Finn Gustavsen
Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Finn Gustavsen (fødd 22. februar 1926, død 20. juli 2005), var den mest kjende politikaren frå partiet SF, forløparen til dagens SV.
Gustavsen kom opphavleg frå Drammen. I ungdommen arbeidde han som industriarbeidar i Holmestrand, men frå 1947 som journalist i arbeidarpressa. Da den opposisjonelle avisa Orientering begynte å komme ut frå årsskiftet 1952-1953, var Gustavsen med. Dette førte til at han mista jobben i arbeidarpressa. Han heldt likevel fram som aktiv medlem i AUF, ungdomsorganisasjonen til Arbeidarpartiet.
Gustavsen spelte ei stadig viktigare rolle i Orientering, først som redaksjonssekretær, så som politisk journalist, og til slutt som redaktør. Han var ikkje i stand til å støtte dei vestlege demokratiene i deira forsvar mot dei kommunistiske diktatura, men kritiserte blokkpolitikken og atomvåpenopprustinga og Arbeidarparti-leiinga for å støtte denne og for å ha forlate sosialismen.
Gustavsen var blant dei som blei ekskluderte (utestengde) frå Arbeidarpartiet i åra 1959-1961, og etter at Arbeidarpartiet sitt landsmøte i 1961 syntest å opne døra på gløtt for atomvåpen på norsk jord, var han med og skipa Sosialistisk Folkeparti. Sidan same året blei han vald inn på Stortinget frå Oslo.
Utover 1960-åra var Gustavsen i stor grad SF sitt ansikt utetter. Han framstod i media, ikkje minst i det nye mediet, fjernsynet, med ein ny og skarpare stil i forhold til dei vanlege nokså grå politikarane. Dette og dei klare standpunkta gjorde han populær blant mange, men samtidig hata av somme. Saker Gustavsen fremja med kraft, slike som kamp mot medlemskap i EF/EU og mot USA sin brutale krig i Vietnam, gjorde at mange unge søkte til SF i denne tida. Men Gustavsen gjekk klart imot dei i ungdomsorganisasjonen SUF som ville omdanne SF-rørsla til eit kommunistisk parti basert på kinesaren Mao Zedong sine tankar. Desse maoistane braut med SF i 1969, og skipa sidan AKP (m-l) og RV.
I samlingsprosessen frå 1973 til 1975 da Sosialistisk Valforbund skulle bli til Sosialistisk Venstreparti, markerte Gustavsen heile tida skepsis mot Norges Kommunistiske Parti, og fleirtalet i dette partiet blei da heller ikkje med i samlinga til slutt.
Etter valet i 1973 var Gustavsen parlamentarisk leiar i stortingsgruppa til SV fram til 1975, da han trekte seg frå dette vervet etter ein konflikt med partileiar Berit Ås. I mellomtida hadde "Alcan-saka" om heimkjøp av aksjar i aluminiumsindustrien vore ei vanskeleg sak, der Gustavsen braut med resten av gruppa under røystinga på Stortinget.
I valkampen i 1977 blei Gustavsen saman med Berge Furre trua med riksrett fordi dei avslørte at regjeringa hadde ført Stortinget og folket bak lyset i den såkalla Loran C-saka, som dreia seg om norsk støtte til USA sin atomvåpenstrategi. Men etter valet viste det seg at riksrettssaka ikkje blei noko av. Gustavsen drog same året til Afrika for å arbeide med utviklingshjelp.
Finn Gustavsen døydde 20. juli 2005. Det er ingen tvil om at Finn Gustavsen var ein av dei store og markante politikarane i norsk etterkrigspolitikk.
