Omar Chajjam
Z Wikipedii
Omar Chajjam (31 maja 1048 - 17 grudnia 1131) (perski عمر خیام ) to perski poeta, astronom, filozof, lekarz i matematyk. W pełnym brzmieniu nazwisko brzmiało Ghiyath al-Din Abu'l-Fath Omar ibn Ibrahim Al-Nisaburi Chajjam (غیاث الدین ابو الفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری).
Chajjam wywodził się ze szkoły Awicenny.
Spis treści |
[edytuj] Życie
[edytuj] Matematyk
Zajmował się geometrią i podał metody rozwiązywania niektórych równań trzeciego stopnia. Spośród kilkunastu zachowanych jego traktatów największym uznaniem w średniowieczu cieszyła się Algebra. Uznawany jest za (niezależnego od Chińczyków) odkrywcę trójkąta znanego obecnie jako trójkąt Pascala
[edytuj] Astronom
Prowadził obserwatorium i tworzył tablice astronomiczne. Dokonał reformy kalendarza muzułmańskiego. W rezultacie swych obserwacji ustalił długość roku na 365,24219858156 dni. Bazując na wyliczeniach Omara Chajjama sułtan Malik Szach I dokonał z dniem 15 marca 1079 roku reformy kalendarza irańskiego, której odpowiednikiem w kręgu europejskim jest reforma z 1582 roku przeprowadzona przez Grzegorza XIII.
[edytuj] Filozof
[edytuj] Poeta
Znany jest przede wszystkim jako autor znakomitych Rubajatów.
[edytuj] tłumaczenie Edwarda FitzGeralda
[edytuj] Omar Chajjam współcześnie
- Życie Omara Chajjama stało się kanwą hollywoodzkiej produkcji z 1957 Omar Khayyam z rolami Cornela Wilde, Debry Paget, Raymonda Massey'a, Michael'a Rennie'ego oraz John'a Derek.
- Najświeższą pozycją o życiu Omara Chajjama jest film w reżyserii Amerykanina irańskiego pochodzenia Kayvan'a Mashayekh'a "The Keeper: the Legend of Omar Khayaam" (Strażnik.Legenda Omara Chajjama)
- Na Księżycu znajduje się krater Omar Chajjam nazwany tak w 1970
- 3095 Omarkhayyam Asteroida 3095 nosi imię Omara Chajjama, nazwana tak po jej odkryciu w 1980 roku.
- Salman Rushdie poświęcił swoją nowelę Shame - Omarowi Chajjamowi.
[edytuj] Bibliografia
- Yves Thoraval, Słownik cywilizacji muzułmańskiej, ISBN 8371324138, Katowice 2002, s. 64.
- Wielka encyklopedia PWN, t. 19, Warszawa 2003, s. 480.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- -strona poezji perskiej w tym 42 rubbajaty Omara Chajjama
- -rubajaty w tłumaczeniu E.Fitzgeralda (english
- -rubajaty strona frankofońska