Sulmierzyce

Sulmierzyce (niem. Sulmierschütz) to miasto (gmina miejska) w powiecie krotoszyńskim, w województwie wielkopolskim. Według danych z 30 czerwca 2004², miasto miało 2750 mieszkańców.

Z miastem związany był poeta Sebastian Klonowic.

Spis treści

1 Struktura powierzchni
2 Demografia
3 Położenie
4 Historia
5 Zabytki
6 Przyroda
7 Gospodarka
8 Części miasta
9 Sąsiednie gminy
10 Linki zewnętrzne

[edytuj] Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002⁶, Sulmierzyce ma obszar 28,98 km², w tym:

użytki rolne: 64%
użytki leśne: 18%

Miasto stanowi 4,06% powierzchni powiatu.

[edytuj] Demografia

Dane z 30 czerwca 2004²:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	2750	100	1376	50	1374	50
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	94,9		47,5		47,4

Według danych z roku 2002⁶, średni dochód na mieszkańca wynosił 1394,2 zł.

[edytuj] Położenie

Miasto leży na skraju Wysoczyzny Kaliskiej (Koźmińskiej), na wysokości 116-139,8 m n.p.m., nad strumieniem Czarna Woda, około 15 km na zachód od Ostrowa i około 10 km na płd.-wschód od Krotoszyna. Przez Sulmierzyce przechodzą drogi:

wojewódzka 444 Krotoszyn-Sulmierzyce-Ostrzeszów oraz
droga powiatowa Milicz-Sulmierzyce-Ostrów.

[edytuj] Historia

Gród istniał tu prawdopodobnie już przed XIII wiekiem. Nazwa współczesnego miasta pochodzi od staropolskiego imienia Sulimir. Sulmierzyce były wzmiankowane już w 1297 roku. Prawa miejskie otrzymały, staraniem starosty odolanowskiego Mikołaja Gruszczyńskiego, w roku 1457 z nadania Kazimierza Jagiellończyka. W dawnym powiecie kaliskim było to jedyne miasto, którego lokacja nastąpiła z inicjatywy królewskiej, a nie prywatnej. Lokowano je na prawie magdeburskim. Połączono w tym celu trzy wioski: Stare Sulmierzyce, Nowe Sulmierzyce i Granowice. Położenie na drodze handlowej ze Śląska do Kalisza zapewniło Sulmierzycom lata rozwoju (w 1524 roku otwarto tu komorę celną). Było najlepiej rozwiniętym spośród okolicznych mniejszych miast, wyprzedzało m.in. Odolanów, Ostrów, Raszków, Kwiatków, Sobótkę. Utrzymało tę pozycję do połowy XVIII wieku. W 1545 roku urodził się tu poeta Sebastian Klonowic. Od 1819 roku miasto należało do Thurn-Taxisów. Mieszkańcy brali aktywny udział w Wiośnie Ludów 1848 roku. Sulmierzycki batalion liczący 300 osób odznaczył się, 22 kwietnia w bitwie o Odolanów, a okoliczni chłopi rozbili pruski oddział spieszący na odsiecz z garnizonu w Ostrowie. W 1862 odbyła się tu manifestacja narodowa, w której wzięło udział 7000 osób. Odsłonięto podczas niej pomnik Sebastiana Klonowica, powstały z fundacji Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Działały tu między innymi Towarzystwo Oświaty Ludowej i Towarzystwo Czytelni Ludowych. W 1902 roku odbył się w Sulmierzycach strajk dzieci szkolnych. Do powstania wielkopolskiego sulmierzyczanie wystawili jednostkę liczącą 200 żołnierzy. W nocy z 18 na 19 stycznia odparła ona dwa ataki wojsk niemieckich na Sulmierzyce. W 1932 włączono je, razem z całym powiatem odolanowskim do powiatu ostrowskiego, a w 1934 roku, wraz z wsią Chwaliszew, do powiatu krotoszyńskiego. Podczas II wojny światowej hitlerowcy zniszczyli pomnik Sebastiana Klonowica. Nowy odsłonięto w roku 1957. Utrata pozycji miasta granicznego po 1945 roku przyczyniła się do znacznego ograniczenia roli Sulmierzyc, do tego stopnia, że 1 stycznia 1973 straciły prawa miejskie, przywrócone już po dziewięciu miesiącach dzięki staraniom mieszkańców. W 1984 roku Sulmierzyce uzyskały w konkursie Mistrz Gospodarności drugie miejsce, a w latach 1985 i 1986 miejsce pierwsze. W 1988 roku miasto zostało odznaczone, za całokształt i postawę patriotyczną, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

[edytuj] Zabytki

Ratusz w Sulmierzycach

unikatowy ratusz miejski, z 1743 roku, drewniany, otynkowany, z opartym na filarach, czterospadowym dachem naczółkowym, z cebulastą wieżą i drewnianymi schodami, obecnie Muzeum Ziemi Sulmierzyckiej imienia Sebastiana Floriana Klonowica,

więcej: Ratusz w Sulmierzycach

kościół parafialny Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, pseudobarokowy, wybudowany w 1879 roku po pożarze poprzedniej świątyni, posiada wieżę z cebulastym hełmem,
- obraz Matka Boska z Dzieciątkiem, malowany na desce, z datą 1634,
- gotycka Pietà w kruchcie,
drewniany wiatrak-koźlak z XIX wieku,
domy konstrukcji szkieletowej wypełnionej gliną, powstałe w XVIII i XIX wieku,
domy konstrukcji wieńcowej na obłap, szczytowe, z czarnymi kuchniami,
grodzisko Sulimira, wczesnośredniowieczne.