Yusuf Kemal Tengirşenk

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Yusuf Kemal Tengirşenk (1920)

Yusuf Kemal Tengirşenk (ismi bazı kaynaklarda Tengirşek şeklinde geçer) Osmanlı Meclisi Mebusan'ında ve T.B.M.M.'nin ilk dönemlerinde milletvekilliği, ayrıca farklı hükümetlerde İktisat, Hariciye ve Adliye Vekilliği görevleri yürütmüş, yüzyıla yaklaşan ömrünün son 40 yılını akademisyen olarak sürdürmüş bir siyasetçidir.

1878'de Boyabat'ta doğmuştur. Kadı naibi Hasan Raci Efendinin oğludur. Önce Kuleli İdadisine girmiş, sağlık nedenleri ile Askeri Tıbbiye'ye geçmiş, burada öğrenimine devam ederken rejime muhalif bazı arkadaşlarını ele vermediği için hapsedilmiş, Fizan'a sürülmek üzere iken sakatlığı ve bazı girişimler üzerine çürüğe ayrılmıştır. Bir süre memleketinde kaldıktan sonra tekrar İstanbul'a gelerek Hukuk Mektebi'ne girmiştir. 1904'de mezun olmuş, daha sonra Paris Hukuk Fakültesi Siyasi ve İktisadi Bilimler Bölümü'nde doktorasını vermiştir.

1898'de Boyabat Mal Müdürü Refikliğine tayin edilmiş, 1899 da istifa etmiştir. Hukuk Fakültesi'nden mezun olduktan sonra 1904'de avukatlığa başlamış, aynı zamanda fakültede Ceza Hukuku muallim muavinliğine, daha sonra da muallimliğe (eğitmenliğe) tayin edilmiştir. 1908'de II. Meşrutiyet'in ilanı ile Kastamonu mebusluğuna seçilmiş, ancak kısa bir süre sonra, 7 Kasım 1908'de istifa ederek, 30 Eylül 1909 - 31 Ağustos 1914 tarihler arasında Avrupa'da Talebe Müfettişliğinde bulunmuştur. 1 Haziran 1915'de Umumi Müfettişliğe, 23 Kasım 1915 de Adliye Nezareti Müsteşarlığına tayin edilmiştir.

I. Dünya Savaşı'nın sona ermesiyle tekrar Kastamonu Mebusu olmuş, İstanbul'un işgal edilmesi üzerine Ankara'ya gelerek Büyük Millet Meclisine katılmıştır. Hariciye Vekili Bekir Sami Bey ile birlikte murahhas olarak Moskova'ya gitmiş ve daha sonra ikinci bir defa, Heyeti Murahhas Reisi sıfatıyla, 16 Mart 1921'de Moskova'ya giderek Türk-Rus Dostluk Muahedesini akdetmiştir. 30 Mart 1920'de Adliye Vekili, 15 Mayıs 1921'de Hariciye Vekili seçilmiştir. 2 Ekim 1922'de vekillik görevinden istifa etmiş, 1923'de Londra Temsilciliği'ne tayin olmuş, ancak bilahare sefirlik ile milletvekilliğinin bir arada yapılamayacağına dair alınan karar üzerine milletvekilliğini tercih etmiştir. 1930'da ikinci defa Adliye Vekilliğine tayin edilmiş, 1933'de istifa etmiştir.

Siyaseti bıraktıktan sonra Ankara Hukuk Fakültesi'nde Ekonomi Profesörü olmuş, bu görevden emekli olmuştur. 1961'de 27 Mayıs Temsilciler Meclisinde milletvekilliği yapmıştır. 1969 yılında ölmüştür.

[değiştir] Kaynakça

Dışişleri Bakanlığı

Önce gelen: Ahmet Muhtar Mollaoğlu	Hariciye Vekili 16 Mayıs 1921 -25 Ekim 1922	Sonra gelen: İsmet İnönü

g·t·d

I. İcra Vekilleri Heyeti (3 Mayıs 1920 - 24 Ocak 1921)

İcra Vekillleri Heyeti Reisi: Mustafa Kemal Atatürk
Umuru Şeriye ve Evkaf (Diyanet ve Vakıflar) Vekili: Mustafa Fehmi Gerçeker • Adliye Vekili: Celalettin Arif Bey → (v.) Zekai Apaydın • Erkan-ı Harbiye-i Umumiye (Genelkurmay) Vekili: İsmet İnönü • Müdafa-i Milliye Vekili: Fevzi Çakmak
Dahiliye (İçişleri) Umuru Vekilleri: Cami Baykurt (→) Hakkı Behiç Bayiç (→) Nazım Resmor (→) Refet Bele
Hariciye Vekili: Bekir Sami Kunduk • İktisat Vekili: Yusuf Kemal Tengirşenk • Maliye Vekili: Hakkı Behiç Bayiç (→) Ahmet Ferit Tek • Maarif Vekili: Rıza Nur (→) Hamdullah Suphi Tanrıöver • Nafia (Bayındırlık) Vekili: İsmail Fazıl Cebesoy (→) Ömer Lütfi Argeşo • Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (sosyal yardım) Vekili: Adnan Adıvar

g·t·d

II. İcra Vekilleri Heyeti (24 Ocak 1921 - 19 Mayıs 1921)

İcra Vekillleri Heyeti Reisi: Fevzi Çakmak
Umuru Şeriye (Diyanet) Vekili: Mustafa Fehmi Gerçeker • Adliye Vekili: Celalettin Arif Bey → (v.) Hafız Mehmet • Müdafa-i Milliye Vekili: Fevzi Çakmak • Erkan-ı Harbiye-i Umumiye (Genelkurmay) Vekili: İsmet İnönü • Dahiliye (İçişleri) Umuru Vekilleri: Refet Bele → Ata Bey • Hariciye Vekili: Bekir Sami Kunduk → (v.) Ahmet Muhtar Mollaoğlu • İktisat Vekili: Yusuf Kemal Tengirşenk • Mahmut Celal Bayar • Maliye Vekili: Ahmet Ferit Tek • Maarif Vekili: Hamdullah Suphi Tanrıöver • Nafia (bayındırlık) Vekili: Ömer Lütfi Argeşo • Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (sosyal yardım) Vekili: Adnan Adıvar

g·t·d

III. İcra Vekilleri Heyeti (19 Mayıs 1921 - 9 Temmuz 1922)

İcra Vekillleri Heyeti Reisi: Fevzi Çakmak
Umuru Şeriye (Diyanet) Vekili: Mustafa Fehmi Gerçeker → Abdullah Azmi Torun • Adliye Vekili: Refik Şevket İnce • Müdafa-i Milliye Vekili: Fevzi Çakmak • Refet Bele • Kazım Özalp • Dahiliye (İçişleri) Vekili: Ata Bey → Refet Bele → Ali Fethi Okyar • Hariciye Vekili: Yusuf Kemal Tengirşenk • İktisat Vekili: Hasan Saka • Sırrı Day • Mahmut Celal Bayar • Maliye Vekili: Hasan Fehmi Ataç • Hasan Saka • Maarif Vekili: Hamdullah Suphi Tanrıöver • Nafia (Bayındırlık) Vekili: Ömer Lütfi Argeşo → Feyzi Pirinççioğlu → Hüseyin Rauf Orbay Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sosyal Yardım) Vekili: Refik Saydam • Rıza Nur

g·t·d

IV. İcra Vekilleri Heyeti (12 Temmuz 1922 - 4 Ağustos 1923)

İcra Vekillleri Heyeti Reisi: Hüseyin Rauf Orbay
Umuru Şeriye (Diyanet) Vekili: Abdullah Azmi Torun → Mehmet Vehbi Çelik → Musa Kazım Göksu • Adliye Vekili: Celalettin Arif Bey → Rifat Çalık → (v.) Mustafa Kazım Bey (?) • Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Reisi (Genelkurmay Başkanı): Fevzi Çakmak • Müdafa-i Milliye Vekili: Kazım Özalp • Dahiliye (İçişleri) Vekili: İsmail Safa Özler → Ali Fethi Okyar • Hariciye Vekili: Yusuf Kemal Tengirşenk → İsmet İnönü • İktisat Vekili: Mahmut Esat Bozkurt • Maliye Vekili: Hasan Fehmi Ataç • Maarif Vekili: Mehmet Vehbi Bolak → İsmail Safa Özler • Nafia (Bayındırlık) Vekili: Feyzi Pirinççioğlu → Reşat Kayalı • Sıhhiye Vekili: Fuat Umay → Rıza Nur

g·t·d

6. Hükümet - 5. İnönü Hükümeti (27 Eylül 1930 - 4 Mayıs 1931)

Başvekil: İsmet İnönü
Adliye Vekili: Yusuf Kemal Tengirşenk · Müdafa-i Milliye Vekili: Zekai Apaydın · Mustafa Abdülhalik Renda · Dahiliye Vekili: Şükrü Kaya · Hariciye Vekili: Tevfik Rüştü Aras · İktisat Vekili: Mustafa Şeref Özkan · Maliye Vekili: Şükrü Saracoğlu · Mustafa Abdülhalik Renda · Maarif Vekili: Esat Sagay · Nafia (Bayındırlık) Vekili: Hilmi Uran · Zekai Apaydın · Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekili: Refik Saydam ·

g·t·d

8. Hükümet - 7. İnönü Hükümeti (1 Mart 1935 - 25 Ekim 1937)

Başvekil: İsmet İnönü
Gümrük ve İnhisarlar Vekili: Ali Rana Tarhan · Adliye Vekili: Şükrü Saracoğlu · Yusuf Kemal Tengirşenk · Müdafa-i Milliye Vekili: Kazım Özalp · Dahiliye Vekili: Şükrü Kaya · Hariciye Vekili: Tevfik Rüştü Aras · Maliye Vekili: Fuat Ağralı · İktisat Vekili: Mahmut Celal Bayar Maarif Vekili: Zeynel Abidin Özmen · Saffet Arıkan · Nafia (Bayındırlık) Vekili: Ali Çetinkaya → (v.) Sırrı Day → Ali Çetinkaya · Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekili: Refik Saydam · Ziraat Vekili: Şakir Kesebir · Muhlis Erkmen