Haaien
| Haaien | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Mensenhaai (Carcharodon carcharias) |
|||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||
|
|||||||||
| Superorde | |||||||||
| Selachimorpha |
De haaien (Selachimorpha, ook wel Euselachii) zijn meestal slanke gespierde snelle kraakbeenvissen. De kop eindigt vaak in een kegelvormige snuit. Langs de kaakrand bevinden zich een of meer rijen sterke zaagtanden met aan de binnenzijde van de kaak nog vele reservetanden. Aan weerszijden van de kop bevinden zich meestal 5 kieuwspleten, zelden 6 of 7. De huid van een haai lijkt qua structuur op schuurpapier. Het zijn overwegend vraatzuchtige rovers en ze eten vooral vissen, vrij grote kreeftachtigen en weekdieren. Enkele soorten zijn gevaarlijk voor de mens.
[bewerk] Natuurrampen
Haaien voelen natuurrampen als een orkaan of tsunami aankomen, door veranderingen in de lucht en waterdruk te registreren. Ze vluchten dan naar dieper water, lang voordat de orkaan schade aan kan richten.
[bewerk] Relatie met de mens
De meeste soorten haaien zijn ongevaarlijk voor de mens. Toch zijn er ook enkele soorten die wel bekend staan als gevaarlijk voor mensen: de witte haai, de tijgerhaai, de witpunthaai en tot op zekere hoogte ook de grote blauwe haai. Over het algemeen zijn haaien niet gevaarlijk als ze niet opgefokt worden door bijvoorbeeld de geur van bloed. De meeste haaienaanvallen vinden plaats doordat de haai een zwemmende mens als zeehond aanziet en als prooi beschouwt. Het is prima mogelijk om te duiken met haaien zonder kooien mits ze niet gevoederd en met respect worden behandeld. Jaarlijks sterven er wereldwijd circa 10 mensen van aanvallen van haaien.
Omdat deze dieren angstaanjagend zijn, zijn ze regelmatig het onderwerp in de literatuur en in films. De bekendste is de Jaws-serie waarin groot uitgevallen exemplaren een strand onveilig maken. In Deep Blue Sea worden reuzenhaaien gekweekt door genetische manipulatie om stoffen uit de hersenen te winnen. Ze blijken helaas ook een stuk slimmer...
[bewerk] Jacht
Haaien zijn de gevoeligste diersoort voor electromagnetische straling. Deze gevoeligheid gebruiken ze voor de detectie van de elektrische velden die onbewust door alle vissen uitgezonden worden. Aangenomen wordt dat deze zelfde gevoeligheid er soms voor zorgt dat haaien (vissers)boten aanvallen omdat de reactie van de boot met het zoute zeewater tot elektrische velden leidt die op die van prooivissen lijkt.
De vorm en het aantal van tanden verschilt sterk per soort, evenals de kracht van de kaakspieren. Een grote haai kan in zijn bek 3 ton druk uitoefenen per vierkante centimeter. Dat komt overeen met een olifant die op een plek ter grootte van een postzegel staat.
[bewerk] Taxonomie
Er zijn 375 soorten haaien die in 8 verschillende orden onderverdeeld.
- Bakerhaaien (Orectolobiformes)
- Doornhaaiachtigen (Squaliformes)
- Grauwe haaien (Hexanchiformes)
- Makreelhaaien (Lamniformes)
- Roofhaaien (Carcharhiniformes)
- Schoorhaaien of zee-engelen (Squatiniformes)
- Varkenshaaien (Heterodontiformes)
- Zaaghaaien (Pristiophoriformes)
Deze 8 orden zijn onderverdeeld in 47 families.
De bekendste soorten zijn:
- Doornhaai
- Franjehaai
- Hondshaai
- Gladde haai of Toonhaai
- Grijze haai
- Groenlandse haai
- Grootvlekkige hondshaai
- Grote blauwe haai
- Hamerhaaien
- Haringhaai
- Indonesische gespikkelde epaulethaai (Hemiscyllium freycineti)
- Luipaardhaai
- Port-Jacksonhaai
- Reuzenhaai
- Slaaphaai (Somniosus pacificus)
- Spitssnuit-haringhaai
- Tijgerhaai
- Verpleegsterhaai
- Voshaai
- Walvishaai
- Witte haai
- Witpunthaai
- Witpuntrifhaai
- Wobbegong
- Zaaghaai
- Zandhaai
- Zeeëngel
- Zeevarkenhaai
- Zeskieuwige koehaai
--- Zie ook:
[bewerk] De haai als voorbeeld voor de Olympische Spelen
Sinds de Olympische Zomerspelen van 2000 in Sydney gaan veel zwemmers van wereldklasse gekleed in een synthetische 'haaihuid'. De nieuwe stof van hun zwemkleding, die qua structuur enigszins op de huid van een haai lijkt, moet de stromingsweerstand gunstig beïnvloeden. De Olympische deelnemers hopen op aquadynamische voordelen, om zo elkaar de records te ontfutselen.
Bronnen: Hans Hvass, Vissen der Wereld (Baarn: Mousaault, 1974)
