Grugiar Ddu
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
Grugiar Ddu | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Dosbarthiad biolegol | ||||||||||||||
|
||||||||||||||
Enw deuenwol | ||||||||||||||
Tetrao tetrix Linnaeus, 1758 |
Mae'r Grugiar Ddu (Tetrao tetrix) yn aelod o deulu'r grugieir y Tetraonidae.
Mae'r Grugiar Ddu yn nythu ar draws gogledd Ewrop ac Asia, fel rheol ar dir agored, yn enwedig rhosdir, ond gyda rhai coed, neu ar ymylon coedwigoedd. Gellir adnanod y ceiliog yn hawdd; mae'n aderyn mawr, rhwng 49 a 55 cm o hyd a'i blu yn ddu i gyd heblaw am ddarn coch uwchben y llygaid a llinell wen ar yr adenydd. Mae'r iâr yn llai, 40 hyd 45 cm o hyd ac yn llwydfrown, ac felly'n anoddach eu gwahaniaethu oddi wrth y Grugiar er enghraifft.
Yn y gwanwyn gellir gweld nifer o geiliogod yn eu dangos eu hunain i'r ieir mewn lleoedd traddodiadol, yr hyn a elwir yn "lek". Gellir gweld hyn gyda'r wawr ac mae cryn nifer o bobl weithiau dod i weld y ceiliogod yn cerdded o gwmpas ac yn galw. Yng Nghymru mae un safle adnabyddus ar y ffordd gefn rhwng Llangollen a Minera.
Mae niferoedd y Grugiar Ddu wedi gostwng yn y blynyddoedd diwethaf yn y rhan fwyaf o wledydd Ewrop. Mae Cymru yn rhywfaint o eithriad i hyn, oherwydd yn dilyn gostyngiad sylweddol iawn hyd ddiwedd y 1990au mae gwaith gan yr RSPB i greu cynefin addas i'r rhywogaeth yma wedi arwain at gynnydd yn ei nifer. Er hynny mae'n parhau yn aderyn prin.