Puma

Vikipedi, özgür ansiklopedi

→ Başlığın diğer anlamları için Puma (anlam ayrım) sayfasına bakınız.

Puma

[[Resim:{{{Ek resim}}}|244px]]

Üst âlem
Âlem	Animalia
Alt âlem
Şube	Chordata
Alt şube
Bölüm
Sınıf	Mammalia
Alt sınıf
Üst takım
Takım	Carnivora
Alt takım
İnfra takım
Üst familya
Familya	Felidae
Alt familya	Felinae
Oymak	{{{Oymak}}}
Alt oymak	{{{Alt oymak}}}
Cins	Puma
Alt cins	{{{Alt cins}}}
Tür	{{{Tür}}}
Alt tür	{{{Alt tür}}}
Tür	Puma concolor Linnaeus, 1771
Korunma durumu: Yakın tehdit altında IUCN Kırmızı Listesi 3.1 (2001) sürümü

Puma (Puma concolor), dağ aslanı olarak da bilnir, Kuzey Amerika ve Güney Amerika'da yaşayan, kedigiller (Felidae) familyasından yırtıcı bir hayvan türü.

Bulunduğu bölgelerde gümüş aslan, dağ aslanı, kugar (İng. cougar) gibi farklı isimlerle adlandırılmışlardır. ABD'de kısaca Panter denir ki aslında ABD dışında bu tabir farklı büyük kedi türleri için kullanılır. Puma adı ise Quechua diline dayanır.

[değiştir] Özellikleri

Yeni gen araştırmalarına göre pumalar, Kuzey Amerika'nın nesli tükenmiş bir çitası olan Miracinonyx (bugünkü çitaların familyası olan Acinonychiane familyasına girmezler) ile akraba olduğunu gösterir. Aslında büyük kediler (aslan, kaplan gibi) ile yakın akraba olmayıp daha çok küçük kediler sınıfına girse de, en büyük kedilerden biridir. Boyu erkeklerde 130 cm dişilerde 110 cm bulur ki bunlara ek olarak 66 cm ila 78 cm arası kuyruk uzunluğu vardır. Erkekleri 100 kg ağırlığa ulaşabilseler de, dişileri istisnalar dışında 50 kg dan fazla çekmez. Postu kısa, tüyü sık, rengi ise değişkendir. Sıklıkla sarımsı kahverengidirler ve alt bölümdeki tüyler daha soluk renklidir. Yada gümüş grisi olurlar ki bunların gırtlak kısmı ve göğsü her zaman beyaza çalar. Yeni doğanlar lekeli olup bu lekeler pumanın ilk yaşının içinde kaybolur. Pumalar her ne kadar çeşitli sesler çıkarsalar da diğer büyük kediler gibi kükremezler. Bazı bilim adamları, çıkardıkları sesi, insan sesine benzer diye tarif ederler.

Pumaların yaşam alanı

[değiştir] Yaşam alanları

Pumalar önceleri, diğer hiçbir memeli hayvanın kıtanın iki tarafında dağılamadığı kadar bütün Kuzey ve Güney Amerika'ya dağılmışlardı. Alanları kuzey'de Kanadadan ,Orta Amerika üzerinden güneyde Patagonya'ya kadar uzanıyordu. Bugün varlıklarını, insanlar tarafından az yerleşilmiş bölgelerde sürdürmektedirler. Pumalar ABD'de neredeyse yok edilme dalgaları sonucunda, Kayalık Dağların'da (Rocky Mountains), güneybatının çöl ve yarı çöllerinde, Florida'nın Evergrades bataklıkları çevresinde kalmışlardır. Koruma tedbirleri sonucunda yayılma alanları tekrar genişlemeye başlayan bu hayvanlar, ABD'nin batısındaki bölgelerde, şehirlere yaklaşmaktan artık çekinmemektedirler.

Stepler, bozkırlar, tropik ormanlar ve yüksek dağlar bu yırtıcılar için habitat oluşturur.

Dağ aslanı

[değiştir] Yaşam şekli

[değiştir] Beslenme

Pumalar hemen hemen her büyüklükte memelileri avlarlar. Geyik, ceylan gibi iri hayvanlar ile birlikte fare, sıçan, sincap, kokarca, rakun, samur gibi küçük hayvanlar menülerini oluşturur. Ayrıca koyun ve dana tarzında evcil hayvan sınıfındaki canlılarıda avlayabilirler. Bununla birlikte çakal, vaşak gibi yırtıcı hayvanlarda pumalar tarafından yenebilirler. Memeli hayvanlar haricinde kuş ve bazı bölgelerde balık yiyip, kesinlikle leş yemezler, kaplumbağa gibi hayvanlara dokunmazlar.

Büyük bir hayvanı avlamak için puma, avının sırtına yakın mesafeden atlar. Boynunu kuvvetli bir ısırık ile kırarak öldürür.

[değiştir] Üreme

Yalnız hareket eden pumalar sıklıkla çiftleşme zamanı, en fazla 6 gün için bir araya gelirler. Dişi yavruları doğurmadan birkaç hafta önce erkek terk eder. Gebelik yaklaşık 3 ay sürer ve bir batında bir ile altı arası yavru dünyaya gelir. Fakat normalde iki ile üç yavrudur. Yavruların ağırlığı 230 ile 450 gram arasında olup, boyları 20- 30 cm kadardır. Yavrular 6- 7 hafta sonra katı besinler almaya başlarlar ve yaklaşık 20 aydan sonra annelerinin yanından ayrılırlar.

[değiştir] Diğer

Pumalar ürkek hayvanlar olup, insanlara yaklaşmaktan kaçınırlar. Buna rağmen ABD'de ara sıra insanlara saldırdığıda olmaktadır. Oratalama yıllık 4 olay cereyan eder ki kurbanları genelde çocuklardır.

Pumaların insanlar hariç doğal düşmaları olmamakla beraber, hasta ve yavrular bazen kurt ve ayılar tarafından avlanabilirler.