Michał Rola-Żymierski
Z Wikipedii
Michał Żymierski, pseud. Rola (Żymierski-Rola), właśc. Łyżwiński (ur. 4 września 1890 w Krakowie zm. 15 października 1989 w Warszawie), wojskowy, Marszałek Polski od 1945.
Spis treści |
[edytuj] Młodość:
Urodzony w rodzinie inteligenckiej, ukończył studia prawnicze (Uniwersytet Jagielloński, Akademia Handlowa w Krakowie) oraz wojskowe (Wyższa Szkoła Wojenna we Francji, 1923). W 1908 zdał maturę. Od 1909 w ruchu niepodległościowym; należał do Polskich Drużyn Strzeleckich 1911-1912 służył w armii austriackiej, gdzie ukończył szkołę oficerów rezerwy.
[edytuj] Działalność w Legionach:
Podczas I wojny światowej w Legionach początkowo jako dowódca kompanii i batalionu I Brygady. Latem 1915 major Żymierski był komendantem POW, od 1916 roku dowódcą pułków w I i II brygadzie, a od lipca 1917 roku - po kryzysie przysięgowym - dowódca 2 pułku piechoty w Polskim Korpusie Posiłkowym. W lutym 1918 po traktacie brzeskim inicjator buntu II brygady i przebicia się przez front, po przejściu frontu szef sztabu II Korpusu Polskiego w Rosji w stopniu pułkownika . Po rozbrojeniu Korpusu przez Niemców po bitwie pod Kaniowem w V 1918 na stanowiskach dowódczych w POW w Rosji.Był dowódcą pułku w dywizji generała Żeligowskiego.
[edytuj] Służba w II Rzeczpospolitej:
Od stycznia 1919 w Wojsku Polskim. W sierpniu 1919 roku w związku z wybuchem I powstania śląskiego został kierownikiem ekspozytury Naczelnego Dowództwa d/s powstania śląskiego. 1919-1920 uczestnik wojny polsko-radzieckiej (dowódca II Brygady, następnie 2 Dywizji Piechoty Legionów). W latach 1922 - 1923 studiował w Wyższej Szkole Wojennej w Paryżu. 1924 otrzymał stopień generała brygady, mianowany został zastępcą szefa administracji armii (odpowiedzialnym za finanse - zakupy sprzętu wojskowego). W czasie przewrotu majowego 1926 stanął po stronie wojsk rządowych dowodził brygadą, po klęsce sił rządowych aresztowany wraz z generałami Tadeuszem Rozwadowskim, Juliuszem Malczewskim i Włodzimierzem Zagórskim.
[edytuj] Zwrot w życiorysie:
W 1927 został skazany na 5 lat więzienia za nadużycia finansowe przy dostawach dla armii dokonywanych przez firmę "Protekta" (maski przeciwgazowe), zdegradowany do stopnia szeregowca i wydalony z zawodowej służby wojskowej.
W późniejszym okresie przebywał we Francji (do 1938); w 1931 zwerbował go do współpracy wywiad radziecki, który w 1937 roku zerwał z nim kontakty podejrzewając Żymierskiego o dezinformację. W październiku 1938 roku wrócił do Polski. W 1939 roku bezskutecznie ubiegał się o powrót do wojska. Jesienią 1939 roku wyrobił sobie fałszywe dokumenty na nazwisko Zwoliński - posługiwał się nim w czasie okupacji. W lutym 1940 roku Sąd Obywatelski na czele z Marianem Borzęckim, byłym Komendantem Głównym Policji Państwowej w roku 1926, a wówczas pierwszym przedstawicielem rządu emigracyjnego na kraj, złożony ze zdecydowanych antypiłsudczyków uznał aresztowanie i wyrok z 1927 roku za polityczny i zrehabilitował Żymierskiego przywracając mu stopień generalski. W 1942 roku wznowił kontakty z przedstawicielami radzieckiego wywiadu wojskowego, od lata 1943 związany z PPR (był członkiem niejawnym), Gwardią Ludową, a później Armią Ludową. Od lipca 1943 doradca ds. wojskowych w Sztabie Głównym GL jako generał "Józef". 1 stycznia 1944 mianowany naczelnym dowódcą Armii Ludowej pod pseudonimem "Rola". Od lipca 1944 generał broni (z pominięciem stopnia generała dywizji) i naczelny dowódca WP.
1944-1947 jako dowódca Armii Ludowej (do lipca 1944) i naczelny dowódca WP był członkiem Prezydium KRN, 1944 kierownik Resortu Obrony Narodowej PKWN, 1945-1949 minister obrony narodowej. 3 maja 1945 nadano mu stopień Marszałka Polski. Uczestnik konferencji w Poczdamie w składzie delegacji polskiej.
[edytuj] Działalność w PRL:
Jako przewodniczący Komisji Bezpieczeństwa Państwowego (od 1946) był współodpowiedzialny za prześladowania żołnierzy powojennego podziemia. Był zwolennikiem i realizatorem tezy że przedwojenni oficerowie WP powinni mieć dostęp do najwyzszych stanowisk w powojennej armii, zaś oficerowie Armii Czerwonej powinni stopniowo ją opuszczać i wracać do ZSRR - przewidywał pełne ich wycofanie do 1952 roku. W 1949 roku usunięty z funkcji ministra obrony narodowej.
- 1949-1952 członek Rady Państwa
- 1952-1955 więziony;
- 1956-1967 po rehabilitacji wiceprezes Narodowego Banku Polskiego
- 1943-1952 poseł do KRN i na Sejm Ustawodawczy.
- Po wprowadzeniu stanu wojennego publicznie poparł gen. Wojciecha Jaruzelskiego.
- 1981-1986 W ostatnich latach życia był m.in. członkiem Komitetu Centralnego PZPR oraz członkiem Prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu (1981-1983).
- 1989 Zmarł jako ostatni dotychczas Polak posiadający stopień marszałka.
Odznaczenia:
- 1970 odznaczony orderem Budowniczych Polski Ludowej
- Krzyż Wielki Orderu Virtuti Militari (kl. I)
- Order Krzyża Grunwaldu klasy I
- sowiecki Order Zwycięstwa