Chwast
Z Wikipedii
Chwast – każda roślina niepożądana z punktu widzenia gospodarki rolnej[1], która rośnie na polu uprawnym, łące, pastwisku itp. Chwasty często produkują nasiona zdolne do długotrwałego przebywania w stanie spoczynku. Pozostają one w stanie spoczynku, póki nie zostaną wystawione na działanie światła lub, na przykład nie nastąpi uszkodzenie ich łupiny. Obie te strategie ułatwiają chwastom kiełkowanie w świeżo zaoranej ziemi. Dlatego szybko pokrywa się ona chwastami
Chwasty szybko przystosowują się do danej uprawy, szybciej i bujniej rosną w porównaniu do roślin uprawnych. Chwasty polne w większości należą do archeofitów - roślin obcego pochodzenia, przywleczonych na nasze tereny wraz z nasionami roślin uprawnych.
Wiele chwastów to dziś rośliny ginące, niektóre (np. niektóre chwasty lnu) są już w Polsce wymarłe. Dlatego zarówno w Europie Zachodniej, jak i w niektórych regionach Polski prowadzi się dziś programy ochrony chwastów. Polegają one m.in. na tworzeniu kolekcji nasion, uprawach zachowawczych, a także propagowaniu mody na tzw. ogródki chwastów. Program ochrony chwastów prowadzi m.in. Klub Przyrodników.
Chwasty w uprawach rolnych należy zwalczać jeśli zostanie przekroczony ekonomiczny próg szkodliwości.
Chwastami i ich zwalczaniem zajmuje się herbologia.
[edytuj] Podział chwastów ze względu na miejsce występowania:
- segetalne - związane z uprawami, rosnące przede wszystkim na polach, wśród roślin uprawnych, niekiedy mogące przyczynić się do obniżenia plonu. Chwasty segetalne tworzą własne zbiorowiska roślinne, różne gatunki i ich kompozycje są związane z określonymi warunkami siedliska oraz z gatunkiem rośliny uprawnej. Do chwastów segetalnych należą np. chaber bławatek, kąkol polny, ostróżeczka polna, mak polny, mak piaskowy, kurzyślad polny.
- ruderalne - występujące przy osadach ludzkich, często w miejscach bogatych w azot, przy szopach, płotach itp. Rośliny te wywodzą się w dużej części z żyznych lasów łęgowych oraz azotolubnych okrajków. Tworzą własne zbiorowiska roślinne. Należą do nich np. łopian, pokrzywa.
- łąkowe - nie zjadane przez zwierzęta pasące się na łąkach i pastwiskach (np. pokrzywa, ostrożeń), trudno strawialne lub trujące (wilczomlecz) oraz rośliny pasożytnicze (szelężnik).
[edytuj] Szkodliwość chwastów:
- znacznie obniżają plony roślin uprawnych; zabierają im miejsce, światło, wodę i sole mineralne z ziemi, mogą nawet doprowadzić do całkowitego zagłuszenia uprawianych roślin
- wiele gatunków chwastów, np. wyka, oset utrudnia zbiór zbóż, niektóre powodują ich wyleganie, uniemożliwiające koszenie mechaniczne
- chwasty obniżają wartość zebranych plonów. Np. nasiona tobołków nadają mące gorzki smak, nasiona lnicznika obniżają wartość oleju rzepakowego, nasiona gorczycy polnej utrudniają przemiał zbóż, różne gatunki piołunu i czosnków zjedzone przez krowy nadają mleku nieprzyjemny smak i zapach, szczawiu powodują zmaślenie mleka, itp.
- niektóre chwasty są trujące dla ludzi i zwierząt, np. nasiona kąkolu, lulek czarny, blekot pospolity i inne
- niektóre chwasty są żywicielami groźnych dla roślin uprawnych chorób bakteryjnych, grzybowych , wirusowych czy szkodników.
[edytuj] Przypisy
- ↑ Pojęcie chwast stosowane jest także w gospodarce leśnej w odniesieniu do mało wartościowych drzew konkurujących z gatunkami przewidzianymi jako docelowy skład drzewostanu (np. topola osika i brzoza) oraz w odniesieniu do roślin utrudniających odnowienie (np. trzcinnik piaskowy). W gospodarce rybackiej za chwasty uważa się szybko rosnące, problematyczne rośliny wodne (np. moczarkę kanadyjską). W rybactwie funkcjonuje też kontrowersyjne pojęcie chwastu rybiego odnoszące się do gatunków ryb niepożądanych w akwenie hodowlanym lub wędkarskim.
[edytuj] Gatunki chwastów:
[edytuj] Indeks:
[edytuj] A B C D E F G H I J K L Ł M N O P R S Ś T U V W Z Ź Ż
[edytuj] B
- babka lancetowata (Plantago lanceolata)
- babka zwyczajna (Plantago major)
- barszcz zwyczajny (Heracleum sphondylium)
- bez hebd (Sambucus ebulus)
- bieluń dziędzierzawa (Datura stramonium)
- blekot pospolity (Aethusa cynapium)
- bluszczyk kurdybanek (Glechoma hederacea)
- bodziszek porozcinany (Geranium dissectum)
- bodziszek rozłożysty (Geranium divaricatum)
- bodziszek kosmaty (Geranium molle)
- bodziszek drobny (Geranium pusillum)
- bodziszek okrągłolistny (Geranium rotundifolium)
- bylica polna (Artemisia campestris)
- bylica pospolita (Artemisia vulgaris)
[edytuj] C
- chaber bławatek (Centaurea cyanus)
- chaber driakiewnik (Centaurea scabiosa)
- chłodek drobny (Arnoseris minima)
- chroszcz nałodygowy (Teesdalea nudicaulis)
- cieciorka pstra (Coronilla varia)
- chrzan pospolity (Armoracia rusticana)
- chwastnica jednostronna (Echinochloa crus-galli)
- cykoria podróżnik (Cichorium intybus)
- czarnuszka polna (Nigella arvensis)
- czarnuszka siewna (Nigella sativa)
- czechrzyca grzebieniowa (Scandix pecten-veneris)
- czerwiec roczny (Scleranthus annuus)
- czosnek kątowy (Allium angulosum)
- czosnek winnicowy (Allium vineale)
- czosnek kulisty (Allium rotundum)
- czosnek zielonawy (Allium oleraceum)
- czyściec błotny (Stachys palustris)
- czyściec polny (Stachys arvensis)
- czyściec prosty (Stachys recta)
- czyściec roczny (Stachys annua)
[edytuj] D
- dąbrówka żółtokwiatowa (Ajuga chamaepitys)
- dymnica pospolita (Fumaria officinalis)
- dymnica szerokodziałkowa (Fumaria rostellata)
- dymnica różowa (Fumaria schleicheri)
- dymnica drobnokwiatowa (Fumaria vaillantii)
- dziewanna pospolita (Verbascum nigrum)
- dziurawiec rozesłany (Hypericum humifusum)
- dzwonek jednostronny (Campanula rapunculoides)
[edytuj] F
- farbownik lekarski (Anchusa officinalis)
- fiołek polny (Viola arvensis)
- fiołek trójbarwny (Viola tricolor)
[edytuj] G
- gęsiówka piaskowa (Cardaminopsis arenosa)
- głowienka pospolita (Prunella vulgaris)
- gorczyca polna (Sinapis arvensis)
- gorczycznik pospolity (Barbarea vulgaris)
- goździeniec okółkowy (Illecebrum verticillatum)
- groch błękitnopurpurowy groch polny (Pisum arvense)
- groszek bulwiasty (Lathyrus tuberosus)
- groszek kosmatostrąkowy (Lathyrus hirsutus)
- groszek liściakowaty (Lathyrus nissolia)
- gryka tatarka (Fagopyrum tataricum)
- gwiazdnica pospolita (Stellaria media)
[edytuj] I
- iglica pospolita (Erodium cicutarium)
[edytuj] J
- jaskier ostry (Ranunculus acer)
- jaskier polny (Ranunculus arvensis)
- jaskier rozłogowy (Ranunculus repens)
- jasnota biała (Lamium album)
- jasnota różowa (Lamium amplexicaule)
- jasnota purpurowa (Lamium purpureum)
[edytuj] K
- kanianka lnowa (Cuscuta epilinum)
- kanianka koniczynowa (Cuscuta trifoli)
- kanianka macierzankowa (Cuscuta epithymum)
- karmnik bezpłatkowy (Sagina ciliata), (Sagina apetala)
- karmnik rozesłany (Sagina procumbens)
- kąkol polny (Agrostemma githago)
- kłosówka miękka (Holcus mollis)
- kocanki piaskowe (Helichrysum arenarium)
- kocimiętka właściwa (Nepeta cataria)
- kokornak powojnikowy (Aristolochia clematis)
- komosa biała (Chenopodium album)
- komosa sina (Chenopodium glaucum)
- komosa wielkolistna (Chenopodium hybridum)
- komosa wielonasienna (Chenopodium polyspermum)
- koniczyna biała (Trifolium repens)
- koniczyna łąkowa (Trifolium pratense)
- koniczyna polna (Trifolium arvense)
- koniczyna różnoogonkowa (Trifolium campestre)
- kozłek lekarski (Valeriana offcinalis)
- krowiziół zbożowy (Vaccaria hispanica)
- krwawnik pospolity (Achillea millefolium)
- krwiściąg mniejszy (Sanguisorba minor)
- krwiściąg średni (Sanguisorba muricata)
- krzywoszyj polny (Lycopsis arvensis)
- kurzyślad błękitny (Anagallis foemina)
- kurzyślad polny (Anagallis arvensis)
[edytuj] L
- lenek stoziarn (Radiola linoides)
- lepnica biała (Silene alba)
- lepnica dwudzielna (Silene dichotoma)
- lepnica francuska (Silene gallica)
- lepnica rozdęta (Silene vulgarris)
- lepnica smukła (Silene conica)
- lnica polna (Linaria arvensis)
- lnica pospolita (Linaria vulgaris)
- lnica zgiętoostrogowa (Linaria spuria)
- lnicznik drobnoowocowy (Camelina microcarpa)
- lnicznik siewny (Camelina sativa)
- lnicznik właściwy (Camelina alyssum)
- lucerna nerkowata (Medicago lupulina)
- lucerna sierpowata (Medicago falcata)
- lulek czarny (Hyoscyamus niger)
[edytuj] Ł
- łoboda błyszcząca (Atriplex nitens)
- łoboda rozłożysta (Atriplex patula)
- łoczyga pospolita (Lapsana communis)
- łopian większy (Arctium lappa)
- łyszczec polny (Gipsophyla muralis)
[edytuj] M
- mak piaskowy (Papaver argemone)
- mak polny (Papaver rhoeas)
- mak wątpliwy (Papaver dubium)
- mokrzycznik baldaszkowy (Holosteum umbellatum)
- marchew zwyczajna (Daucus carota)
- maruna bezwonna (Matricaria perforata), (Matricaria indorum)
- marzymięta grzebieniasta (Elsholtzia ciliata)
- mierznica czarna (Ballota nigra)
- mietlica biaława (Agrostis gigantea)
- mietlica rozłogowa (Agrostis stolonifera)
- mietlica pospolita (Agrostis capillaris)
- mięta pieprzowa (Mentha piperita)
- mięta polna (Mentha arvensis)
- miłek letni (Adonis vernalis)
- miłek szkarłatny (Adonis flammea)
- miotła zbożowa (Apera spica-venti)
- mlecz kolczasty (Sonchus asper)
- mlecz polny (Sonchus arvensis)
- mlecz zwyczajny (Sonchus oleraceus)
- mniszek pospolity (Taraxacum officinale)
- muchotrzew polny (Spergularia rubra), (Spergularia campestris)
- mysiurek drobny (Myosurus minimus)
[edytuj] N
- nawłoć kanadyjska (Solidago canadensis)
- nawłoć późna (Solidago gigantea), '(Solidago serotina)
- nawłoć wąskolistna (Solidago graminifolia)
- nawrot polny (Lithospermum arvense)
- niecierpek drobnokwiatowy (Impatiens parviflora)
- niedospałek maleńki (Myosurus minimus)
- niezapominajka pagórkowata (Myosotis collina)
- niezapominajka piaskowa (Myosotis micrantha), (Myosotis stricta)
- niezapominajka polna (Myosotis arvensis)
- nostrzyk biały (Melilotus alba)
- nostrzyk żółty (Melilotus officinalis)
[edytuj] O
- oset kędzierzawy (Carduus crispus)
- ostrożeń błotny (Cirsium palustre)
- ostrożeń lancetowaty (Cirsium vulgare)
- ostrożeń polny (Cirsium arvense)
- ostróżeczka polna (Consolida regalis)
- owies głuchy (Avena fatua)
- owies szorstki (Avena strigosa)
- ożędka groniasta (Neslia paniculata)
[edytuj] P
- palusznik krwawy (Digitaria sanguinalis)
- palusznik nitkowaty (Digitaria ischaemum)
- pasternak zwyczajny (Pastinaca sativa)
- perz właściwy (Agropyrum repens)
- pępawa dachowa (Crepis tectorum)
- pępawa nicejska (Crepis nicaensis)
- pępawa zielona (Crepis capillaris)
- piaskowiec macierzankowy (Arenaria serpyllifolia)
- pieprzycznik przydrożny (Cardaria draba)
- pięciornik gęsi (Potentilla anserina)
- podagrycznik pospolity (Aegopodium podagraria)
- podbiał pospolity (Tussilago farfara)
- pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica)
- pokrzywa żegawka (Urtica urens)
- połonicznik kosmaty (Herniaria hirsuta)
- portulaka pospolita (Portulaca oleracea)
- powój polny (Convolvulus arvensis)
- poziewnik dwudzielny (Galeopsis bifida)
- poziewnik miękkowłosy (Galeopsis pubescens)
- poziewnik polny (Galeopsis ladum)
- poziewnik szorstki (Galeopsis tetrachit)
- poziewnik wąskolistny (Galeopsis angustifolia)
- prosienicznik gładki (Hypochoeris glabra)
- prosienicznik szorstki (Hypochoeris radicata)
- przelot pospolity (Anthyllis vulneraria)
- przetacznik bluszczykowy (Veronica hederifolia)
- przetacznik Dillena (Veronica dillenii)
- przetacznik ćmy (Veronica opaca)
- przetacznik lśniący (Veronica polita)
- przetacznik macierzankowy (Veronica serpylifolia)
- przetacznik perski (Veronica persica)
- przetacznik polny (Veronica arvensis)
- przetacznik rolny (Veronica agrestis)
- przetacznik trójlistkowy (Veronica triphyllos)
- przetacznik wiosenny (Veronica verna)
- przewiercień okrągłolistny (Bupleurum rotundifolium)
- przymiotno kanadyjskie (Erigeron canadensis)
- przymiotno ostre (Erigeron acer)
- przytulia czepna (Galium aparine)
- przytulia fałszywa (Galium spurium)
- przytulia pospolita (Galium mollugo)
- przytulia trójdrożna (Galium tricorne)
- przytulia wielkoowocowa (Galium valantia)
- psianka czarna (Solanum nigrum)
- pszeniec różowy (Melampyrum arvense)
- pszonacznik wschodni (Conringia orientalis)
- pszonak drobnokwiatowy (Erysimum cheranthoides)
[edytuj] R
- rdest gruczołowaty (Polygonum tomentosum)
- rdest kolankowaty (Polygonum nodosum)
- rdest mniejszy (Polygonum minus)
- rdest ostrogorzki (Polygonum hydropiper)
- rdest plamisty (Polygonum persicaria)
- rdest powojowaty (Polygonum convolvulus)
- rdest ptasi (Polygonum aviculare)
- rdest ziemnowodny (Polygonum amphibium)
- rogownica drobnokwiatowa (Cerastium brachypetalum)
- rogownica lepka (Cerastium anomalum)
- rogownica pięciopręcikowa (Cerastium semidecandrium)
- rogownica pospolita (Cerastium holosteoides)
- rolnica pospolita (Sherardia arvensis)
- roszpunka bruzdkowana (Valerianella rimosa)
- roszpunka ostrogrzbiecista (Valerianella carinata)
- roszpunka warzywna (Valerianella locusta)
- roszpunka ząbkowana (Valerianella dentata)
- rukiewnik wschodni (Bunias orientalis)
- rumian austriacki (Anthemis austriaca)
- rumian polny (Anthemis arvensis)
- rumian psi (Anthemis cotula)
- rumian ruski (Anthemis ruthenica)
- rumian żółty (Anthemis tinctoria)
- rumianek bezpromieniowy (Matricaria marticarioides)
- rumianek bezwonny (Matricaria grandiflora)
- rumianek pospolity (Matricaria chamomilla)
- rzepicha błotna (Rorippa palustris)
- rzepicha leśna (Rorippa sylvestris)
- rzepień pospolity (Xanthium strumarium)
- rzodkiew świrzepa (Raphanus raphanistrum)
- rzodkiewnik pospolity (Arabidopsis thaliana)
[edytuj] S
- seradela pastewna (Ornithopsus sativus)
- seradela drobna (Ornithopsus perpusillus)
- serdecznik pospolity (Leonurus cardiaca)
- sierpnica pospolita (Falcaria vulgaris)
- sit dwudzielny (Juncus bufonius)
- sit główkowaty (Juncus capitatus)
- skrytek polny (Aphanes arvensis)
- skrzyp polny (Equisetum arvense)
- skrzyp leśny (Equisetum sylvaticum)
- słonecznik bulwiasty (Helianthus tuberosus)
- sporek pięciopręcikowy (Spergula pentandra)
- sporek wiosenny (Spergula morisoni)
- starzec lepki (Senecio viscosus)
- starzec zwyczajny (Senecio vulgaris)
- stokłosa polna (Bromus arvensis)
- stokłosa żytnia (Bromus secalinus)
- stulicha psia (Descurainia sophia)
- szafirek groniasty (Muscari neglectum)
- szalej jadowity (Cicuta virosa)
- szałwia okręgowa (Salvia vericillata)
- szarłat prosty (Amaranthus chlorostachys)
- szarłat tępolistny (Amaranthus lividus)
- szarota błotna (Filaginella uliginosa)
- szczaw kędzierzawy (Rumex crispus)
- szczaw polny (Rumex acetosella)
- szczaw tępolistny (Rumex obtusifolius)
- szczyr roczny (Mercurialis annua)
- szczawik różkowaty (Oxalis corniculata)
- szczawik żółty (Oxalis stricta)
- szczwół plamisty (Conium maculatum)
- szelężnik włochaty (Rhinanthus alectorolophus)
- szelężnik większy (Rhinanthus angustifolius)
- szparzyca promienista (Bifora radians)
[edytuj] Ś
- ślaz zaniedbany (Malva neglecta)
- śniedek baldaszkowaty (Ornithogallum umbellatum)
- świerzbnica polna (Knautia arvensis)
[edytuj] T
- tasznik pospolity (Capsella bursa pastoris)
- tobołki czosnkowe (Thlaspi aliacetum)
- tobołki polne (Thlaspi arvense)
- tobołki przerosłe (Thlaspi perfoliatum)
- tomka oścista (Anthoxanthum aristatum )
- trzcina pospolita (Phragmites communis)
[edytuj] U
- uczep trójlistkowy (Bidens tripartita)
- uczep zwisły (Bidens cernua)
[edytuj] W
- wiechlina łąkowa (Poa pratensis)
- wiechlina roczna (Poa annua)
- wiechlina zwyczajna (Poa trivialis)
- wierzbówka kiprzyca (Epilobium angustifolium)
- wilczomlecz drobny (Euphorbia exigua)
- wilczomlecz lancetowaty (Euphorbia esula)
- wilczomlecz obrotny (Euphorbia helioscopia )
- wilczomlecz ogrodowy (Euphurbia peplus)
- wilczomlecz sierpowaty (Euphorbia falcata)
- wilczomlecz sosnka (Euphorbia cyparissias)
- wilczomlecz szerokolistny (Euphorbia platyphyllos)
- wilczypieprz roczny (Thymalea passerina)
- wilżyna rozłogowa (Ononis repens)
- wiosnówka pospolita (Erophila verna)
- włośnica sina (Setaria pumila)
- włośnica okółkowa (Setaria verticillata)
- włośnica zielona (Setaria viridis)
- włóczydło polne (Caucalis platycarpos)
- wyczyniec polny (Alopecurus mysoruides)
- wyka brudnożółta (Vicia grandiflora)
- wyka czteronasienna (Vicia tetrasperma)
- wyka drobnokwiatowa (Vicia hirsuta)
- wyka kosmata, wyka ozima (Vicia villosa)
- wyka pannońska (Vicia pannonica)
- wyka pstra (Vicia dasycarpa)
- wyka siewna (Vicia sativa)
- wyka wąskolistna (Vicia angustifolia)
- wyżlin polny (Antirrhinum orontium)
[edytuj] Z
- zagorzałek wiosenny (Odontites verna)
- zapłonka brunatna (Nonea pulla)
- zaraza drobnokwiatowa (Orobanche minor)
- zaraza gałęzista (Orobanche ramosa)
- złocień polny (Chrysanthemum segetum)
- złocień właściwy (Chrysanthemum leucanthemum)
- złoć łąkowa (Gagea pratensis)
[edytuj] Ż
- żółtlica drobnokwiatowa (Galinsoga parviflora)
- żółtlica owłosiona (Galinsoga ciliata)
- życica lnowa (Lolium remotum)
- życica roczna (Lolium termulentum)
- życica wielokwiatowa (Lolium multiflorum)
- żywokost lekarski (Symphytum officinale)