Sacsayhuamán

Saqsaywaman (Spaans: Sacsayhuamán) is een archeologische site ten noorden van de stad Cuzco in Peru. De site ligt op ongeveer 3500 meter boven zeeniveau en kan vanuit Cuzco te voet (na een steile klim) bereikt worden. Het gebied is 3094 hectare groot. Het woord Saqsaywaman betekent is het Quechua Doorvoede Valk.

De Spaanse conquistadores geloofden bij hun aankomst in het gebied niet dat de lokale Inka-bevolking in staat was om een dergelijk bouwwerk te maken, en ze meenden dat Saqsaywaman het werk was van demonen of van boze geesten. Ook tegenwoordig nog menen sommigen dat de Inka’s niet in staat waren om Saqsaywaman te bouwen, en dat het gemaakt is door buitenaardse wezens.

In werkelijkheid waren de Inka’s wel degelijk in staat tot het maken van dit soort bouwwerken, en in Saqsaywaman is nog goed zichtbaar hoe zij hun steden en forten bestand maakten tegen de aardbevingen die in het gebied regelmatig voorkwamen. Zij bereikten dit door de stenen perfect te laten aansluiten, en door de zijkanten van ondergelegen stenen nooit precies in het midden van daarboven gelegen stenen te laten uitkomen. Dat de stenen perfect aansloten is ook nu nog merkbaar: daar waar de oorspronkelijke bebouwing bewaard is gebleven is tussen de naden haast geen enkele begroeiing te vinden, terwijl er in de naden van later gerestaureerde delen inmiddels plantengroei waarneembaar is. Waarschijnlijk sleepten de Inka’s elke volgende steen tot tegen de steen waar hij tegenaan zou komen te liggen, waarna ze de vorm van de de steen die er al lag minutieus uithakten in de nieuw te leggen steen. Zo kwam elke nieuwe steen perfect aan te sluiten.
De enorme stenen van Saqsaywaman, sommigen wegen 70 ton, kwamen uit een groeve genaamd Sisicancha, op 3 kilometer afstand. Tussen Saqsaywaman en Sisicancha kunnen nog stenen gevonden worden die tijdens het transport werden achtergelaten.

Volgens de overlevering werd de bouw van Saqsaywaman omstreeks 1508 voltooid. Tussen de 20.000 en 30.000 mankrachten hadden er 60 jaar aan gewerkt. Waarschijnlijk is het gevormd als het hoofd van de poema, waarvan de stad Cuzco het lichaam representeerde.
Zoals bij meer Inka-bouwwerken het geval is, is ook van Saqsaywaman niet precies bekend waar het voor diende. Een stad was het waarschijnlijk niet, daar is men het over eens. Lange tijd werd aangenomen dat het een fort was, waar soldaten getraind werden. De architectuur doet echter ook vermoeden dat het ging om een religieus bouwwerk, dat diende om de zonnegod (Inti) te vereren. Deze laatste hypothese werd kracht bijgezet toen in 1982 in Saqsaywaman de graven van enkele priesters werden ontdekt. Men meende dat priesters eerder in een tempel dan in een fort begraven werden, en dat Sacsayhuamán daarom waarschijnlijk een tempel is geweest.

De vernietiging van Saqsaywaman was geen gevolg van een belegering, maar van verwaarlozing die 400 jaar duurde. Vanaf het moment dat Cuzco in Spaanse handen kwam, werden er stenen weggenomen om huizen in de stad te bouwen. In de muren van de beroemde kathedraal van Cuzco zijn veel stenen uit Saqsaywaman verwerkt, en tot in de jaren dertig van de twintigste eeuw was het mogelijk om tegen een kleine betaling stenen uit Saqsaywaman te gebruiken voor woningbouw.

Doordat Saqsaywaman vanuit Cuzco zeer eenvoudig bereikbaar is, wordt de site jaarlijks door vele toeristen bezocht. Uit fonetische overwegingen heeft de site onder hen de bijnaam Sexy Woman gekregen. Het hoogtepunt van het jaar is het jaarlijkse feest van Inti Raymi, het zonnewendefeest dat op 24 juni wordt gevierd. De plaatselijke bevolking trekt dan in kleurrijke vermommingen naar Saqsaywaman waar men danst en waar jongens de meisjes het hof maken, daarmee een traditie van de Inca’s volgend. Vele huwelijken in Cuzco vonden aldus hun wortels in Saqsaywaman.
Een nominatie tot opname op de werelderfgoedlijst wordt door UNESCO overwogen. Binnenkort zal die opname naar verwachting geëffectueerd worden.

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie Sacsayhuamán van Wikimedia Commons.