Communie

Communie betekent gemeenschap met lichaam en bloed van Jezus Christus in de vorm van brood en wijn. Het woord Communie is afgeleid van het Latijnse woord communio, dat "gemeenschap" betekent.

[bewerk] Katholicisme

De Communie is een belangrijk onderdeel van de Mis (ook wel: Misoffer of Eucharistieviering) in de Rooms-Katholieke Kerk. In de westerse (Latijnse) ritus van de Rooms-Katholieke Kerk wordt bij de Communie slechts de geconsacreerde H. Hostie uitgereikt, het drinken uit de miskelk is meestal voorbehouden aan de priester. Bij speciale gelegenheid kan het voorkomen dat het volk ook onder twee gedaanten (H. Hostie en H. Bloed uit de kelk) ter Communie gaat. Het mag de communicant echter niet worden toegestaan zelf de hostie in de kelk in te dopen, echter in de Nederlandse praktijk gebeurt dit wel al minstens enkele decennia.

In het westen gebruikt men ongerezen (ongedesemd) brood, de Oosters-orthodoxen en Oosters-Katholieken gebruiken gerezen brood. In de oostelijke liturgiëen ontvangen de gelovigen de Communie onder twee gedaanten. In het westen zijn kinderen sinds Paus Pius X vanaf hun achtste jaar toegelaten tot de Communie (Eerste Heilige Communie), in het oosten worden ook onmondige baby's toegelaten tot de Communie, indien zij de gedaanten kunnen verdragen.

Volgens de katholieke opvatting is Jezus Christus na de Consecratie waarachtig lichamelijk aanwezig onder de schijngedaanten van brood en wijn. De Communie geeft dus echte fysieke gemeenschap (communio) met Jezus-Christus, en door Christus mystieke gemeenschap met alle gelovigen van geheel de Kerk. Tot de Communie zijn alleen de gedoopte gelovigen toegelaten die het Sacrament van de Biecht ontvangen hebben en zich niet van doodzonden die na de laatste Biecht plaatshebben gehad, bewust zijn. Voor het ontvangen van de H. Communie moet de katholieke gelovige minstens één uur niets gegeten of gedronken hebben (water en medicijnen mogen wel). Doordat de misduur tot aan de Heilige Communie gemiddeld als 45 minuten in beslag neemt, is dit in de praktijk geen punt van orde.

De katholieken ontvangen de Communie ("communiceren") van oudsher op de tong uit handen van de priester of diaken. Slechts waar zich een dringende noodzaak voordoet, kunnen leken als buitengewone bedienaren de celebrerende priester bijstaan. In de westerse katholieke Kerk wordt sinds het Tweede Vaticaans Concilie en de Tweede beeldenstorm de Hostie vaak op de hand gelegd, om zo in handeling en eredienst gelijk te worden aan de protestantse praktijken. De zogenaamde handcommunie was en is de inzet van veel controverse (en nog altijd in Polen). Kardinaal Suenens voerde haar tezamen met kardinaal Alfrink in ter bevordering van onder meer de oecumene met protestanten. Elders wordt deze wijze van ontvangen der Communie nog vaak als een misbruik gezien en ze geeft ook vaak aanleiding tot heiligschennis. Een ander argument tegen het ontvangen op de tong, is hygiëne.

[bewerk] Protestantisme

In de protestantse gemeenschappen wordt de Communie ontvangen tijdens het Heilig Avondmaal of Maaltijd des Heren. De Lutheranen gebruiken soms ongedesemd brood, maar de meeste protestantse kerken gebruiken gedesemd brood. Volgens de protestantse theologie is Christus tijdelijk en/of geestelijk aanwezig in de Eucharistie. Zij geloven niet in de langdurige fysieke aanwezigheid van Christus. De Communie wordt vaak van hand tot hand doorgegeven. De rijke vormen en riten die in het Katholicisme rond de Communie bestaan, zijn in het protestantisme afwezig. De meeste protestanten vieren het Heilig Avondmaal slechts enkele keren per jaar, waardoor zij niet vaak "communiceren". Volgens de protestantse opvatting komt door de Communie een geestelijke eenheid van de christenen onderling tot stand, gevoed door het voorbeeld van Jezus Christus. De protestanten ontvangen bij hun Communie zowel Brood als Wijn.

Een andere opvatting van de Communie onder protestanten is, dat door te eten van het Brood en te drinken uit de beker, de gelovige deelheeft aan het verlossend lijden en sterven van Jezus Christus.