Lichaam van Christus

deel van de serie over de Eucharistie

Ook bekend als "Heilige Mis" (kath.) of "Heilig Avondmaal" (prot.)

Ingesteld door Jezus

Theologie Mis Avondmaal Allerheiligste Hostie Lichaam van Christus Consecratie Werkelijke Tegenwoordigheid Transsubstantiatie Eucharistische aanbidding Consubstantiatie

Belangrijke theologen Paulus ·Thomas Augustinus · Calvijn Chrysostomos · Luther · Zwingli

Verwante artikelen Tabernakel Christendom Monstrans Goddelijke Liturgie Tridentijnse ritus Concilie van Trente Sacrament Eerste communie Ziekencommunie · Viaticum

ciborie in het tabernakel van de Kluiskerk in Warfhuizen. Omdat het Lichaam van Christus erin aanwezig is, is hij afgedekt met een ciborievelum

Het Lichaam van Christus is een andere benaming voor een geconsacreerde Hostie. De term Lichaam van Christus wordt ook gebruikt als aanduiding voor de Kerk. Beide zijn nauw met elkaar verweven.

[bewerk] Communie

De hosties, schijfjes ongedesemd brood, geperst van tarwemeel en water, worden in de Mis gebruikt voor de Eucharistie en vervolgens de Communie. Tijdens de Consecratie verandert het brood, naar men gelooft, in het werkelijke Lichaam van Christus onder de gedaante van brood (transsubstantiatie of wezensverandering).

[bewerk] Communiceren

De Hostie wordt door de gelovigen na de consecratie in de Mis genuttigd. Dit wordt ook wel gezien als "uitnodiging aan de tafel van de Heer". Door het nuttigen van de Hostie, de communie, viert de gelovige allereerst de eenheid met Christus en door Hem de verbondenheid met alle overige lidmaten der Kerk. Indien men een Mis bijwoont, maar niet fysiek communiceert doordat men bijvoorbeeld in staat van doodzonde verkeert en niet gebiecht wordt dit geestelijke communie genoemd. De geestelijke communie verschaft niet dezelfde genaden als de fysieke Communie, maar is - naar men gelooft - wel werkzaam indien het verlangen tot vereniging met Christus aanwezig is.

[bewerk] Uitstelling

Een geconsacreerde Hostie, het sacrament van de Eucharistie, wordt ook wel uitgesteld in een monstrans. Men gelooft dat de aanblik ervan een bijzondere werking heeft op de aanschouwer, omdat in de Hostie Christus geheel aanwezig is. Het is niet ongebruikelijk dat men even de kerk binnengaat om de Hostie, dat wil zeggen "Onze Lieve Heer" te zien. Overigens gebeurt dit ook wanneer de monstrans niet uitgesteld is : indien de godslamp naast het tabernakel brandt geeft dat aan dat zich geconsacreerde Hosties in het tabernakel bevinden.

[bewerk] Kerk

De term Lichaam van Christus wordt ook gebruikt als aanduiding voor de Kerk. Het grijpt terug op een metafoor uit de brief aan de Corinthiërs van Paulus uit de Bijbel, waarin deze spreekt over de leden van de Kerk als een lichaam, met als hoofd Christus. Voor de rooms-katholieke Kerk werd dit gebruik van de term Lichaam van Christus tot uitdrukking gebracht in de encycliek Mystici Corporis ("Over het Mystiek Lichaam van Christus") van Paus Pius XII.

[bewerk] Werkelijk en mystiek lichaam

De beide betekenissen van Lichaam van Christus, namelijk werkelijk lichaam (corpus verum) en mystiek lichaam (corpus mysticum) zijn nauw met elkaar verweven. Waar tot de twaalfde eeuw de Eucharistie als corpus mysticum werd opgevat (en de kerkgemeenschap als corpus verum), krijgt de Eucharistie in de twaalfde eeuw de benaming corpus verum, de hoogste mystieke werkelijkheid. God geeft zich aan ons; wij worden corpus mysticum wanneer wij de Eucharistie vieren. We ontvangen het Lichaam van Christus (de Hostie) om met het mystieke Lichaam van Christus (Kerk) verenigd te worden en verbonden te blijven.