Mus (geslacht)

Mus Fossiel voorkomen: Laat-Mioceen tot heden
Huismuis (Mus musculus)
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Mammalia (Zoogdieren) Orde: Rodentia (Knaagdieren) Familie: Muridae (Muisachtigen) Onderfamilie: Murinae (Muizen en ratten van de Oude Wereld)
Geslacht
Mus Linnaeus, 1758
Typesoort
Mus musculus Linnaeus, 1758

Mus is een geslacht van knaagdieren uit de muizen en ratten van de Oude Wereld dat voorkomt in Afrika, Europa en Azië. De huismuis (Mus musculus) is over de hele wereld ingevoerd. De nauwste verwant van dit geslacht is waarschijnlijk Muriculus imberbis uit Ethiopië.^[1]

Oorspronkelijk kwamen ze alleen voor in Zuid-Europa, Afrika en tropisch Azië, maar de huismuis heeft zich uitgebreid over veel grotere gebieden, zodat het geslacht nu op de hele wereld voorkomt. Hoewel de dieren oorspronkelijk in bossen en savannes leefden, hebben ook soorten als Mus caroli, Mus cervicolor en de Afrikaanse dwergmuis (Mus minutoides) zich ontwikkeld tot cultuurvolgers.^[2]

Mus is waarschijnlijk in het Laat-Mioceen ontstaan uit Progonomys of een gelijkende vorm. De oudste soort is Mus auctor uit Pakistan. Andere fossiele soorten zijn bijvoorbeeld Mus linnaeus (de waarschijnlijke voorouder van de huismuis) en Mus indicus. Op Kreta zijn twee Pleistocene fossiele soorten bekend, Mus bateae en Mus minotaurus, die daar het endemische geslacht Kritimys vervingen.^[1]

In het geslacht komen zowel vlees- als plantenetende vormen voor. Ze worden 4,5 tot 12,5 cm lang, met een staart van 3,5 tot 12 cm. Ze wegen 2,5 tot 18 gram. Alle soorten lijken wel wat op de gewone huismuis; de vacht is meestal van boven grijs of bruin, van onderen grijs, bruin of wit. De staart is met fijne, nauwelijks zichtbare haartjes bedekt.^[3]

Er zijn ongeveer 40 soorten, verdeeld over vier ondergeslachten:^[1]

• Ondergeslacht Coelomys
  • Mus crociduroides (West-Sumatra)
  • Mus mayori (Sri Lanka)
  • Mus pahari (Noordoost-India tot Zuidwest-Cambodja en Noord-Vietnam)
  • Mus vulcani (West-Java)
• Ondergeslacht Mus
  • Mus booduga (Pakistan, India, Sri Lanka, Bangladesh, Zuid-Nepal, Midden-Myanmar)
  • Mus caroli (Ryukyu-eilanden, Taiwan en Zuid-China tot Thailand; geïntroduceerd in Maleisië en West-Indonesië)
  • Mus cervicolor (Noord-India tot Vietnam; geïntroduceerd op Sumatra en Java)
  • Mus cookii (Zuid- en Noordoost-India en Nepal tot Vietnam)
  • Mus cypriacus (Cyprus)
  • Mus famulus (Zuidwest-India)
  • Mus fragilicauda (Thailand en Laos)
  • Macedonische huismuis (Mus macedonicus) (Balkan tot Israel en Iran)
  • Huismuis (Mus musculus) (wereldwijd geïntroduceerd)
  • Steppemuis (Mus spicilegus) (Oostenrijk tot Zuid-Oekraïne en Griekenland)
  • Algerijnse muis (Mus spretus) (Zuid-Frankrijk, Iberisch Schiereiland, Balearen, Marokko tot Tunesië)
  • Mus terricolor (India, Nepal, Bangladesh, Pakistan; geïntroduceerd op Sumatra)
• Ondergeslacht Nannomys
  • Mus baoulei (Ivoorkust en Guinee)
  • Mus bufo (bergen van Uganda, Rwanda, Burundi en nabijgelegen delen van de Democratische Republiek Congo)
  • Mus callewaerti (Angola en Democratische Republiek Congo)
  • Mus goundae (Centraal-Afrikaanse Republiek)
  • Mus haussa (Senegal tot Noord-Nigeria)
  • Mus indutus (Zuid-Angola tot West-Zimbabwe en Noord-Zuid-Afrika)
  • Mus mahomet (Ethiopië, Zuidwest-Oeganda en Zuidwest-Kenya)
  • Mus mattheyi (Ghana)
  • Afrikaanse dwergmuis (Mus minutoides) (Zimbabwe, Zuid-Mozambique, Zuid-Afrika)
  • Mus musculoides (Afrika ten zuiden van de Sahara, behalve verspreiding van M. minutoides)
  • Mus neavei (Oost-Democratische Republiek Congo tot Noordoost-Zuid-Afrika)
  • Mus orangiae (Zuid-Afrika)
  • Mus oubanguii (Centraal-Afrikaanse Republiek)
  • Mus setulosus (Senegal tot Ethiopië en West-Kenya)
  • Mus setzeri (Noordoost-Namibië, Botswana en West-Zambia)
  • Mus sorella (Oost-Kameroen tot Noord-Tanzania)
  • Mus tenellus (Soedan tot Zuid-Somalië en Midden-Tanzania)
  • Mus triton (Zuid-Ethiopië tot Midden-Angola en Malawi)
• Ondergeslacht Pyromys
  • Mus fernandoni (Sri Lanka)
  • Mus phillipsi (Zuidwest-India)
  • Mus platythrix (India)
  • Mus saxicola (Zuid-Pakistan, Zuid-Nepal en India)
  • Mus shortridgei (Myanmar tot Zuidwest-Cambodja en Noordwest-Vietnam)

Geslachten van de Murinae

Abditomys – Abeomelomys – Aethomys – Anisomys – Anonymomys – Apodemus – Apomys – Archboldomys – Arvicanthis – Baiyankamys – Bandicota – Batomys – Berylmys – Bullimus – Bunomys – Canariomys – Carpomys – Chiromyscus – Chiropodomys – Chiruromys – Chrotomys – Coccymys – Colomys – Conilurus – Coryphomys – Crateromys – Cremnomys – Crossomys – Crunomys – Dacnomys – Dasymys – Dephomys – Desmomys – Diomys – Diplothrix – Echiothrix – Eropeplus – Golunda – Grammomys – Hadromys – Haeromys – Hapalomys – Heimyscus – Hybomys – Hydromys – Hylomyscus – Hyomys – Kadarsanomys – Komodomys – Lamottemys – Leggadina – Lemniscomys – Lenomys – Lenothrix – Leopoldamys – Leporillus – Leptomys – Limnomys – Lorentzimys – Macruromys – Madromys – Malacomys – Mallomys – Malpaisomys – Mammelomys – Margaretamys – Mastacomys – Mastomys – Maxomys – Melasmothrix – Melomys – Mesembriomys – Micaelamys – Microhydromys – Micromys – Millardia – Muriculus – Mus – Mylomys – Myomyscus – Nesokia – Nesoromys – Nilopegamys – Niviventer – Notomys – Oenomys – Palawanomys – Papagomys – Parahydromys – Paraleptomys – Paramelomys – Paruromys – Paulamys – Pelomys – Phloeomys – Pithecheir – Pithecheirops – Pogonomelomys – Pogonomys – Praomys – Protochromys – Pseudohydromys – Pseudomys – Rattus – Rhabdomys – Rhynchomys – Saxatilomys – Solomys – Sommeromys – Spelaeomys – Srilankamys – Stenocephalemys – Stochomys – Sundamys – Taeromys – Tarsomys – Tateomys – Thallomys – Thamnomys – Tokudaia – Tonkinomys – Tryphomys – Uromys – Vandeleuria – Vernaya – Xenuromys – Xeromys – Zelotomys – Zyzomys

[bewerk] Literatuur

1. ↑ ^{1,0 1,1 1,2} Musser, G.G. & Carleton, M.D. 2005. Superfamily Muroidea. In Wilson, D.E. & Reeder, D.M. 2005. Mammal Species of the World. 3rd ed.
2. ↑ Nowak, R.M. 1999. Walker's Mammals of the World. Johns Hopkins University Press. ISBN 0801857899
3. ↑ Kingdon, J. 2004. The Kingdon Pocket Field Guide to African Mammals. Londen: A & C Black.