Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket

Haredyr (lat. Lagomorpha) er ein pattedyrorden med to familar, leporidæ (harar og kaninar) og ochotonidæ (pikaer eller pipeharar). Haredyra er truleg nærmast i slekt med gnagarar (Rodentia), og fram til tidleg på 1900-talet vart dei båe rekna til superfamilien Glires. Haredyra skil seg frå gnagarar ved ei rad særtrekk:

1. Haredyr har fire fortenner i overkjeven, gnagarar har to.
2. Skrotum ligg framføre penis på haredyr, gnagarar har skrotum attom penis.
3. Haredyr har ikkje penisbein (os baculum)
4. Haredyr fordøyer den celluloserike maten to gonger ved at maten først blir fordøydd og ekskrementert i form av cecotropar som så blir oppattetne og fordøydde éin gong til.

Innhaldsliste 1 Taksonomi 1.1 Pikaer el. pipeharar (Ochotonidæ) 1.1.1 Ochotona 1.1.2 Prolagus 1.2 Harar og kaninar (Leporidæ) 1.2.1 Harar 1.2.1.1 Caprolagus 1.2.1.2 Lepus 1.2.1.2.1 Eselharar 1.2.1.3 Pronolagus 1.2.2 Kaninar 1.2.2.1 Brachylagus 1.2.2.2 Bunolagus 1.2.2.3 Nesolagus 1.2.2.4 Europeisk kanin (Oryctolagus sp.) 1.2.2.5 Pentalagus 1.2.2.6 Poelagus 1.2.2.7 Romerolagus 1.2.2.8 Duskhalekanin (Sylvilagus spp.) 1.3 Litteratur

[endre] Taksonomi

[endre] Pikaer el. pipeharar (Ochotonidæ)

[endre] Ochotona

• Steppepika - Ochotona pusilla
• Moupinpika - Ochotona thibetana
• Thomaspika - Ochotona thomasi
• Large-Eared Pika/Royle's Pika - Ochotona roylei
• Gaoligongpika - Ochotona gaoligongensis
• Mitchellpika - Ochotona mitchelli
• Himalayapika - Ochotona himalayana
• Lamapika - Ochotona lama
• Turkestansk raudpika - Ochotona rutila
• Kinesisk raudpika - Ochotona erythrotis
• Kampika - Ochotona kamensis
• Dauriapika - Ochotona daurica
• Svartleppepika - Ochotona curzoniæ (Sentral-Asia)
• Kozlov's Pika - Ochotona koslowi
• Ladakpika - Ochotona ladacensis
• Ilipika - Ochotona iliensis
• Afganpika - Ochotona rufescens
• Alpepika el. altaipika - Ochotona alpina
• Halsbandpika - Ochotona collaris (nordvestlege Canada og Alaska)
• Amerikansk pika - Ochotona princeps (vestlege delar av USA, det sørvestlege Canada)
• Northern Pika/Siberian Pika - Ochotona hyperborea
• Mulipika - Ochotona muliensis
• Nubrapika - Ochotona nubrica
• Gansu Pika/Gray Pika - Ochotona cansus
• Hoffmannpika - Ochotona hoffmanni

[endre] Prolagus

• Sardiniapika - Prolagus sardus (utdøydd)

[endre] Harar og kaninar (Leporidæ)

[endre] Harar

[endre] Caprolagus

• Bristly Rabbit/Hispid Hare - Caprolagus hispidus

[endre] Lepus

• Scrub Hare - Lepus saxatilis
• Kapphare - Lepus capensis
• Abyssinsk hare - Lepus habessinicus
• Etiopisk høglandshare - Lepus starcki
• Sørhare (felthare, europeisk hare) - Lepus europæus
• Burmahare - Lepus peguensis
• Indiahare - Lepus nigricollis
• Woolly Hare - Lepus oiostolus
• Yunnanhare - Lepus comus
• Fjellhare - Lepus timidus (den vanlege norske haren; er utbreidd i fjellområde og arktiske område frå Skandinavia til Sibir, og finst dessutan lokalt i Skottland, Irland, Wales, Alpane og Hokkaido)
  • Irsk hare - Lepus timidus hibernicus (har ikkje fullstendig kvit vinterdrakt)
  • Snøhare el. arktisk hare - Lepus timidus arcticus (av enkelte rekna som ein eigen art, Lepus arcticus)
• Snøskohare - Lepus americanus
• Alaskahare - Lepus othus
• Chinese Hare - Lepus sinensis
• Japanese Hare - Lepus brachyurus
• Manchuriahare - Lepus mandschuricus
• Yarkandhare - Lepus yarkandensis
• Broom Hare - Lepus castrovieoi
• Koreahare - Lepus coreanus
• Korsikahare - Lepus corsicanus
• Savannehare - Lepus crawshayi
• Etiopiahare - Lepus fagani
• Granadahare - Lepus granatensis
• Hainanhare - Lepus hainanus
• Tolaihare - Lepus tolai
• Afrikansk Savannehare - Lepus victoriæ
• Malawi Hare - Lepus whytei

[endre] Eselharar

• Kvithala eselhare - Lepus townsendii
• Svarthala eselhare - Lepus californicus
• Svart eselhare - Lepus insularis
• Kvitsida eselhare - Lepus callotis
• Tehuantepec-eselhare - Lepus flavigularis
• Antilopeeselhare el. vestleg antilopehare - Lepus alleni

[endre] Pronolagus

• Greater Red Rabbit - Pronolagus crassicaudatus
• Jameson's Red Rabbit - Pronolagus randensis
• Smith's Red Rabbit - Pronolagus rupestris

[endre] Kaninar

[endre] Brachylagus

• Pygmékanin - Brachylagus idahoensis

[endre] Bunolagus

• Buskmannkanin - Bunolagus monticularis

[endre] Nesolagus

• Stuttøyra sumatrakanin - Nesolagus netscheri

[endre] Europeisk kanin (Oryctolagus sp.)

• Europeisk kanin - Oryctolagus cuniculus

[endre] Pentalagus

• Amamikanin el. ryukyukanin - Pentalagus furnessi (Amami og Tokuno i det sørlege Japan)

[endre] Poelagus

• Sentralafrikansk kanin - Poelagus marjorita

[endre] Romerolagus

• Vulkankanin - Romerolagus diazi (Mexico)

[endre] Duskhalekanin (Sylvilagus spp.)

• Forest Rabbit - Sylvilagus brasiliensis
• Dice's Cottontail - Sylvilagus dicei
• Brush Rabbit - Sylvilagus bachmani
• San José Brush Rabbit - Sylvilagus mansuetus
• Sumpkanin - Sylvilagus aquaticus (det søraustlege USA)
• Marsh Rabbit - Sylvilagus palustris
• Eastern Cottontail - Sylvilagus floridanus
• New England Cottontail - Sylvilagus transitionalis
• Mountain Cottontail - Sylvilagus nuttallii
• Desert Cottontail - Sylvilagus audubonii
• Omilteme Cottontail - Sylvilagus insonus
• Mexican Cottontail - Sylvilagus cunicularis
• Tres Marias Rabbit - Sylvilagus graysoni

[endre] Litteratur

• Ulfur Arnason ... [et.al]: «Mammalian mitogenomic relationships and the root of the eutherian tree», i PNAS, 102 (2002), s. 8151–8156. Nettutgåve
• D. Graur, L. Duret & M. Gouy: «Phylogenetic position of the order Lagomorpha (rabbits, hares and allies)», i Nature, 379 (1996), s. 333–335. [1]
• W. H. Li ... [et.al.]: «Molecular phylogeny of Rodentia, Lagomorpha, Primates, Artiodactyla, and Carnivora and molecular clocks», i PNAS, 87 (1990), v. 17, s. 6703–6707. nettutgåve