Ugoda altransztadzka
Z Wikipedii
Ugoda altransztadzka (niem. Altranstädter Konvention) zawarta 1 września 1707 na zamku w Altranstädt (Saksonia) pomiędzy królem Szwecji Karolem XII i cesarzem rzymsko-niemieckim Józefem I.
Układ ten narzucił cesarzowi zwrot śląskim protestantom 121 kościołów. Zakazywał ustanawiania katolickich opiekunów sierotom ewangelickim, zapewniał ewangelikom wolność urządzania prywatnych nabożeństw domowych i wolność wysyłania dzieci do szkół ewangelickich.
Podczas realizowania ugody, w 1709, król i cesarz zawarli dodatkową umowę, zwaną Recesem egzekucyjnym. Na mocy tego recesu zostały wznowione konsystorze ewangelickie w Legnicy, Brzegu i Wołowie, ich działalność (jak i działalność już istniejących konsystorzów w Oleśnicy i w Wrocławiu) została prawnie uregulowana. W recesie egzekucyjnym zezwolono także na wybudowanie kolejnych sześciu tzw. "kościołów łaski" (niem. Gnadenkirchen) - w Żaganiu, Kożuchowie, Jeleniej Górze, Kamiennej Górze, Miliczu i Cieszynie (jako świątynia ewangelicka do dziś przetrwał tylko cieszyński kościół łaski). Ponadto, wybudowane na mocy postanowień pokoju westfalskiego z 1648, "kościoły pokoju" mogły zostać wyposażone w dzwony i wieże.
