Mircea Eliade
Z Wikipedii
Eliade Mircea, (9 marca 1907- 22 kwietnia 1986) - rumuński religioznawca, indolog, filozof kultury, a także eseista i pisarz.
Studiował w Bukareszcie w latach 1925–1928.
W latach 1928–1932 przebywał w Indiach, gdzie studiował filozofię hinduską oraz sanskryt na uniwersytecie w Kalkucie; pół roku spędził w aśramie w Riśikeszu.
Od roku 1945 przebywał na emigracji we Francji, zaś od 1956 w USA; został profesorem uniwersytetu w Chicago.
Był głównym przedstawicielem tzw. szkoły morfologii świętości w religioznawstwie, badającej fundamentalne archetypy religijne, manifestujące się w dziejach religii poprzez symbole, mity, hierofanie oraz rytuały. Istotę jego koncepcji religii stanowi teoria sacrum w opozycji do profanum – dwóch sposobów realizowania przez człowieka własnej egzystencji.
Oto pojęcia i koncepcje charakterystyczne dla prac Eliadego:
- pojęcia stricte religijne
- epifania
- epifanie świetlne
- hierofania
- cykle hierofaniczne
- kratofania objawienie się mocy
- ontofania objawienie się w istnieniu
- teofania
- hierogamie naturalne
- metanoja przemiana umysłu
- eschatologia
- teurgia wywoływanie duchów niebieskich
- jednia boska
- imperatyw kategoryczny i jego kontekst religijny
- symbole
- symbolika akwatyczna i telluryczna
- oś kosmiczna
- schody prowadzące ku niebu
- kamień węgielny
- pożoga kosmiczna ekpyrosis
- solaryzacja
- Urgrund podstawowa realność
- magna mater
- petra genitrix płodność kamieni
- regressus ad uterum
- lucerna extincta przy zgaszonych światłach
- uraniczna męska natura meteorytów
- chtoniczna macierz minerałów
- androgyn rebis istota dwoista
- androgyn kulisty Platona
- tezy, związki i relacje
- domniemana tożsamość mitów obrzędów i religii
- potrzeba zachowania 'wiecznej teraźniejszości'
- styczność przeciwieństw na płaszczyźnie profanum
- degradacja sacrum
- przełożenie sytuacji psychicznej na terminy seksualne
- inicjacyjna funkcja cierpienia
- granica sacrum profanum pęknięciem przestrzeni
- hierofania ucieleśnieniem transcendencji i przerwaniem poziomów
- osiedlenie się tworzeniem świata
- wzniesienie ołtarza powtórzeniem kosmogonii
- pokrewieństwo etymologiczne templum i tempus
- seksualność jako hierofania
- transcendencja a wymiar wertykalny świata
- 'upłciowienie Kosmosu' ideą życia
- osmoza pomiędzy alchemią a technikami jogicznotantrycznymi
- kamień filozoficzny i transmutacja człowieka
- paralela Chrystus - kamień filozoficzny
- natura prefiguracją logiki
[edytuj] Ważniejsze prace
- Techniques du yoga, 1948
- Traktat o historii religii, 1949 (wyd. pol. 1966)
- Mit wiecznego powrotu, 1949 (wyd. pol. 1998)
- Szamanizm i archaiczne techniki ekstazy, 1951 (wyd. pol. 1994)
- Joga — nieśmiertelność i wolność, 1954 (wyd. pol. 1984)
- Kowale i alchemicy, 1956 (wyd. pol. 1993)
- Sacrum i profanum, 1957 (wyd. pol. 1997)
- Inicjacja, obrzędy, stowarzyszenia tajemne, 1959 (wyd. pol. 1997)
- Patańdżali i joga, 1962 (wyd. pol. 1991)
- Aspekty mitu, 1963 (wyd. pol. 1997)
- Alchemia azjatycka, 1978 (wyd. pol. 2000)
- Historia wierzeń i idei religijnych t. 1–3, 1978–86 (wyd. pol. 1988–95)
- Słownik religii, 1990, wraz z I.P. Couliano (wyd. pol. 1994)
