Rafał Malczewski
Z Wikipedii
Rafał Malczewski (ur. 24 października 1892 w Krakowie, zm. 15 lutego 1965 w Montrealu). Syn wybitnego malarza Jacka Malczewskiego i Marii Gralewskiej. Polski malarz, rysownik, pisarz i felietonista, taternik, narciarz, popularyzator Tatr i sportu. Ukończył gimnazjum św. Jacka w Krakowie. W latach 1910-1915 studiował w Wiedniu filozofię, architekturę i agronomię. Po powrocie do kraju kształcił się w krakowskiej ASP, uczył się również malarstwa w atelier ojca. W okresie 1915-1939 mieszkał w Zakopanem. Był zamiłowanym taternikiem, doskonałym narciarzem i ratownikiem TOPR. W 1917 uległ wypadkowi podczas wspinaczki na Zamarłej Turni w Tatrach (śmierć wówczas poniósł jego towarzysz, Stanisław Bronikowski. Był przyjacielem Witkacego, Szymanowskiego, Makuszyńskiego, Iwaszkiewiczów oraz wielu innych wybitnych artystów i intelektualistów ówczesnych czasów. W 1932 wstąpił do Stowarzyszenia Artystów Polskich RYTM.
W 1938 w nowym gmachu Muzeum Narodowego w Warszawie pozostawił część swoich prac (kilka lat wcześniej sprzedał do Muzeum warszawskiego całą odziedziczoną spuściznę po ojcu). W 1939 po wybuchu II wojny światowej uciekł przez Słowację, Węgry, Włochy, Paryż, Hiszpanię i Portugalię do Brazylii. Przebywał tam prawie dwa lata, malując techniką akwarelową widoki Rio de Janeiro i Kurytyby oraz krajobrazy Parany. Następnie wyjechał do USA , gdzie mieszkał m.in. w Nowym Jorku, a w 1942 osiadł na stałe w Montrealu. Zwiedzał Kanadę i USA w poszukiwaniu motywów malarskich. W 1957 udar mózgu i częściowy paraliż zmusił go do porzucenia malarstwa olejnego, uprawiał nadal akwarelę. W 1959 odwiedził Polskę. Pomimo ogromnej tęsknoty za Zakopanem i Tatrami odmówił powrotu dorządzonej przez komunistów Ojczyzny.
W dwudziestoleciu międzywojennym Rafał Malczewski zyskał znaczną sławę jako malarz. Prezentował swe prace na wielu wystawach zbiorowych i indywidualnych, w kraju i zagranicą (Międzynarodowe Biennale w Wenecji w 1932, Berlin, Helsinki, Los Angeles, Moskwa, Nowy Jork). Otrzymał specjalną nagrodę prezydenta Mościckiego, złoty laur Polskiej Akademii Literatury za zasługi na polu plastyki, a także złoty medal za obraz "Wiosna w górach" na Wystawie Światowej Sztuki i Techniki w Paryżu w 1937. Malował krajobrazy, a zwłaszcza senne stacyjki kolejowe, małe miasteczka, tatrzańskie hale, błotniste drogi, pejzaże fabryczne ze Śląska oraz portrety. Upraszczał kształty, celowo prymityzował, co zbliżało jego styl do charakteru twórczości dziecięcej czy nieprofesjonalnej. Koloryt jego prac sprowadzony jest do kilku podstawowych barw o podobnym natężeniu, a faktura jest zazwyczaj gładka i lśniąca.
Był także autorem felietonów, ukazujących specyficzną atmosferę Zakopanego w okresie międzywojennym:
- Od cepra do wariata.
- Narkotyk gór. Nowele tatrzańskie (1928).
- Pępek świata. Wspomnienia z Zakopanego.
