Kamieniec Podolski
Z Wikipedii
Współrzędne: 48°41'00" N 026°35'00" E
| Kamieniec Podolski | |||
|
|||
| Państwo |  Ukraina |
||
| obwód | chmielnicki | ||
| mer | Oleksndr Wołodimirowicz Mazurczak | ||
| Powierzchnia | b.d. km² | ||
| Położenie | 48°41' N 26°35' E |
||
| Wysokość | 360 m n.p.m. | ||
| Populacja (2004) • liczba ludności • gęstość |
93 300 4786 os./km² |
||
| Nr kierunkowy | (+38) 03849 | ||
| Kod pocztowy | 32300-32318 | ||
Położenie na mapie |
|||
| Strona internetowa miasta | |||
Kamieniec Podolski (łac. Camenecia, Camenecium, ukr. Кам'янець-Подільський [Kam'yanets'-Podil's'kyy], ros. Каменец-Подольский [Kamenec-Podolskij]) - miasto rejonowe na Podolu nad rzeką Smotrycz w zachodniej części Ukrainy; 93,3 tys. mieszkańców (2004).
[edytuj] Historia
Pierwsze wzmianki w 1062 r., gdy miasto należało do Rusi Kijowskiej. 1240 gród został zburzony (?) przez Tatarów. Obecnie część badaczy uważa, że najazd mongolski ominął Podole. W 1352 r. miasto włączone przez Kazimierza Wielkiego do Królestwa Polskiego, następnie awansowało do roli stolicy województwa podolskiego. W okresie panowania króla Władysława Jagiełły nadane Klemensowi z Moskarzewa herbu Pilawa. Z uwagi na obronne położenie w zakolu rzeki Smotrycz i rozbudowaną sieć fortyfikacji powszechnie uważane za najpotężniejszą warownię Rzeczypospolitej, miejsce wielu bitew i oblężeń.
W czasie wojen polsko-tureckich w II poł. XVII wieku, w 1672 sułtan Mehmed IV obległ Kamieniec ze 100-tysięczną armią wyposażoną m.in. w nowoczesną, obsługiwaną przez Francuzów, artylerię. Po krótkim oblężeniu, w sierpniu 1672, szczupła załoga poddała Kamieniec oblegającym. Podczas ewakuacji zamku nastąpił wybuch w prochowni, podobno to zrozpaczony major artylerii kamienieckiej Hejking zapalił lont. W wybuchu zginął m.in. komendant obrony zamku, pułkownik Jerzy Wołodyjowski.
Na mocy 1672 zawartego przez Michała Korybuta-Wiśniowieckiego traktatu w Buczaczu Kamieniec wraz z Podolem i województwem Bracławskim należał w latach 1672-1699 do Imperium osmańskiego jako czternasta w Europie prowincja - Ejalet kamieniecki. W Kamieńcu, (stolicy ejaletu) ulokowano potężny, jeden z pięciu największych - obok Belgradu, Budy, Kandii i Bagdadu - garnizonów Imperium. Ziemie te wróciły do Rzeczypospolitej na mocy Pokoju w Karłowicach 1699.
Pozostałością z czasów tureckich w Kamieńcu jest minaret przy katedrze Św. Piotra i Pawła. Po odzyskaniu miasta w 1699, zgodnie z traktatem pokojowym, minaret z półksiężycem pozostawiono. Ustawiono na nim drewnianą figurę Matki Boskiej. W 1756 zastąpiono ją sprowadzoną z Gdańska, wykonaną ze stopu miedzi i srebra, mierzącą 4.5 m pozłacaną rzeźbą. Katedra kamieniecka jest jedynym na świecie kościołem katolickim, przed którym stoi minaret.
Po opuszczeniu Kamieńca rolę kluczowego punktu obrony tego regionu Rzeczypospolitej sprawowały zbudowane nieopodal, przy ujściu Zbrucza do Dniestru,z polecenia Sobieskiego Okopy Świętej Trójcy.
Od 1793 r. w granicach Rosji, Kamieniec został siedzibą guberni podolskiej.1920 znalazł się na terenie radzieckiej Ukrainy, choć bolszewicy chcieli oddać miasto Polsce. Przez długi czas siedziba obwodu w Ukraińskiej Republice Radzieckiej, przeniesiona później do miasta Chmielnicki (d. Płoskirów).
[edytuj] Kamieniec w literaturze polskiej
W polskiej literaturze obecność Kamieńca Podolskiego zawdzięczamy Henrykowi Sienkiewiczowi, który umieścił go w jednej z części "Trylogii" - "Panu Wołodyjowskim". W powieści tytułowy bohater, Michał Jerzy Wołodyjowski, nie opuszcza bronionej przed oblęgającymi ją Turkami sułtana twierdzy i na wieść, że komisarze oddali miasto wrogom, po wyprowadzeniu przez przyjaciela wojsk, wysadza zamek, samemu przy tym tracąc życie:
Fragment "Pana Wołodyjowskiego" Henryka Sienkiewicza: "(...) Wołodyjowski zaś zdjął hełm z głowy; chwilę spoglądał jeszcze na tę ruinę, na to pole chwały swojej, na gruzy, trupy, odłamy murów, na wał i na działa, następnie podniósłszy oczy w górę, począł się modlić... Ostatnie jego słowa były: - Daj jej, Panie, moc, by zaś cierpliwie to zniosła, daj jej spokój!... Ach!... Ketling pospieszył się, nie czekajać nawet na wyjście regimentów, bo w tej chwili zakołysały się bastiony, huk straszliwy targnął powietrzem: blanki, wieże, ściany ludzie, konie, działa, żywi i umarli, masy ziemi - wszystko to porwane w góre płomieniem, pomieszane, zbite jakby w jeden straszliwy ładunek, wyleciało w powietrze...
Tak zginął Wołodyjowski, Hektor kamieniecki, pierwszy żołnierz Rzeczypospolitej. (...)"
