Jan Fabre
Jan Fabre (Antwerpen, 14 december 1958) is een Vlaamse multidisciplinaire kunstenaar.
Hij maakte naam als tekenaar, operamaker, theaterregisseur, performancekunstenaar, choreograaf, scenograaf, schilder, sculpteur en filmproducer. Zijn artistieke opleiding genoot hij aan het Stedelijk Instituut voor Sierkunsten en aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten te Antwerpen.
Fabre is zonder twijfel één van de belangrijkste beeldende kunstenaars van zijn generatie. Met zijn beeldend werk verliet hij de platgetreden paden en schiep een wereld die hij met recht de zijne mag noemen. Zijn gehele oeuvre heeft ondertussen internationale weerklank gevonden.
Het cynisme en de ironie van de postmodernen is niet aan hem besteed. Hij is daarentegen niet bang voor de grote verhalen van het leven en de dood, het offer, de opstanding en de mislukking. Hij confronteert de toeschouwer met beelden van een huiveringwekkende schoonheid en brengt hem in vervoering. Men betitelt Fabre als een profane mysticus op zoek naar een sprirituele dimensie, wat hem bindt aan de "oude meesters". Hij houdt van de schilderkunst uit de late middeleeuwen met besef van het memento mori, de allegorieën en het gevecht tussen de engelen en de duivel, telkens weerkerende thema's in zijn werk. Geen cynisme of ironie maar een zoektocht naar schoonheid is de sleutel tot zijn werk.
Inhoud |
[bewerk] Citaat
 |
|
 |
Bron: Els Roelandt in de catalogus van het S.M.A.K. te Gent 1999
[bewerk] Theaterwerk
[bewerk] Theaterregisseur
In de periode tussen 1976 en 1980 schreef Fabre zijn eerste theaterteksten en hield hij zijn eerste performances waarbij het gedisciplineerde lichaam centraal staat. Vanaf 1980 begon hij te regisseren: theater geschreven met een K is een kater (1980).
- In 1982 wordt hij internationaal bekend met ‘Het is theater zoals te verwachten en te voorzien was’
- In 1984 vertoont hij ‘De Macht der Theaterlijke Dwaasheden’ op de Biënnale van Venetië.
Daarna blijven de producties elkaar opvolgen met de nadruk op het extatische lichaam.
-
- Das Glas im Kopf wird vom Glas (danssecties, 1987)
- Prometheus Landschaft (1988)
- Das Interview das stirbt... (1989)
- Der Palast um vier Uhr morgens..., A.G. (1989)
- Die Reinkarnation Gottes (1989)
- ,,Das Glas im Kopf wird vom Glas (1990)
- ,,The Sound of one hand clapping (1990)
- Sweet Temptations (1991)
- Zij was en zij is, zelfs (1991)
- Wie spreekt mijn gedachte ... (1992)
- Silent Screams, Difficult Dreams (1992)
- Vervalsing zoals ze is, onvervalst (1992)
- Da un’altra faccia del tempo (1993)
- Quando la terra si rimette in movimento (1995)
- Drie Danssolo’s (1995)
- Een doodnormale vrouw (1995)
- Universal Copyrights 1 & 9 (1995)
- De keizer van het verlies (1996)
- The very seat of honour (1997)
- Lichaampje, Lichaampje aan de wand (1997)
- Glowing Icons (1997)
- The Pick-wick-man (1997),
- Ik ben jaloers op elke zee..(1997)
- The fin comes a little bit earlier this siècle (But business as usual)(1998)
- Het nut van de nacht (1999)
- As long as the world needs a warrior’s soul (2000)
- My movements are alone like streetdogs (2000)
- Je suis Sang (conte de fées médiéval) (2001)
- Het zwanenmeer (2002)
- Parrots & guinea pigs (2002)
- Je suis sang (2003)
- Angel of death (2003)
- Elle était et elle est, même (2004)
- Etant donnés (2004)
- Quando L'Uomo principale è una donna (2004).
-
- Requiem für eine Metamorphose (op stapel staand voor 2007 voor de Salzburger Festspiele en de Ruhrtriënnale). Deze productie, opgevat als een theatrale dodenmis, wil zich eigenzinnig inschrijven in de muzikale traditie van het Requiem. De tekst belicht personages, wier beroep in nauw verband staat met de dood zoals doodgravers, begrafenisondernemers, balsemers en palliatieve zorgers.
[bewerk] Theaterpedagoog
In het 2600 vierkante meter grote Troubleyntheater gelegen aan de rand van de Antwerpse volkswijk Seefhoek (Fabres geboorteplek), nam Jan Fabre sinds 2004 zijn intrek. Hij heeft er kantoren, repetitieruimtes, een decoratelier en een zaal met 400 plaatsen, kortom een artistiek laboratorium. Jonge makers kunnen er vrij van productiedruk experimenteren. Drie ex-werknemers zijn Renée Copraij, Frank Pay en Maria Stamenkovic. Deze mensen hebben de tomeloze energie, de manier van associëren, de ongebreidelde chaos, de theatrale trukendoos en de eindeloze herhaling van Fabre meegenomen. Zij werken graag met Fabre. Hij vraagt naar je input en stuwt je vermoeidheid naar het spirituele niveau. Hij leidt je altijd een nieuwe richting in. Stamenkovic getuigt: "Voor het bewegingsmateriaal puur ik uit het universum van Fabre. Werken met hem staat gelijk met het opnieuw creëren van een context, snel improviseren en gericht associëren".
[bewerk] Plastisch werk
Ook op gebied van de beeldende kunst laat Jan Fabre zich niet onbetuigd. Als tekenaar staat hij bekend om zijn "Bic-art", tekeningen gewoon met de balpen, omheen alle mogelijke thema's. Een en ander culmineerde in 'Tivolikasteel' (1990), Mechelen, 23x18x21m : een paviljoen helemaal beplakt met bebict papier.
Er zijn de beelden in brons: "De man die de wolken meet", 1998, als installatie op het dak van het S.M.A.K. te Gent en De Singel te Antwerpen . Voor Beaufort 2006 plaatste hij De astronaut die de zee dirigeert met een beeltenis van Dirk Frimout bovenop het dak van het Kursaal te Oostende. De Belgische astronaut-wetenschapper dialogeert daar met de zee. Maar vooral "Searching for Utopia": een vele keren uitvergrote schildpad met een naar de zee kijkend zelfportret-ruiter bovenop het schild dat hij liet maken door Luc Cauwenberghs. Het verwijst naar Utopia van Thomas More. Het indrukwekkende bronzen beeld is 7 meter lang, 3 meter hoog en weegt 5,5 ton. Het werk is permanent aanwezig op de dijk aan het strand van Nieuwpoort nu de stad dit werk heeft aangekocht na de installatie ervan in het kader van de kunsttriënnale "Beaufort 2003"
In 2000 beplakt hij de zuilen van de Gentse Unversiteitsaula met echte ham. Dit werk heet "Benen van de rede ontveld", ham op zuilen, Universiteitsaula te Gent, 2000. Dit werk roept veel controverse op. Citaten uit de pers: "Daar honderden kilo's vlees tegenaan gooien, terwijl er mensen zijn die nog geen 100 gram kunnen kopen". Tegenstanders rukken er stukken vlees af. Er ontstaan relletjes, de politie moet tussenkomen.
Vanaf de negentiger jaren begint hij met schilden van kevers te verwerken in zijn installaties. Zijn meest recente realisaties wekten algemeen ophef.
In opdracht van Koningin Paola van België installeert hij in 2002 "Heaven of Delight" in het Koninklijk Paleis van Brussel, een verwijzing naar "De Tuin der Lusten" van Hieronymus Bosch of "Garden of (earthly) delights" (Museo del Prado,Madrid). De creatie bestaat erin, dat men het plafond van de grote spiegelzaal en een grote luchter volledig belegd heeft met anderhalf miljoen groen-blauwglinsterende schilden van Thailands-exotische juweelkevers (scarabee). Assistenten vulden de schilden met zwarte silicone en kleefden ze geordend tegen het plafond. Door de aftekening van de letter P verwijst hij naar naar de opdrachtsgeefster, koningin Paola. Het plafondwerk van Fabre is niet uit het niets ontstaan maar gaat terug op de fresco's uit de renaissance en de barok met de bekende fresco's van Michelangelo Buonarotti in de Sixtijnse Kapel (1508-12) te Rome in opdracht van Paus Julius II.
In 2004 realiseert hij "De Totem" op het Ladeuzeplein te Leuven in opdracht van de KU Leuven naar aanleiding van haar 575e verjaardag. Het werk bestaat uit een 23 m hoge roestvrije stalen priem die een reusachtige kever doorboort.
In de zomer van 2006 is er een tentoonstelling van recente sculpturen, installaties en films van Fabre in het Museum voor Schone Kunsten te Antwerpen. Faber inspireerde zich op de bestaande verzameling oude kunst, die hem reeds van bij het begin van zijn artistiekee praktijk heeft beïnvloed. In de twintig monumentale tentoonstellingszalen confronteert Fabre zijn kunst met het werk van o.a. Rogier van der Weyden, Lucas Cranach, Pieter Paul Rubens en Henri De Braekeleer. Aldus ontstaat er een parcours van tekeningen, hommages, dialogen, transformaties die blijven boeien. Een indrukwekkende installatie heet "Boodschappers van de dood onthoofd", 2006. Het bestaat uit zeven oogstrelende, listig kijkende uilenkoppen op een kraakwitte, lange koorbank in relatie tot de "Val van de opstandige engelen",1554 van Frans Floris.Een beklijvende installatie heet "Bloedneusfiguur", 2006. Verder een installatie met een vergulde spijkerman "Sarcofagus conditus", liggende aan de voeten van aartsengel Michaël, drakendoder en heer der engelenscharen afgebeeld op een 15de-eeuws retabel van een anonieme Catalaanse meester (1426-1450).
[bewerk] Onderscheidingen
- 1992: "Prijs van de Vlaamse Gemeenschap voor Beeldende Kunst"
- 2004: Grootofficier in de Kroonorde.
[bewerk] Bibliografie
- Stefan Hertmans, Engel van de metamorfose: over het werk van Jan Fabre, 2002, Amsterdam, uitg. Meulenhof, 123 blz.
- Maes, Frank en Demets, Paul. De wereld van Jan Fabre, 2002, Gent/Amsterdam, uitg. Ludion, 47 blz. ill.
- Dekeyzer, Brigitte. Over het werk van de Belgische kunstenaar Jan Fabre, KU Leuven Permanente Vorming, Vliebergh Senciecentrum te Leuven, maart 2005 met uitgebreide documentatie en cd-rom met vele afbeeldingen.
- Di Pietrantonio, Giacinto. Jan Fabre / Homo Faber. Tekeningen, performances, fotowerken, films, sculpturen & installaties., 2006, s.l., Mercatorfonds, 398 blz. ill. (overzichtswerk van de beeldend kunstenaar)
- Daniëlle De Regt, Uit de stal van Fabre, in "De Standaard", 16 november 2006.
