Ўіскі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.

Шатляндзкі ўіскі

Ўі́скі, Ві́скі (па-ангельску: whisky, whiskey, ад шатляндзкага: uisque baugh ды ірляндзкага: uisce beatha — вада жыцьця) — нацыянальны алькагольны напой Шатляндыі ды Ірляндыі, які атрымліваецца шляхам перагонкі ячменнага соладу альбо зерня з наступнай вытрымкай сьпірту ў дубовых бочках. Падчас вытрымкі мае моцнасьць 60–80%, прадаецца разбаўленым да 40–50%.

[рэдагаваць] Гісторыя

Як і ўсе моцныя эўрапейскія напоі, ўіскі ўзыходзіць да часоў Крыжовых паходаў (XII стагодзьдзе). У манастырах Брытанскіх выспаў «ваду жыцьця» (акавіту) пачалі вырабляць пад уплывам італьянскіх тэхнічных дасягненьняў. Дагэтуль шатляндцы ды ірляндцы спрачаюцца аб тым, у якой зь іх краінаў ўіскі зьявіўся ўпершыню (ангельская назва шатляндзкага ўіскі — whisky, ірляндзкага — whiskey). Спачатку напой выкарыстоўваўся як лекавы сродак, але зь цягам часу ўжываньне ўіскі пашыралася, ды ў XVI – XVII стагодзьдзях набыло катастрафічныя памеры. У 1579 годзе шатляндзкі парлямэнт дазволіў гнаць ўіскі толькі дваранству, а ў 1642 годзе брытанскі кароль увёў манаполію на вытворчасьць алькаголю. Ўіскі афіцыйна выраблялі толькі 8 буйных перагонных заводаў, але ў вёсках узьнікалі падпольныя вінакурні. Якасьць ўіскі падпольнае вытворчасьці паступова ўзрастала, як і попыт на яго, і ў 1823 годзе дробныя вінакурні былі ўзаконеныя. У Амэрыцы вытворчасьць ўіскі пачалася фактычна з узьнікненьнем брытанскіх калёніяў (амэрыканскі ўіскі часьцей называюць словам бурбо́н), зь цягам часу ствараюцца буйныя перагонныя заводы. Сёньня большасьць вінакурняў Шатляндыі належаць амэрыканскім алькагольным канцэрнам, якія ў сваёй краіне вырабляюць бурбоны невысокае якасьці.

[рэдагаваць] Клясыфікацыя шатляндзкіх ўіскі

сынгл-молт — выраблены толькі зь ячменнага соладу на адной вінакурні (лічацца найлепшымі);
пьюэ-молт — сумесь сынгл-молтаў з розных вінакурняў;
сынгл-грэйн — выраблены на адной вінакурні з ужыцьцем зерня (ячмень, жыта, кукуруза);
блэнд — сумесь сынгл-молтаў ды сынгл-грэйнаў;
блэнд-дэлюкс — блэнд, які ўтрымлівае больш за 60% соладавага ўіскі.

У Шатляндыі вылучаюцца чатыры рэгіёны з істотна адрознымі тыпамі ўіскі: Хайлэнд, Лоўлэнд, Спэйсайд ды Айлэй.