Абхази
Сæрибар энциклопеди Википедийы æрмæг.
Абхази (абх. Аҧсны, гуырдз. აფხაზეთი) у хæдбар бæстæ (йæ хæдбардзинад дунейы паддзахæдтæй нæма фидаргонд æрцыд), Гуырдзыстоны кæддæры автономи, ис Кавказы Цæгат ныгуылæн хай. Йæ сæйраг сахар у Сухум.
Йæ арæнгæрон ис Сау денджызы.
Йæ фæзуат 8,6 мин квадратон километры.
Ныгуылæнæй Скæсæны ’рдæм йæ территорийы астæуккаг дæргъ у 160 километры, хуссарæй цæгаты ’рдæм та — 54 километры. Денджызгæрæтты дæргъ у 210 километры.
Йæ цæрджытæ сты 320 мин адæймагæй фылдæр (2001 азы зонæнтæм гæсгæ). Цæрынц дзы абхазæгтæ, сомихæгтæ, уырыссæгтæ, гуырдзиæгтæ, бердзенæгтæ, эстойнæгтæ, немыцæгтæ, польшæйæгтæ æмæ æндæр нациты минæвæрттæ. Сахарты цæрджыты нымæц хизы 50 процентæй фылдæрмæ.
Хæхтæ ахсынц йæ территори 64% — Сæйраг Кавказы хох, Бзыбь, Чхалта, Кодоры хæхтæ. Иууыл бæрзонддæр хох у Домбай-Ульген (4046 м).
Йæ хуссар хай сты æфцгуытæ æмæ дæлвæзтæ.
Ис дзы лæгæттæ: «Ног Афон», «Митджын», Арбаикайы æфцæгыл лæгæт-сæрсæфæн — дунейы иууыл арфдæр лæгæт (1860 метры).
Цæугæдæттæ: Псоу, Бзыбь, Гумиста, Кодор, Алдзга, Ингур æмæ æндæртæ.
Цæдтæ: Рица, Амткел, Инкит, Голубое, Бебеисир.
Мæр хæххон сыгъзæрингъуыз, сырх æмæ бургъуыз.
Абхазийы территорийы 55 процентæй фылдæр сты хъæдтæ (тулдз, тæрс, фатхъæд, сабæлут, соцъи æмæ наз). Денджызгæрæтты зайынц субтропикон зайæгойтæ.
Йæ климат у умæл субтропикон, денджызгæрæтты январы астæуккаг температурæ вæййы +4 +7 градусы, хæхты — +2 -2 градусы, июлы та +22 +24 градусы. Къæвдатæ дзы афæдз æруары 1300-2400 миллиметры.
[баив æй] Æддаг æрмæг
| Азийы бæстæтæ |
|---|
| Азербайджан | Афгъанистан | Бангладеш | Бахрейн | Бруней | Бутан | Вьетнам | Газæйы Сектор | Гуырдзыстон³ | Израиль | Инди | Индонези | Иордани | Ирак | Иран | ИАЭ | Йемен | Камбоджæ | Катар | Кипр | Хъиргъиз | Китай | КАДР | Кувейт | Лаос | Ливан | Малайзи | Мальдивтæ | Монголи | Мысыр¹ | Мьянмæ | Непал | Оман | Пакистан | Уæрæсе² | Саудаг Арави | Сингапур | Сири | Скæсæйнаг Тимор | Сомих³ | Таджикистан | Таиланд | Турк² | Туркмени | Узбекистан | Филиппинтæ | Шри-Ланка | Хуссар Корей | Хъазахстан² | Япон |
| Æндæр территоритæ: Абхази | Газайы сектор | Гонконг | Тайвань | Тамилаг Илам | Хæххон Карабах | Хуссар Ирыстон | Цæугæдон Иорданы Ныгуылæн Был |
| ¹ Йæ фылдæр хай Африкæйы у. ² Йæ иу хай Европæйы у. ³ Европæйаг бæстæйыл йæхи нымайы. |
 |
Ацы статьяйы автортæй чидæр пайда кодта газет «Хурзæрин»-æй ист æрмæджытæй. «Хурзæрин»-ы редакци ахæм бар дæтты. |
