Dob Baer Meisels
Z Wikipedii
Dow Ber (Berisz) Meisels (ur. 1798 w Szczekocinach, zm. 1878 w Warszawie) - rabin krakowski, następnie warszawski, opowiadał się za udzielaniem poparcia przez Żydów Polakom walczącym z caratem, sympatyzował z powstaniami narodowowyzwoleńczymi.
Spis treści |
[edytuj] Wczesne lata
Urodził się w położonych niedaleko Radomia Szczekocinach. Potem wraz z rodzicami zamieszkał w Kamieńcu Podolskim, w którym jego ojciec pełnił funkcję rabina (Dow Ber kształcił się u niego). W 1820 roku Dow Ber Meisels ożenił się, a następnie wraz z żoną wyjechał do Krakowa, gdzie razem z teściem założył spółkę handlową (wg innych źródeł - bank). Działalność tę prowadził także w późniejszym czasie, między innymi dostarczając broń dla walczących w powstaniu listopadowym.
[edytuj] Naczelny rabin Krakowa
Od 1832 roku był naczelnym rabinem krakowskim, brał także udział w powstaniu krakowskim w 1846 roku. W tym czasie też znajdował się w ciągłym sporze z Senatem Wolnego Miasta Krakowa, walcząc o zniesienie przepisów dyskryminujących Żydów. Kiedy miasto stało się częścią Austrii, rabin zaangażował się jeszcze bardziej w politykę, kandydując do senatu miasta. Udało mu się, wobec czego został także delegowanym do parlamentu austriackiego. W 1948 roku wydał odezwę do Żydów polskich, w której wzywał ich do poparcia dążeń uczestników Wiosny Ludów.
[edytuj] Nadrabin warszawski
W 1856 roku Meisels został nadrabinem w Warszawie. Stało się tak dzięki poparciu, jakie udzielili mu działacze i zwolennicy ruchu asymilacyjnego. Od tego czasu w synagogach warszawskich wzywał po polsku do jedności Żydów z Polakami w walce wyzwoleńczej. Pomimo tego, że Warszawa była wówczas jednym z największych skupisk żydowskich w Europie, pozycja Krakowa w hierarchii religijnej była wyższa, dlatego też Meisels używał tytułu rabin krakowski zamieszkały w Warszawie.
[edytuj] Działalność antyrosyjska
W 1861 roku, na znak solidarności z duchowieństwem katolickim (które zamknęło kościoły po zbeszczeszczeniu ich przez Kozaków rozbijających pochody niepodległościowe), nakazał zamknięcie synagog warszawskich. Podobnie uczynili rabini Izaak Kramsztyk i Markus Jastrow. Był także członkiem delegacji miejskiej w czasie tak zwanego „pogrzebu pięciu poległych”. Za udział w tej manifestacji społeczno-politycznej został aresztowany. Osadzono go w Cytadeli Warszawskiej.
Kiedy wybuchło powstanie styczniowe w 1863 roku został zmuszony przez władze carskie do opuszczenia Królestwa Polskiego. Przebywał między innymi w Wiedniu. Kilka lat później pozwolono mu wrócić, ale od tego czasu jego działalność była już ściśle kontrolowana.
Pochowany na cmentarzu żydowskim w Warszawie. Jego pogrzeb przerodził się w ogromną manifestację polsko-żydowskiej jedności wobec carskiego ucisku.
[edytuj] Bibliografia
- A. Cała, H. Węgrzynek, G. Zalewska, Historia i kultura Żydów polskich. Słownik, Warszawa 2000, s.210
- B. Olszewska, H. Szwankowska, J. Waldorff, Umarli, znajomi, kochani - Powązki 1790-1990 w poezji i prozie, Warszawa 1990
- A. Żbikowski, Żydzi, Wrocław 2000, s. 89
