα αυτό μόνο απλό δεν είναι καθώς από την άλλη πλευρά υπάρχουν σημεία που αναιρούν την υπόθεση για ύπαρξη ομομήτριων αδελφών του Ιησού. Για παράδειγμα, δεν υπάρχει ούτε μία αναφορά στην Καινή Διαθήκη που να αναφέρει ότι τα παιδιά αυτά ήταν τέκνα της Μαρίας, της μητέρας του Ιησού. Αυτό σε συνδυασμό με τις ποικίλες ερμηνείες που δίνουν τα κείμενα της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης στην λέξη «αδελφός», «αδελφοί», το οποίο συχνά είναι ταυτόσημο με τον "συγγενή", μάλλον περιπλέκει το πρόβλημα. Είναι γεγονός, πως η διδασκαλία περί μη σαρκικής ένωσης της Μαρίας και του Ιωσήφ είναι κάτι που ξεκινά πολύ νωρίς στη χριστιανική εκκλησία, ήδη από τον 2ο αι. μ.Χ. και ίσως κρύβει μια αρκετά παλιά παράδοση περί του ότι οι αναφερόμενοι αδελφοί του Ιησού δεν ήταν παιδιά της μητέρας του, Μαρίας. Επιπρόσθετη ερμηνευτική δυσκολία αποτελεί το χωρίο όπου ο Ιησούς αναθέτει την προστασία της μητέρας του στον μαθητή του Ιωάννη. Σε περίπτωση που η Μαρία η μητέρα του Ιησού είχε δικά της παιδιά και μάλιστα αρκετά, δεν μπορεί να ερμηνευθεί επαρκώς η ανάθεση και προστασία της στον Ιωάννη, δεδομένου ότι στην Καινή Διαθήκη οι Ιάκωβος και Ιούδας αναφέρονται ως πιστοί και ευλαβείς:

"Ιησούς ούν ιδών την μητέρα και τον μαθητήν παρεστώτα ον ηγάπα, λέγει τή μητρί αυτού· Γύναι, ίδε ο υιός σου, είτα λέγει τώ μαθητή· Ιδού η μήτηρ σου. και απ' εκείνης της ώρας έλαβεν ο μαθητής αυτήν εις τα ίδια." (Ιωάν. ιθ΄ 26-27).

[Επεξεργασία] Οι προτάσεις για λύση στο πρόβλημα των αδελφών του Ιησού

Στην αντιπαράθεση επάνω στο θέμα αυτό, κάποιοι εκκλησιαστικοί συγγραφείς προέβαλαν την άποψη ότι οι "αδελφοί" του Ιησού θα πρέπει να ήταν παιδιά του Ιωσήφ από προηγούμενο γάμο του κι επομένως δεν ήταν πραγματικοί αδελφοί και ούτε παιδιά της Μαρίας. Η αρχική προέλευση αυτής της θεωρίας φτάνει πολύ παλιά και μάλλον οφείλεται σε σχετικό υλικό που συναντούμε στις πηγές των Απόκρυφων κειμένων. Όμως η μη "κανονική" προέλευση αυτής της αντίληψης έκανε πολλούς σύγχρονους ερμηνευτές να είναι ιδιαίτερα διστακτικοί προς την ερμηνευτική αυτή κατεύθυνση.

Έτσι ως λύση για την αντιμετώπιση του προβλήματος των αδελφών του Ιησού έχει προταθεί και άλλη λύση, σχετικά με τη διευκρίνηση των συγκεκριμένων ονομάτων, όπως του Ιακώβου, του Ιωσήφ ή Ίωση, του Σίμωνα και του Ιούδα, που αναφέρονται στα κείμενα ως "αδελφοί", υπό οποιαδήποτε έννοια. Οι δύο πρώτοι, δηλαδή ο Ιάκωβος και ο Ιωσήφ, ήταν πράγματι γιοί κάποιας Μαρίας, όμως εντελώς διάφορης από τη μητέρα του Ιησού. Αυτή η «άλλη Μαρία» πιθανώς να ανήκε στο στενό κύκλο των πιστών και ακολούθων του Ιησού και τη συναντάμε να συνοδεύει και την μητέρα του, ιδιαίτερα στις δύσκολες εκείνες στιγμές τής σταύρωσης. Ο Ματθαίος γράφει σχετικά: "ήσαν δε εκεί γυναίκες πολλαί από μακρόθεν θεωρούσαι, αίτινες ήκολούθησαν τω Ιησού από της Γαλιλαίας διακονούσαι αυτώ έν αις ην Μαρία η Μαγδαληνή, και Μαρία η του Ιακώβου και Ιωσή μήτηρ, και η μήτηρ των υιών Ζεβεδαίου" (Ματθ. 27, 56). Εδώ έχουμε τρία πρόσωπα γυναικών από τα οποία τα δύο φέρουν το όνομα Μαρία και διακρίνονται σαφώς από τη Μαρία, τη μητέρα του Ιησού. Η μία είναι η γνωστή Μαρία η Μαγδαληνή, η οποία και κατονομάζεται, και ή δεύτερη, ή "άλλη Μαρία", που αναφέρεται ως μητέρα των αδελφών Ιακώβου και Ιωσή ή Ιωσήφ. Η τρίτη γυναίκα είναι η μητέρα των "υιών Ζεβεδαίου", των γνωστών αδελφών Ιακώβου και Ιωάννη, μαθητών του Ιησού. Και ο Ευαγγελιστής Μάρκος συμφωνεί με την άποψη αυτή του Ματθαίου, ότι δηλαδή η "άλλη Μαρία" είναι "η του Ιακώβου του μικρού και Ιωση μήτηρ" (Μάρκ. 15, 40). Ο Λουκάς την ίδια γυναίκα την αναφέρει ως μητέρα μόνο του Ιακώβου· "...και Μαρία Ιακώβου" (Λουκ. 24, 10). Έτσι αυτή η δεύτερη Μαρία, άλλοτε αναφέρεται ως μητέρα των δύο αδελφών μαζί, του Ιακώβου και του Ιωσήφ, άλλοτε ως μόνο του Ιακώβου και άλλοτε ως μόνο του Ιωσήφ, όπως συμβαίνει στο Ευαγγέλιο του Μάρκου, και συγκεκριμένα σε δύο περιπτώσεις, όταν γίνεται σχετική αναφορά σε επισκέψεις των γυναικών στον τάφο με σκοπό να δουν που τίθεται ό νεκρός Ιησούς και να «αλείψωσιν αυτόν» με αρώματα: "η δε Μαρία η Μαγδαληνή και Μαρία Ιωσή εθεώρουν που τίθεται" (Μάρκ. 15,47).

και άλλου: "διαγενομένου του σαββάτου Μαρία η Μαγδαληνή και Μαρία η του Ιακώβου και Σαλώμη ηγόρασαν αρώματα ίνα ελθούσαι αλείψωσιν αυτόν" ([[s:Κατά Μάρκον#ιστ'|Μάρκ. 16, 1).

Στις δύο αυτές περιπτώσεις πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο, για την "άλλη Μαρία", που αναφέρουν οι Ευαγγελιστές Ματθαίος και Λουκάς. Αλλά και από άλλη πλευρά αν εξεταστεί το θέμα, για κάποιους ερευνητές, καταλήγει στο ίδιο συμπέρασμα. Στους καταλόγους των μαθητών του Ιησού, ο Ιάκωβος παρουσιάζεται ως γιος του Αλφαίου (Ματθ. 10, 3) και ο Ιούδας, όχι ο Ισκαριώτης, ως αδελφός του Ιακώβου (Λουκ. 6, 16). Το ίδιο επισημαίνεται και στην Επιστολή Ιούδα: "Ιούδας, Ιησού Χριστού δούλος, αδελφός δε Ιακώβου" (Ιούδα, 1). Η Μαρία, η μητέρα αυτών των δύο αδελφών, που αναφέρθηκε πιο πάνω ως "άλλη Μαρία", ήταν και σύζυγος του Κλωπά· "ειστήκεισαν δε παρά τω σταυρώ του Ιησού η μήτηρ αυτού και η αδελφή της μητρός αυτού, Μαρία η του Κλωπά και Μαρία η Μαγδαληνή" (Ιωάν. 19, 25). Αυτός δε ο Κλωπάς, κατά τον ιστορικό Ηγήσιππο, ήταν πατέρας του Σίμωνα και αδελφός του μνήστορος Ιωσήφ (Ευσεβίου, Εκκλ. Ιστορία 3, 11).

Από τα δεδομένα αυτά μπορεί κανείς να οδηγηθεί στην έξης εκδοχή:

Η Μαρία του Κλωπά, που αναφέρεται "παρά τω σταυρώ του Ιησού", είναι η μητέρα των αδελφών Ιακώβου και Ιωσήφ με πατέρα τον Αλφαίο. Φαίνεται, πώς μετά το θάνατο του Αλφαίου, η Μαρία αυτή ήρθε σε δεύτερο γάμο και έγινε σύζυγος του Κλωπά, έχοντας τους δύο υιούς της, τον Σίμωνα και τον Ιούδα, από τον προηγούμενο γάμο της. Έτσι, ο Σίμων και ο Ιούδας ήταν ουσιαστικά ανίψια του Ιωσήφ, αφού ο ίδιος ήταν αδελφός του Κλωπά. Κατ’ επέκταση ήταν "ξαδέλφια" του Ιησού από τον Ιωσήφ, "τον άνδρα Μαρίας", σύμφωνα με το νόμο. Παράλληλα, όμως, και τα άλλα δύο αδέλφια, ο Ιάκωβος και ο Ιωσήφ, ήταν ξαδέλφια του Ιησού από την "αδελφή της μητρός αυτού", που αναφέρουν τα κείμενα. Αυτά, λοιπόν, τα ξαδέλφια του Ιησού, Ιάκωβος και Ιωσήφ, Σίμων και Ιούδας, από τις δύο παραπάνω αναφερόμενες συγγενικές πλευρές, κατονομάζονται στα ιερά Ευαγγέλια ως «αδελφοί» του Ιησού, λόγω της στενής συγγένειας τους και σύμφωνα με υπάρχουσα ιουδαϊκή παράδοση, όπως διαπιστώνεται και στο χώρο της Παλαιάς Διαθήκης.

Αυτή η τελευταία λύση με κάποιες παραλλαγές επικρατεί πλειοψηφικά στα χριστιανικά δόγματα ενώ την εκδοχή ότι τα αδέλφια του Ιησού ήταν πραγματικά παιδιά της Μαρίας της μητέρας του Ιησού, τα οποία γεννήθηκαν μετά τη γέννηση του Ιησού, είναι αυτή που δέχονται πολλοί Προτεστάντες χριστιανοί. Πιο πάνω αναφέρθηκαν αναλυτικά η υπεράσπιση και τα προβλήματα της εκδοχής αυτής.

[Επεξεργασία] Τα "κεκρυμμένα χρόνια" της ζωής του Ιησού

Μετά την ονοματοδοσία του και την παραδοσιακή περιτομή, ο Ιησούς εγκαταστάθηκε "εις πόλιν της Γαλιλαίας, η όνομα Ναζαρέτ" (Λουκ. 1:26) και έγινε γνωστός αργότερα ως διδάσκαλος του Ισραήλ με το όνομα "Ιησούς ο Ναζωραίος" (Ιωάν. 19:19, Πράξ. 2:22 κ.ά.).

Παρατηρούμε όμως, πως σε κάποια περίοδο της ζωής του Ιησού δεν δίνεται η ίδια βάση όπως σε άλλες μέσα στα Ευαγγέλια. Τα χρόνια της Ναζαρέτ είναι τα "χρόνια της σιωπής" ή τα "κεκρυμμένα χρόνια", όπως έχουν ονομασθεί και αφορούν την περίοδο που περικλείεται από την ηλικία των 12 έως την ηλικία των 30 ετών, όπου και εμφανίζεται να διδάσκει αδιαλείπτως μέχρι και τον θάνατό του.

Η φαινομενική σιωπή των Ευαγγελίων για τα χρόνια αυτά, ήταν το έναυσμα εικασιών για μετάβαση του Ιησού στις Ινδίες και αλλού, όπου απέκτησε κάποιες "μαγικές" δυνάμεις με τις οποίες θαυματοποιούσε. Οι αστήρικτες αυτές υποθέσεις ξεκίνησαν κυρίως από τους γνωστικούς συγγραφείς των απόκρυφων κειμένων των πρώτων χριστιανικών αιώνων.

Η αντίρρηση των χριστιανών επάνω στο θέμα αυτό είναι πως αν κάτι τέτοιο είχε συμβεί, τότε θα ήταν αναμενόμενο να είχαν χρησιμοποιηθεί ιδέες, φράσεις και γενικά, στοιχεία από τον κόσμο εκείνο των Ινδιών και της Αιγύπτου, μέσα στα ιερά κείμενα που αναφέρονται στη διδασκαλία και τη ζωή του Ιησού.

Στην πραγματικότητα, οι αναφορές στην 18χρονη αυτή περίοδο δεν λείπουν από τα κείμενα των Ευαγγελίων. Από συνδυασμό αναφορών που βρίσκουμε σε διάφορα χωρία, φαίνεται πως ο Ιησούς έζησε και μεγάλωσε στη Ναζαρέτ (Λουκ. 4:16), όπου έμενε μαζί με τους γονείς του (Λουκ. 2:51), εξασκώντας το επάγγελμα του ξυλουργού (Μάρκ. 6:3) όπως κι ο πατέρας του (Ματθ. 13:55). Οι συντοπίτες του τον ξέρουν και τον αναγνωρίζουν (Ματθ. 13:54-57 & Μάρκ. 6:2-4).

Ο Ιησούς είναι πιθανό να έλαβε μια απλή και συνήθη μόρφωση και παιδεία, όπως όλα τα παιδιά της ιουδαϊκής επαρχίας και ιδιαίτερα των μη ανεπτυγμένων βόρειων περιοχών της Γαλιλαίας. Άλλωστε η κοινωνική θέση και η οικονομική κατάσταση της οικογένειας του δεν επέτρεπε κάτι το σπουδαιότερο. Η απλή αυτή μόρφωση δεν παρουσίαζε τίποτε το ιδιαίτερο και αυτό φαίνεται πως ήταν γνωστό στους γύρω του. Όταν, μάλιστα, αργότερα άρχισαν ν’ ακούνε τον Ιησού να διδάσκει και να ερμηνεύει το Νόμο και τις Γραφές, πολλοί διερωτώνταν με απορία πως εκείνος γνωρίζει γράμματα "μη μεμαθηκώς" (Ιωάν. 7:15) πράγμα που σημαίνει ότι γνώριζαν πως δεν είχε φύγει από την περιοχή για διάστημα τέτοιο που να του επιτρτρέπει να μορφωθεί.

[Επεξεργασία] Το πρόβλημα του Ιστορικού Ιησού και εξωχριστιανικές αναφορές

Από τους χρόνους του Διαφωτισμού τον 18ο αιώνα άρχισε να γίνεται διάκριση μεταξύ του Ιησού της ιστορίας, και του Χριστού της πίστεως. Επιχειρήθηκε δηλαδή να γίνει προσέγγιση και ερμηνεία του προσώπου του με καθαρά ιστορικά κριτήρια, τα οποία γινόταν δεκτό πώς εξαντλούν όλο το περιεχόμενο της προσωπικότητας του. Ο αγώνας για την ανακάλυψη του Ιστορικού Ιησού, έγινε η αιτία να γραφούν στο παρελθόν ογκώδεις και σημαντικές εργασίες με διάφορα «πορτραίτα» του Ιησού από τα οποία ξεχώρισαν εκείνα των Reimarus, Strauss, Renan και Schweitzer. Στα έργα αυτά και σε άλλα που γράφτηκαν κατά καιρούς, ο Ιησούς πότε παρουσιαζόταν με εντελώς αρνητικό τρόπο και πότε ως μια προσωπικότητα που ενίσχυσε θετικά τον κόσμο. Με την ανακάλυψη των κειμένων του Qumran το 1948 κοντά στή Νεκρά Θάλασσα, ξεκίνησε μια προσπάθεια για στενή συσχέτιση εσσαϊσμού και χριστιανισμού, καθώς και η παρουσίαση όχι μόνο του Ιωάννη του Βαπτιστή, αλλά και του Ιησού, ως Εσσαίων.

Κατόπιν, οι κοινωνικές συγκρούσεις των επόμενων δεκαετιών σε μικρότερη και σε παγκόσμια κλίμακα, δεν ήταν δυνατό παρά να στρέψουν και πάλι την προσοχή της έρευνας στους κοινωνικούς παράγοντες που έπαιξαν το ρόλο τους κατά τη γένεση του χριστιανισμού και να ωθήσουν μερικούς ερευνητές να «ζωγραφίσουν» τον Ιησού σαν κοινωνικό επαναστάτη. Σε όλες αυτές τις προσπάθειες προστέθηκαν κι άλλες που έβλεπαν πως η αρχή του χριστιανισμού δεν βρισκόταν στον εαυτό του αλλά σε γεγονότα και ρεύματα που είχαν ξεκινήσει πριν από αυτόν και φυσικά δεν ήταν λίγες οι φορές που ο Ιησούς είχε θεωρηθεί ένα μυθικό ή φανταστικό πρόσωπο που ποτέ δεν πέρασε το κατώφλι της ιστορίας. Η αλήθεια είναι πως τα στοιχεία που σώζονται και ενισχύουν την ιστορικότητα του Ιησού είναι πολύ λίγα και θεωρούνται ανεπαρκή για τους επικριτές της ιστορικότητάς του αλλά επαρκή για τους υποστηρικτές της καθώς στην πραγματικότητα, τα περισσότερα από τα τεκταινόμενα στο εσωτερικό του Ιουδαϊσμού περνούσαν απαρατήρητα για τους Έλληνες και Λατίνους συγγραφείς των 2 πρώτων αιώνων.

Αν μάλιστα βασιστούμε στον μέσο όρο των διάφορων υπολογισμών, που θέλουν κατά τους πρώτους αιώνες μια αύξηση των χριστιανών σε ποσοστό περίπου 40% ανά δεκαετία, ο χριστιανισμός για τους περισσότερους δεν θα αποτελούσε τίποτε περισσότερο από μια ιουδαϊκή αίρεση, που μέχρι το 150 μ.Χ. θα επηρέαζε όχι πάνω από 40 χιλιάδες ανθρώπους από λαϊκά στρώματα του πληθυσμού της Παλαιστίνης και της Μ. 'Ασίας.

Ποια είναι όμως τα στοιχεία αυτά που κατά τη γνώμη ορισμένων ερευνητών, ενισχύουν την άποψη για την ιστορικότητα του Ιησού;

[Επεξεργασία] Ιώσηπος

Ένας από τους ιστορικούς που αναφέρεται στον Ιησού ως ιστορικό πρόσωπο είναι ο Ιώσηπος, Ιουδαίος ιστορικός με ιερατική καταγωγή που ανήκε στη μερίδα των Φαρισαίων. Γεννήθηκε στην Ιερουσαλήμ το 37/38 μ.Χ. και στα έργα του αναφέρεται σε πολλά πρόσωπα και γεγονότα που σχετίζονται με την ιστορία της Καινής Διαθήκης. Στο έργο του «Ιουδαϊκή Αρχαιολογία» (20 βιβλία), όπου περιγράφει την ιστορία του εβραϊκού λαού από τη δημιουργία του έως το 66 μ.Χ., περιέχονται 2 σημαντικές αναφορές στον Χριστό. Μία στο βιβλίο «XX» και μία στο βιβλίο «XVIII». Η μία από αυτές, η μεγαλύτερη σε έκταση, είναι διεθνώς γνωστή ως «φλαβιανή μαρτυρία» (Testimonium Flavianum) και περιέχεται σ' όλους τους κώδικες της «Ιουδαϊκής Αρχαιολογίας».

Η πρώτη αυτή μαρτυρία που περιέχεται στην «Ιουδαϊκή Αρχαιολογία» (XVIII, 3, 63), αναφέρει τα εξής:

Γίνεται δὲ κατὰ τοῦτον τὸν χρόνον Ἰησοῦς σοφὸς ἀνήρ, εἴγε ἄνδρα αὐτὸν λέγειν χρή. ἦν γὰρ παραδόξων ἔργων ποιητής, διδάσκαλος ἀνθρώπων τῶν ἡδονῇ τἀληθῆ δεχομένων, καὶ πολλοὺς μὲν Ἰουδαίους, πολλοὺς δὲ καὶ τοῦ Ἑλληνικοῦ ἐπηγάγετο: ὁ χριστὸς οὗτος ἦν. καὶ αὐτὸν ἐνδείξει τῶν πρώτων ἀνδρῶν παρ' ἡμῖν σταυρῷ ἐπιτετιμηκότος Πιλάτου οὐκ ἐπαύσαντο οἱ τὸ πρῶτον ἀγαπήσαντες: ἐφάνη γὰρ αὐτοῖς τρίτην ἔχων ἡμέραν πάλιν ζῶν τῶν θείων προφητῶν ταῦτά τε καὶ ἄλλα μυρία περὶ αὐτοῦ θαυμάσια εἰρηκότων. εἰς ἔτι τε νῦν τῶν Χριστιανῶν ἀπὸ τοῦδε ὠνομασμένον οὐκ ἐπέλιπε τὸ φῦλον.

Μετάφραση

"Έτσι, εκείνη περίπου την εποχή υπήρχε ο Ιησούς, ένας σοφός άντρας, -αν είναι θεμιτό να τον αποκαλείς άνθρωπο, διότι επιτελούσε θαυμαστά έργα- ένας δάσκαλος των ανθρώπων που λαβαίνουν την αλήθεια με ευχαρίστηση. Έλκυσε κοντά του και πολλούς από τους Ιουδαίους και πολλούς από τους Εθνικούς. Αυτός ήταν ο Χριστός· και όταν ο Πιλάτος, μετά από πρόταση που του έκαναν οι εξέχοντες άντρες μεταξύ μας, τον καταδίκασε στο σταυρό, εκείνοι που τον αγαπούσαν δεν τον εγκατέλειψαν αρχικά, διότι εμφανίστηκε σε εκείνους και πάλι την τρίτη μέρα, όπως τα είχαν προείπει οι θεϊκοί προφήτες και δέκα χιλιάδες άλλα θαυμάσια πράγματα σχετικά με αυτόν· και η φυλή των Χριστιανών, όπως ονομάστηκε από αυτόν, δεν έχουν εκλείψει μέχρι σήμερα". -Τα έργα του Ιώσηπου, μετάφραση William Whinston, 2003, στην αγγλική.

Κατά τον 16ο αιώνα, κάποιοι ερευνητές άρχισαν να αμφιβάλουν για την γνησιότητα του αποσπάσματος αυτού καθώς δεν μπορούσαν να δικαιολογήσουν πως ένας Ιουδαίος-Φαρισαίος μιλούσε με τόσο καλά λόγια για τον Ιησού. Κατέληξαν λοιπόν στο συμπέρασμα ότι το κείμενο αυτό δεν ήταν του Ιώσηπου, αλλά παρεισέφρησε στους κώδικες αργότερα από κάποιο άγνωστο χριστιανικό χέρι. Από τότε άρχισαν οι αμφιβολίες για τη γνησιότητα της «φλαβιανής μαρτυρίας» και μια έντονη φιλολογικοκριτική διαμάχη που φτάνει μέχρι τις μέρες μας, και η οποία διαμόρφωσε δύο κυρίαρχες τάσεις: Η πρώτη, δέχεται ολόκληρη τη μαρτυρία ως αυθεντική και η δεύτερη, θεωρεί πως παρεμβάλονται πρόσθετα στοιχεία στο αρχικό, μικρότερης έκτασης κείμενο (στο απόσπασμα τα σημεία αυτά σημειώνονται με πλάγια και έντονα γράμματα). Το αποτέλεσμα μετά την αφαίρεση των αμφισβητούμενων κομματιών είναι:

Γίνεται δὲ κατὰ τοῦτον τὸν χρόνον Ἰησοῦς σοφὸς ἀνήρ. ἦν γὰρ παραδόξων ἔργων ποιητής, διδάσκαλος ἀνθρώπων τῶν ἡδονῇ τἀληθῆ δεχομένων, καὶ πολλοὺς μὲν Ἰουδαίους, πολλοὺς δὲ καὶ τοῦ Ἑλληνικοῦ ἐπηγάγετο· καὶ αὐτὸν ἐνδείξει τῶν πρώτων ἀνδρῶν παρ' ἡμῖν σταυρῷ ἐπιτετιμηκότος Πιλάτου οὐκ ἐπαύσαντο οἱ τὸ πρῶτον ἀγαπήσαντες. εἰς ἔτι τε νῦν τῶν Χριστιανῶν ἀπὸ τοῦδε ὠνομασμένον οὐκ ἐπέλιπε τὸ φῦλον.

Η σημαντική αυτή μαρτυρία και μετά την αφαίρεση των αμφισβητούμενων τμημάτων, κάνει λόγο για την ιστορική ύπαρξη του Ιησού, για την παρουσία του ως διδασκάλου, μιλάει για ύπαρξη ιουδαίων και μη που τουλάχιστον μέχρι τη συγγραφή του έργου δεν είχαν σταματήσει να πιστεύουν σε εκείνον και αναφέρεται στην καταδική του από τον Πιλάτο και τον σταυρικό θάνατό του. Βεβαίως, εκτός από τις δύο κυρίαρχες απόψεις, μερίδα ερευνητών αμφισβητεί ολόκληρο το απόσπασμα ως εμβόλιμο. Πέρα από τη «φλαβιανή μαρτυρία», ο Ιώσηπος, επίσης στην «Ιουδαϊκή Αρχαιολογία» του (XΧ, 9, 1) αναφέρει: "Ό Άνανος […] καθίζει συνέδριον κριτών και παραγαγών είς αυτό τον αδελφόν Ίησού του λεγομένου Χριστού, Ιάκωβος όνομα αύτω και τινας ετέρους…" Το κομμάτι αυτό κάνει μια έμμεση αναφορά στον Ιησού ενώ μαρτυρεί και την ιστορική ύπαρξη του "Αδελφόθεου Ιακώβου".

[Επεξεργασία] Ραβινική φιλολογία (Ταλμούδ)

Μια άλλη βοηθητική πηγή για την ανίχνευση του ιστορικού Ιησού είναι κι εκείνη της ραββινικής παράδοσης. Στα κείμενα αυτά, συναντούμε στοιχεία και κρίσεις για τον Ιησού από την εποχή του ακόμη, που θυμίζουν την ατμόσφαιρα των διηγήσεων των χριστιανικών κειμένων, όταν αναφέρονται σε ανάλογα θέματα κριτικής και απόρριψης του Ιησού. Οι πληροφορίες που μας δίνει ιδιαίτερα η ιουδαϊκή ερμηνευτική παράδοση του Ταλμούδ, προέρχονται από τα τέλη του 1ου και τις αρχές του 2ου αιώνα μ.Χ., και παρουσιάζουν κάποια ιδιαιτερότητα, γιατί εκφράζουν τις ιουδαϊκές εκτιμήσεις για πρόσωπα και πράγματα της εποχής. Μας διασώζουν επίσης τις κρίσεις των ραββίνων του παραδοσιακού Ιουδαϊσμού σχετικά με το πρόσωπο και το περιεχόμενο της διδασκαλίας του Ιησού. Σ' αυτά τά κείμενα της επίσημης ιουδαϊκής παράδοσης γίνεται μεταξύ των άλλων σαφής αναφορά στο πρόσωπο και το έργο του Ιησού και παρόλο που τα παρεχόμενα στοιχεία είναι σχετικά λίγα, από αυτά βγαίνει το συμπέρασμα ότι ο Ιησούς και το έργο του απασχόλησαν έντονα τον Ιουδαϊσμό της εποχής του. Εκεί ο Ιησούς αναφέρεται ως Γιεσσού μπεν Πανθέρα (Yeshu Ben Pantera), που σημαίνει Ιησούς ο Γιος του Πάνθηρα. Μνημονεύεται η μετάβαση του στην Αίγυπτο, όπου κατά την ιουδαϊκή αυτή παράδοση σπούδασε την τέχνη της μαγείας, που αργότερα άσκησε, επιστρέφοντας στην πατρίδα του. Εξαιτίας δε αυτού του γεγονότος δίνεται και η ερμηνεία της καταδίκης του σε σταυρικό θάνατο. Αν και τα σωζόμενα αυτά στοιχεία της ραββινικής παράδοσης στηρίζονται σε μια διάθεση πολεμικής κατά του Ιησού, εντούτοις λόγω αυτής ακριβώς της διάθεσης, αποκτά ιδιαίτερη σημασία μια προσπάθεια «απομυθοποίθησης» του Ιησού με το να καταδειχθεί η ταπεινή του προέλευσή, χωρίς όμως να γίνεται λόγος για άρνηση της ιστορικότητάς του.

[Επεξεργασία] Άλλες εξωχριστιανικές πηγές των δύο πρώτων αιώνων

[Επεξεργασία] Ο Τάκιτος

Ο Ρωμαίος ιστορικός Πόπλιος Κορνήλιος Τάκιτος (Publius Cornelius Tacitus), γεννήθηκε το 56 μ.Χ. Σε ένα από τα έργα του με τον τίτλο «Annales», ο Τάκιτος γράφει στα 115 μ.Χ. περίπου, την ιστορία της Ρώμης από το 14 μ.Χ. (θάνατος του Αυγούστου) μέχρι το 68 μ.Χ. (θάνατος του Νέρωνα).

Φτάνοντας στο 64 μ.Χ., αναφέρει τη μεγάλη πυρκαγιά/πυρπόληση της Ρώμης που έγινε επί Νέρωνα. Στο σημείο εκείνο ο Τάκιτος γράφει:

«ergo abolendo rumori Nero subdidit reos et quaesitissimis poenis adfecit, quos per flagitia invisos vulgus Chrestianos appellabat. auctor nominis eius Christus Tibero imperitante per procuratorem Pontium Pilatum supplicio adfectus erat; repressaque in praesens exitiablilis superstitio rursum erumpebat, non modo per Iudaeam, originem eius mali, sed per urbem etiam, quo cuncta undique atrocia aut pudenda confluunt celebranturque.» (Annales, XV, 44)

που σημαίνει:

«Ο Νέρων υπέδειξε άλλους ως ενόχους και υπέβαλεν εις ιδιαιτέρας τιμωρίας εκείνους τους οποίους ο λαός μισώντας τους για τις ανομίες τους ωνόμαζε χριστιανούς. Εκείνος από τον οποίον προήλθε το όνομα είναι ο Χριστός, ο οποίος εθανατώθη επί της βασιλείας του Τιβέριου, όταν Επίτροπος ήτο ο Πόντιος Πιλάτος. Η προς καιρόν κατασταλείσα ολέθρια δεισιδαιμονία ανεφάνη πάλιν όχι μόνον εις την Ιουδαίαν, την εστίαν αυτού του κακού, αλλά και εις την Πόλιν (Ρώμην), όπου από παντού μαζεύονται και ακούονται όλα τα κακά και τα αισχρά».

Το κείμενο αυτό μας δείχνει ότι το 64 μ.Χ. οι Χριστιανοί είναι γνωστοί και ότι το όνομά τους γνώριζαν ότι προέρχεται από τον «Χριστό». Πρόκειται επίσης για μια σημαντική ιστορική μαρτυρία που συντείνει στην αποδοχή της ιστορικότητας του Ιησού, για την ύπαρξη του οποίου δεν φαίνεται να αμφιβάλλει ό Τάκιτος, και επισημαίνει τον ορισμένο χρόνο του θανάτου του, που τοποθετείται εκεί κατά τους χρόνους του αυτοκράτορα της Ρώμης Τιβερίου και του επιτρόπου της ρωμαϊκής εξουσίας στην Ιουδαία της Παλαιστίνης Ποντίου Πιλάτου.

[Επεξεργασία] Ο Πλίνιος ο Νεότερος

Ο Πλίνιος Κεκίλιος Σεκούνδος ο Νεότερος (Gaius Plinius Caecilius Secundus, 61-113 μ.Χ.) νομικός και ρήτορας, ήταν ανιψιός και θετός γιος του Πλίνιου τον Πρεσβύτερου. Εκτός άλλων, διασώθηκαν 19 βιβλία Επιστολών του, που περιέχουν πληροφορίες σχετικά με τα γεγονότα του τότε ρωμαϊκού κόσμου. Ήταν φίλος του αυτοκράτορα Τραϊανού και είχε διοριστεί απ' αυτόν ως Legatus Caesaris στην επαρχία της Βιθυνίας του Πόντου. Η μαρτυρία του ανάγεται στο 111-112 μ.Χ. Γράφει, λοιπόν, ο Πλίνιος προς τον Αυτοκράτορα Τραϊανό, μετά την ανάκριση κάποιων χριστιανών νεανίδων, ότι η μόνη ενοχή ή πλάνη των χριστιανών ήταν αυτή:

«[...] Quod essent solid stato die ante lucem convenire, carmenque Christo quasi deo dicere secum invicem seque sacramento non in scelus aliquod obstringere, sed ne furta ne latrocinia ne adulteria commiterent, ne fidem fallerent, ne depositum adpellati, abnegarent. Quibus peractis morem sibi discendendi fuisse rursusque coeundi ad capiendum cibum, promiscuum tamen et innoxium [...]» (Plinius,Epistularum liber X,96),

που σημαίνει:

«[...] συνήθιζον να συνέρχωνται καθωρισμένην ημέραν προ της ανατολής του ηλίου και να αναπέμπουν ύμνο εις τον Χριστόν ως εις θεόν και εδένοντο με αμοιβαίον όρκον, όχι δια κάποιο έγκλημα, αλλά ότι δεν θα διέπρατταν απάτην, ληστεία ή μοιχεία, δεν θα παρέβαιναν την πίστην τους, ούτε θα ηρνούντο την ιερή τους παρακαταθήκη, ακόμη κι αν τους εδίκαζαν [...]».

Ο Πλίνιος στο γράμμα αυτό, εκτός από την επιβεβαίωση για την ύπαρξη χριστιανών στις αρχές του 2ου αιώνα μ.Χ. και την άποψη που εκφράζει γενικότερα γι αυτούς ότι ήταν μάλλον ακίνδυνοι, αναφέρεται και στον Χριστό σε ένα μικρό πέρασμα. Για κάποιους ιστορικούς, το πέρασμα αυτό ναι μεν αμφισβητεί την υπερφυσική του διάσταση με τη φράση «ως εις Θεόν», όμως θα μπορούσε να θεωρηθεί από τη διατύπωσή του ότι δεν δείχνει να αντιλαμβάνεται ότι πρόκειται για κάποιο ανύπαρκτο ή μυθικό πρόσωπο (όπως αν χρησιμοποιούσε εκφράσεις π.χ. "σε κάποιον Χριστό", ή "σε κάποια θεότητα που λέγεται Χριστός" κ.λπ.). Το πέρασμα όμως αυτό αμφισβητείται από άλλους για το κατά πόσο μας δίνει μια θετική εικόνα για την ιστορικότητα του Ιησού.

[Επεξεργασία] Ο Σουητώνιος

Ο Ρωμαίος ιστορικός, Γάιος Σουητώνιος Τρανκίλλιος, (Gaius Suetonius Tranquillus, 70-160 μ.Χ.) επί Τραϊανού έλαβε το δημαρχιακό αξίωμα και επί Αδριανού έγινε ο εξ απορρήτων γραμματεύς του. Το κυριότερο ιστορικό έργο του (120 μ.Χ.), και πλήρες σωζόμενο, αναφέρεται στη ζωή των δώδεκα πρώτων αυτοκρατόρων της Ρώμης, από τον Ιούλιο Καίσαρα έως τον Δομιτιανό, και επιγράφεται: «Βίοι των 12 Καισάρων» (Vitae XII Caesarum).

Στον «Βίο του Κλαυδίου» (XXV, 4) αναφέρεται στο διάταγμα του αυτοκράτορα (49 ή 53 μ.Χ.) με το οποίο οι Ιουδαίοι της Ρώμης -χωρίς διάκριση χριστιανών και μη χριστιανών- εξορίζονταν απ' αυτήν:

«Iudaeos impulsore Chresto assidue tumultuants Roma expulit»

Δηλαδή:

«Τους Ιουδαίους οι οποίοι τη υποκινήσει του Χριστού εδημιούργουν θόρυβον εις την Ρώμη τους εξόρισε»

Πράγματι το διάταγμα αυτό του αυτοκράτορα Κλαυδίου διασταυρώνεται ως ιστορικό γεγονός με τις «Πράξεις των Αποστόλων», αφού όταν ο Απόστολος Παύλος πήγε στην Κόρινθο βρήκε εκεί τους Ιουδαίους Ακύλα και Πρίσκιλλα που είχαν εξοριστεί από τη Ρώμη:

«Μετά δε ταύτα χωρισθείς ό Παύλος εκ των 'Αθηνών ήλθεν εις Κόρινθον καί εύρων τίνα Ίουδαίον ονόματι Άκυλαν, Ποντικόν τω γένει, προσφάτως εληλυθότα από τής Ιταλίας, και Πρίσκιλλαν, γυναίκα αυτού, δια το διατεταχέναι Κλαύδιον χωρίζεσθαι πάντας τους Ιουδαίους από τής Ρώμης» (Πράξ. ιη', 1-2)

Ο πρώτος αυτός επίσημος διωγμός επί Κλαυδίου είναι μια σημαντική πληροφορία, γιατί μας φέρνει πολύ κοντά στα χρόνια του Ιησού και έτσι μαθαίνουμε ότι από το 50 μ.Χ. γίνονταν διώξεις χριστιανών, πριν ακόμη παρουσιασθεί οργανωμένη χριστιανική κοινότητα στη Ρώμη και ανεξάρτητη από εκείνη τής ιουδαϊκής. Tο απόσπασμα αυτό αναφέρει εκδιώξεις από τη Ρώμη Ιουδαίων και Χριστιανών, εξαιτίας των ταραχών που δημιουργούνταν μεταξύ τους με επίκεντρο το όνομα του Ιησού Χριστού. Και πάλι, η αναφορά του Σουητώνιου χωρίς την αόριστη αντωνυμία «κάποιος», αν μάλιστα συνδεθεί με την έκφραση «τη υποκινήσει», ίσως να υπονοεί υπαρκτό πρόσωπο. Το ότι στις εξιστορήσεις χρησιμοποιείται γενικά ο τίτλος «Χριστός» αντί για το όνομα Ιησούς, ερμηνεύεται λόγω της καθιέρωσής του σε ευρύτατη κλίμακα και έκτος της Παλαιστίνης. Το χρησιμοποιούσαν για να διακρίνουν τις χριστιανικές κοινότητες από εκείνες των παραδοσιακών Ιουδαίων, που είχαν αρχίσει να παρουσιάζονται σε μέρη της Αυτοκρατορίας αμέσως σχεδόν μετά τη σταύρωση. Από την άλλη μεριά ήθελαν να αιτιολογήσουν τους διωγμούς που ξεσπούσαν κάθε τόσο από τις ιουδαϊκές θρησκευτικές παρατάξεις κατά των κοινοτήτων εκείνων που ομολογούσαν το όνομα του Ιησού Χριστού.

[Επεξεργασία] Ο Θαλλός

Ο Θαλλός ήταν ιστορικός συγγραφέας της Μέσης Ανατολής που έζησε τον 1ο μ.Χ. αιώνα. Ήταν Σαμαρείτης απελεύθερος επί Αυτοκράτορα Τιβέριου και έγραψε την Ιστορία της Ελλάδας και της Ασίας από τον Τρωικό πόλεμο μέχρι τις ημέρες του. Το έργο του δεν σώζεται, όμως υπάρχουν αρκετές αναφορές για τον ίδιο και τα κείμενά του στον Ιώσηπο, στον Ιουστίνο, τον Τερτυλλιανό και αλλού. Η σχέση του με την ιστορικότητα του Ιησού βρίσκεται στην αναφορά μιας έκλειψης ηλίου κατά τα γεγονότα της σταύρωσης του Ιησού. Το 221 μ.Χ., ένας Χριστιανός συγγραφέας, ο Ιούλιος ο Αφρικανός (Sextus Julius Africanus) έγραψε ότι:

"...Σε όλο το κόσμο κυριάρχησε ένα φοβερό σκοτάδι, και οι πέτρες έπεσαν από σεισμό, και πολλά μέρη στην Ιουδαία και σε άλλες επαρχίες έπεσαν κάτω. Τούτο το σκότος ο Θαλλός, στο τρίτο βιβλίο των Ιστοριών του, το εξηγεί ως έκλειψη του ηλίου, πράγμα παράλογο κατά τη γνώμη μου. Καθώς οι Ιουδαίοι εορτάζουν το Πάσχα τη 14η μέρα σύμφωνα με τη σελήνη, και η σταύρωση του Σωτήρα μας πέφτει την ημέρα πριν το Πάσχα, και μια έκλειψη του ηλίου παίρνει μέρος μόνον όταν η σελήνη έρχεται κάτω από τον ήλιο..." (Χρονικά XVIII)

Στο απόσπασμα αυτό παρατηρούμε ότι ο Αφρικανός γράφει για να αντικρούσει αυτά που είχε γράψει ο Θαλλός και μάλιστα παρέχει και τη βιβλιογραφία λέγοντας ότι η αναφορά του Θαλλού βρίσκεται στο τρίτο βιβλίο του. Καθώς ο Ευσέβιος ο Καισαρείας αναφέρει ότι ο Θαλλός συνέγραψε την τρίτομη ιστορία του στα ελληνικά το 52 μ.Χ. σημαίνει πως ήταν σύγχρονος του Ιησού και μάλλον τα γεγονότα της σταύρωσης Ιησού ήταν γνωστά μεταξύ κάποιων μη χριστιανικών κύκλων. Ο Θαλλός προσδιορίζει το σκοτάδι κατά τη Σταύρωση («ήν δε ωσεί ώρα έκτη και σκότος εγένετο εφ' όλην την γήν έως ώρας ενάτης, τού ηλίου εκλειπόντος» Λουκ. 23, 44) που αναφέρεται στην Καινή Διαθήκη ως φυσικό φαινόμενο που μπορούσε να εξηγηθεί σαν μία έκλειψη Ηλίου. Αν δεχτούμε την αναφορά ως γνήσια, αυτομάτως προσφέρεται μια σημαντική μαρτυρία για την ιστορικότητα του Ιησού, για τη σταύρωσή του και το σχετικό γεγονός που περιγράφεται στην Καινή Διαθήκη.

[Επεξεργασία] Ο Μαρά Βαρ Σεραπίων

Πρόκειται για έναν υπαινιγμό στην ουσία που μοιάζει να αναφέρεται στον Ιησού και προέρχεται από τον Σύρο στωικό φιλόσοφο Μαρά μπαρ Σεραπίωνα (Mara bar Serapion, 73 μ.Χ.) σε μια επιστολή του στα συριακά, που απευθύνεται στον γιο του Σεραπίωνα (Serapion) από τη φυλακή στην οποία βρισκόταν. Ο Σύρος φιλόσοφος μιλά για τον σοφό βασιλιά των Ιουδαίων, και λέει ότι θανατώθηκε από τους ομοεθνείς του άδικα. Ακριβώς γι' αυτό το λόγο οι Ιουδαίοι τιμωρήθηκαν από τον Θεό να διασκορπιστούν σε όλο τον κόσμο και βέβαια ο σοφός βασιλιάς δεν πέθανε στην πραγματικότητα, αφού ζει μέσα από τη διδασκαλία του.

Το απόσπασμα:

"...Τι να πούμε ακόμα, όταν οι σοφοί κακοποιούνται από τους τυράννους...ώστε να μην μπορούν να αμυνθούν; Ποια ωφέλεια είχαν οι Αθηναίοι θανατώνοντας το Σωκράτη; Η πείνα και η επιδημία έπεσαν πάνω τους ως κρίση για το έγκλημα. Τι ωφελήθηκαν οι άνθρωποι της Σάμου καίγοντας το Πυθαγόρα; Μονομιάς η χώρα τους καλύφθηκε από άμμο. Τι ωφελήθηκαν οι Ιουδαίοι εκτελώντας το σοφό βασιλιά τους; Αμέσως μετά, το βασίλειό τους αφανίστηκε. Ο Θεός δίκαια εκδικήθηκε το θάνατο των τριών αυτών σοφών ανθρώπων: Οι Αθηναίοι πέθαναν από την πείνα. Οι κάτοικοι της Σάμου αφανίστηκαν από τη θάλασσα. Οι Ιουδαίοι καταστράφηκαν κι οδηγήθηκαν μακριά από τη γη τους, για να ζήσουν διεσπαρμένοι. Όμως, ο Σωκράτης δεν πέθανε. Έμεινε ζωντανός στη διδασκαλία του Πλάτωνα. Ούτε ο Πυθαγόρας πέθανε. Ζωντάνεψε στο άγαλμα της Ήρας. Ούτε ο σοφός βασιλιάς πέθανε. Ζωντανεύει μέσα στη διδασκαλία του".

Τα χαρακτηριστικά που αποδίδονται θα μπορούσαν να ταιριάζουν στον Ιησού αν τα συγκρίνουμε με άλλους Ιουδαίους διδασκάλους που εμφανίστηκαν στην περιοχή. Όπως για παράδειγμα το ότι εκτελέστηκε με ευθύνη των Ιουδαίων, λίγο πριν καταλυθεί τον κράτος τους και οι ίδιοι διασκορπισθούν.

[Επεξεργασία] Ο Κέλσος

Ο Κέλσος ο Αλεξανδρεύς (β’ μισό 2ου αι. μ.Χ.) , επικούρειος φιλόσοφος, που μελέτησε την Αγία Γραφή και τα έργα των χριστιανών συγγραφέων, με το έργο του «Αληθής λόγος» επιτέθηκε κατά της χριστιανικής διδασκαλίας, ενώ αντιμετώπισε με κριτική διάθεση τα θαύματα του Ιησού και την πίστη γενικά των χριστιανών. Εντούτοις, σε καμιά στιγμή δεν αφήνει να εννοηθεί ότι αμφισβητείτο η ιστορική του ύπαρξη.

Για παράδειγμα το χωρίο 1.28 απομυθοποιεί τον Ιησού και κάνει λόγο για την ταπεινή του καταγωγή:

«Μετά από αυτά εισάγει ως φανταστικό πρόσωπο έναν Ιουδαίο να συζητά με τον ίδιο τον Ιησού και να τον ελέγχει για πολλά, όπως πιστεύει, και πρώτα ότι έπλασε εκείνος την γέννηση από την Παρθένο τον χλευάζει μάλιστα και για το ότι προέρχεται από Ιουδαϊκό χωριό και από γυναίκα χωριάτισσα και φτωχιά που ξενοδούλευε. Υποστηρίζει μάλιστα ότι αυτή εκδιώχτηκε από τον σύζυγο της, ο οποίος ήταν ξυλουργός στο επάγγελμα, επειδή την ανακάλυψε να έχει διαπράξει μοιχεία. Κι έπειτα λέει ότι, αφού εκδιώχτηκε από τον άντρα της και περιπλανιόταν ατιμασμένη, γέννησε τον Ιησού κρυφά-και ότι αυτός, αφού δούλεψε λόγω της φτώχιας του στην Αίγυπτο και γνώρισε εκεί κάποιες δυνάμεις, για τις οποίες καυχώνται οι Αιγύπτιοι, επέστρεψε υπερηφανευόμενος για τις δυνάμεις του και με αυτές ανακήρυξε τον εαυτό του θεό.»

και στο 2.35:

«Γιατί, αν όχι προηγουμένως, τουλάχιστον όμως εκείνη τη στιγμή δεν παρουσίασε κάποιο θεϊκό σημάδι και δεν έσωσε τον εαυτό του από εκείνη την ντροπή και δικαίωσε αυτούς που χλεύαζαν και τον ίδιο και τον πατέρα του;» Κέλσος, Άπαντα, «Αληθής Λόγος», εκδ. «ΚΑΚΤΟΣ»

[Επεξεργασία] Ο Λουκιανός

Ο Λουκιανός από τη Σαμόσατα Συρίας (125-195 μ.Χ.) , σοφιστής του 2ου μ.Χ. αιώνα στο έργο του «Περί της Περεγρίνον τελευτής» (167 μ.Χ.), σατιρίζει τον θεατρικό τρόπο με τον οποίον αυτοπυρπολήθηκε, μπροστά στους θεατές της Ολυμπιάδας του 165 μ.Χ., ο κυνικός Περεγρίνος ο Πρωτεύς, για να βρεθεί στο προσκήνιο της επικαιρότητας. Επίσης, στο ίδιο έργο του, δίνει πολλές πληροφορίες για τους πρώτους χριστιανούς, αφού θεωρεί τον Χριστιανισμό ως παραλλαγή της κυνικής φιλοσοφίας. Έτσι αναφέρει ότι ο «πρώτος νομοθέτης» των χριστιανών, «ο ανεσκολοπισμένος εκείνος σοφιστής», σταυρώθηκε στην Παλαιστίνη, επειδή δίδαξε μια νέα θρησκεία στον κόσμο:

«καί ως θεόν αυτόν εκείνοι ηδούντο καί νομοθέτη εχρώντο και προστάτην επεγράφοντο, μετά νούν εκείνον ον έτι σέβουσι, τόν άνθρωπον τόν εν τη Παλαιστίνη ανασκολοπισθέντα, ότι καινήν ταύτην τελετήν εισήγεν ες τόν βίον».

Που σημαίνει:

«Εκείνοι αισθάνονταν αυτόν ως Θεό τους και νομοθέτη τους, τον ανακηρύξαν προστάτη τους και ακόμη εξακολουθούν να σέβονται τον άνθρωπο αυτόν, πού σταυρώθηκε στην Παλαιστίνη, επειδή εισήγαγε στην ζωή τους τη νέα αυτή θρησκεία»

Και συνεχίζει:

«…έπεισαν τον εαυτό τους οι δυστυχείς, ότι θα γίνουν αθάνατοι και πως θα ζήσουν αιώνια και γι’ αυτόν το λόγο περιφρονούν το θάνατο και με τη θέλησή τους πολλοί θυσιάζονται. Ο νομοθέτης αρχηγός τους, τους έπεισε ότι όλοι οι άνθρωποι θα ήταν δυνατό να ζουν αδελφωμένοι και από τότε άρχισαν να αλλάζουν θρησκεία, να αρνούνται τους θεούς των Ελλήνων, να προσκυνούν εκείνον τον σοφιστή που σταυρώθηκε και νά ζουν σύμφωνα με τους νόμους του»

Τα λόγια αυτά που αναφέρονται στους χριστιανούς και υπονοούν τον Ιησού, αμφισβητούν προφανώς οποιαδήποτε υπερφυσική ιδιότητα στον Ιησού όμως δεν δείχνουν να αμφισβητούν την ιστορική ύπαρξή του.

[Επεξεργασία] Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Καθολική Εγκυκλοπαίδεια, λήμμα «Η προέλευση του ονόματος του Ιησού Χριστού», στην αγγλική.
• Καθολική Εγκυκλοπαίδεια, λήμμα «Πρώιμα ιστορικά κείμενα για τον Ιησού Χριστό», στην αγγλική.
• Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα (Encyclopedia Britannica), λήμμα «Ιησούς Χριστός», έκδοση 1911, στην αγγλική.
• Ιουδαϊκή Εγκυκλοπαίδεια, λήμμα «Ιησούς από Ναζαρέτ», στην αγγλική.
• Η επιστήμη μπροστά στη Σταύρωση και την Ανάσταση του Χριστού.

[Επεξεργασία] Επιπλέον ανάγνωση

Ο Σταυρός του Ιησού Χριστού

[Επεξεργασία] Βιβλιογραφία

• Η Εξάπλωση του Χριστιανισμού, Rodney Stark, εκδ. "ΑΡΤΟΣ ΖΩΗΣ", Αθήνα 2005.
• Thesaurus Linguae Graecae (TLG): Thallus hist. Fragmenta 8.5 || Flavius Josephus Hist. Antiquitates Judaicae, AJ 18 & AJ 20 || Lucianus soph. Peregr. 13
• Ο αρχέγονος Χριστιανισμός, Weiss J., ελλην. μετ., Αθήνα 1983
• O Ιησούς και το Ευαγγέλιο του, Jeremias J., ελλην. μετ., Αθήνα 1984
• Η Ιουδαϊκή εσχατολογία των χρόνων της Καινής Διαθήκης, Αγουρίδου Σ., Αθήνα 1956