Mosasauridae
| Mosasauridae Status: Fossiel |
|||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Tylosaurus |
|||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||
|
|||||||||||
| Familie | |||||||||||
| Mosasauridae |
De Mosasauridae, ook wel maashagedissen genoemd, is een familie van uitgestorven zeereptielen uit de orde Squamata. De familie dankt zijn naam aan de rivier de Maas (Latijn: Mosa), aangezien in de kalksteengroeves nabij Maastricht in 1766 de eerste fossielen van mosasauriërs werden gevonden.
Inhoud |
[bewerk] Uiterlijke kenmerken
Alle leden van de familie volgden hetzelfde bouwplan: een slank lichaam dat overging in een lange staart met een vin en zijdelings vier flippers. De mosasauriërs bewogen zich voort met behulp van bewegingen van de staart en stuurden met de flippers. Het waren veelal grote en waarschijnlijk krachtige roofdieren. Van enkele exemplaren is alleen de kop al zo'n drie meter lang en daarmee behoren ze tot de grootste dieren die ooit hebben geleefd. Sommige mosasauriërs hadden een extra rij tanden in hun gehemelte, waarmee ze waarschijnlijk prooi vasthielden terwijl de kaken voorwaarts bewogen om de prooi door te slikken. De schedelvorm van de mosasauriërs wijst op een verwantschap met de varanen. De kleinst bekende mosasauriër is Carinodens belgicus, die ongeveer drie meter lang was en zich vermoedelijk voedde met schelpdieren en ammonieten. Hainosaurus was met een lengte tot 17,5 meter en een mogelijk gewicht van 20 ton de grootste van de mosasauriërs. Vrijwel alle andere zeedieren konden ten prooi vallen aan Hainosaurus: allerlei vissen waaronder ook de haaien, zeevogels zoals Hesperornis, andere zeereptielen zoals Elasmosaurus en zelfs andere mosasauriërs.
[bewerk] Evolutie
De mosasuriërs zijn in de loop van het Krijt ontstaan uit hagedisachtige voorouders, vermoedelijk de varanen. In november 2005 werd de vondst van een tussenvorm tussen de meer basale varanen en de mosasauriërs bekend gemaakt. Deze "missing link" kreeg de naam Dallasaurus, naar de Amerikaanse stad Dallas waar het fossiel was gevonden. Door het uitsterven van verschillende grote zeereptielen zoals de ichthyosauriërs en de pliosauriërs zoals Kronosaurus en Liopleurodon in de eerste helft van het Krijt, lagen verschillende niches open in de mariene ecosystemen. Het waren vooral de mosasauriërs die hun kans grepen en tegen het einde van het Krijt waren deze reptielen de belangrijkste zeeroofdieren. Alle mosasauriërs stierven 65 miljoen jaar geleden uit in de uitstervingsgolf die ook het einde van de dinosauriërs betekende.
[bewerk] Vondsten
Fossielen van mosasauriërs zijn over de gehele wereld gevonden: Nederland, België, Zweden, Marokko, Australië, Nieuw-Zeeland, Vega Island nabij Antarctica, Centraal-Amerika, Canada en de VS.
[bewerk] Geslachten
- Familie Mosasauridae
- Onderfamilie Mosasaurinae
- Carinodens
- Clidastes
- Liodon
- Mosasaurus
- Plotosaurus
- Prognathodon
- Onderfamilie Plioplatecarpinae
- Platecarpus
- Plioplatecarpus
- Onderfamilie Tylosaurinae
- Halisaurus
- Hainosaurus
- Tylosaurus
- Onderfamilie Mosasaurinae
