Powstanie krakowskie
Z Wikipedii
Powstanie krakowskie (od 20/21 lutego – do 4 marca 1846 roku) – próba ogólnonarodowego powstania pod hasłami demokracji, podjęta w Wolnym Mieście Krakowie.
Po niepowodzeniach wcześniejszych zrywów narodowych zaczęto brać pod uwagę rolę chłopów w walkach powstańczych. Powstanie w Krakowie chciano oprzeć na sile chłopskich rąk. W zamian za pomoc utworzony tu Rząd Narodowy obiecał uwłaszczenie chłopów, przydzielenie im ziemi i utworzenie warsztatów narodowych. Jednak zamiar przyciągnięcia chłopów do powstania spalił na panewce, gdyż głoszeniem i tłumaczeniem obietnic wśród najniższej warstwy społeczeństwa zajęła się jedynie niewielka garstka ludzi, wśród nich m.in.Edward Dembowski. 24 lutego 1846 władzę dyktatora objął Jan Tyssowski zwany Tyssowieckim, którego posunięciami kierował rewolucjonista Edward Dembowski. Jedyna bitwa w tym powstaniu odbyła się 26 lutego pod Gdowem. Maszerujący na Kraków austriacki pułkownik Benedek wraz z okolicznymi chłopami pokonał po krótkiej walce wysłany przeciwko niemu oddział powstańczy. Ale najbardziej radykalny działacz podziemia, Edward Dembowski nie rezygnował. Chciał przemówić do chłopów i w tym celu 27 lutego wyruszył z krzyżem w ręku z procesją na Podgórze. Nie zdołał jednak zrealizować swych zamiarów. Drogę idącemu tłumowi zastąpiła austriacka armia, która oddała kilka salw do tłumu. Dembowski zginął, a jego śmierć położyła kres powstaniu krakowskiemu. Kraków włączono do Austrii. Dyktatura Tyssowskiego upadła.
Próba powstania we wszystkich zaborach zakończyła się niepowodzeniem. W Wielkopolsce, gdzie aresztowano, wyznaczonego na dyktatora ogónokrajowego powstania, Macieja Mielżyńskiego doszło do starć z pruską armią, która szybko stłumiła ruch niepodległościowy. W Królestwie Polskim powstanie odbiło się jedynie echem, tylko w kilku miejscach doszło do planowanych wystąpień zbrojnych mających na celu rozprzestrzenie powstania. W Siedlcach wystąpił bez powodzenia Pantaleon Potocki.
