Valkenburg (Limburg)
  |
|
| Provincie |  Limburg |
| Gemeente |  Valkenburg aan de Geul |
| Inwoners | 5800 (1 jan 2005) |
| Geografische ligging | 50°51'52 NB 5°49'50 OL |
| Geografische ligging | {{{coordinaten}}} |
| Belangrijke verkeersaders | A79, N298 |
| Netnummer | 043 |
| Postcodes | 6300-6301 |
Valkenburg (Limburgs: Vallekeberg) is een toeristisch stadje in de Nederlandse gemeente Valkenburg aan de Geul, gelegen in Zuid-Limburg .
Het is de naamgever en de grootste kern van deze gemeente.
De plaats Valkenburg omvat ook de gehuchten Emmaberg en Heek.
Inhoud |
[bewerk] Historie
Al vele duizenden jaren voor de christelijke jaartelling was er sprake van menselijke bewoning in de Geulvallei. Talrijke gevonden gebruiksvoorwerpen en diverse fundamenten van bouwwerken zijn het bewijs van een vrij intensieve bewoning in de Romeinse tijd.
De eerste schriftelijke vermelding van Valkenburg dateert van het jaar 1041. Uit dat jaar wordt een oorkonde bewaard waarin de Duitse koning Hendrik III (die enkele jaren later tot keizer zal worden gekroond) vier dorpen schenkt aan zijn nicht Irmgard. Het zijn de dorpen Herve, Epen, Vaals en Valkenburg. De oorkonde draagt als datum 15 februari 1041 en de naam Falchenberch is duidelijk leesbaar. Historici zijn het erover eens dat hier niet de tegenwoordige stad aan de Geul mee wordt bedoeld, maar het huidige Oud-Valkenburg. De naam Valkenburg zou refereren aan de middeleeuwse jacht met valken, die gemeengoed was bij de adel.
Belegeringen en veroveringen kenmerken de geschiedenis van Valkenburg. Toch blijft het graafschap Valkenburg min of meer zelfstandig onder Brabants toezicht. Van het Kasteel Valkenburg is nu niet meer dan een ruïne over. In december 1672 wordt het verwoest en niet meer opgebouwd. Slechts twee stadspoorten (de Berkelpoort en de Grendelpoort) en een deel van de stadswallen overleven de vernietiging. Het vermoeden bestaat dat Diederik van Heinsberg een van de heren van deze burcht was. Vanuit de burcht werd Valkenburg vele bestuurd door de Heren van Valkenburg.
Valkenburg is voortaan geen vestingstad meer, maar blijft in bestuurlijk opzicht belangrijk. Zo zetelde in het landhuis in het midden van de stad de rechtbank, waar onder andere strafprocessen werden gevoerd tegen de beruchte bende der Bokkenrijders in de achttiende eeuw. Een plaquette aan de muur van het streekmuseum, dat ligt op de oorspronkelijke plaats van het landhuis, herinnert aan deze strafprocessen.
[bewerk] Toerisme
Rond het midden van de negentiende eeuw ontwikkelt zich een nieuwe bron van inkomsten: het toerisme. Vakantiegangers en dagjesmensen krijgen oog voor de unieke en ongerepte omgeving waarin Valkenburg is gelegen en bezoeken het plaatsje om er een vrije dag of een korte vakantie door te brengen. Dat is aanvankelijk slechts voorbehouden aan de happy few, maar de drie hotels die Valkenburg in die dagen telt, worden er al snel meer.
De aanleg van de spoorlijn Valkenburg-Aken in 1853 met een station in Valkenburg is een voorname stap op de weg naar ontsluiting van het tot dan toe betrekkelijk moeilijk bereikbare Geulstadje. Om de toeristen beter van informatie te voorzien en voor aanvullende activiteiten te zorgen, werd in Valkenburg de allereerste VVV van ons land opgericht. Waar dat toe heeft geleid is bekend: Valkenburg is uitgegroeid tot de belangrijkste toeristische trekpleister van de regio, met 1,2 miljoen overnachtingen per jaar en een veelvoud aan dagjesmensen.
[bewerk] Bezienswaardigheden
Bekende attracties zijn de sinds de Middeleeuwen ontgonnen onderaardse mergelgroeven, zoals de Gemeentegrot, de Fluweelengrot, de Romeinse catacomben (een replica van de christelijke onderaardse begraafplaatsen in Rome), het grottenaquarium de modelsteenkolenmijn en de Geulhemmergroeve met zijn grotwoning. Valkenburg heeft zich ook ontpopt tot kuuroord door de aanwezigheid van Thermae 2000 op de kop van de Cauberg. Andere attracties zijn het casino, attractieparken De Valkenier en Sprookjesbos, uitzichttoren de Wilhelminatoren, streekmuseum Het Land van Valkenburg, de kasteeltuin te Oud-Valkenburg en diverse kastelen in en om Valkenburg.
Kasteel Oost dateert oorspronkelijk uit de veertiende eeuw, maar werd vooral in de negentiende eeuw ingrijpend verbouwd. Thans is er een zaal in gehuisvest, waarin huwelijken worden voltrokken. Kasteel Den Halder was oorspronkelijk een middeleeuwse vestingtoren, die in later eeuwen werd verbouwd tot landhuis. De katholieke parochiekerk van de H.H. Nicolaas en Barbara heeft een Romaanse toren, maar werd door de eeuwen heen diverse malen verbouwd. Tot de belangrijkste kerkschatten behoren een Marianum uit de veertiende eeuw en een kruis met een laatgotisch corpus.
Niet in de laatste plaats is Valkenburg geliefd om zijn natuurschoon, met diverse natuurreservaten in de directe omgeving. Bekend is het Gerendal met zijn orchideeëntuin, het Ravensbos, het Schaelsbergerbos en natuurontwikkelingsgebied Ingendael bij Houthem.
[bewerk] Wielrennen
Valkenburg is (ook internationaal) bekend als locatie van wielerevenementen. Zo is er al eens het WK op de weg verreden en zijn er tot twee maal toe etappes in de Ronde van Frankrijk aangekomen. (In 1992 en in 2006).
Op het nationale vlak is deze plaats en met name ook de hier gelegen pittige klim "Cauberg" genaamd, herhaaldelijk het toneel van landskampioenschappen en aankomsten in meerdaagse koersen.
[bewerk] Geboren in Valkenburg
- Camiel Eurlings (16 september 1973), politicus (CDA) in het Europees Parlement
- Marc Lotz (19 oktober 1973), ex-wielrenner
- Gerlach Royen (18 oktober 1880), taalkundige
[bewerk] Literatuur
- H.J.H. Schurgers, J.G.M. Notten, L.W.G.N. Pluymaekers, Geschiedenis van Valkenburg-Houthem, Valkenburg 1979
[bewerk] Externe links
Coördinaten:
50°51'52' NB, 5°49'50' OL
|
|
 |
|---|---|
| Dorpen: Berg | Broekhem | Houthem | Oud-Valkenburg | Schin op Geul | Sibbe | Valkenburg | Vilt | |
| Gehuchten: Emmaberg | Geulhem | Heek | IJzeren | Keutenberg | Schoonbron | Strabeek | Terblijt | Walem | |
