Memento mori
Memento mori is een Latijnse zin die traditioneel wordt vertaald als Gedenk te sterven. Vrijere vertalingen zijn Bedenk dat u sterfelijk bent of Denk aan je eigen sterfdag.
Het memento mori duidt artistieke creaties aan, die uiterlijk en qua stijl zeer kunnen verschillen, maar hetzelfde doel dienen, namelijk mensen eraan te herinneren dat ze sterfelijk zijn. De vanitas schilderijen uit de 17e eeuw in Nederland behandelen dit thema.
Het verhaal gaat dat in het oude Rome deze frase werd gebruikt toen een Romeinse generaal paradeerde door de straten. Achter de fiere winnaar stond een dienaar. Deze had de taak om de generaal eraan te herinneren dat, al was hij op zijn top vandaag, er morgen een andere dag zou kunnen zijn. De dienaar deed dit door de generaal te zeggen dat hij moest bedenken dat hij een sterveling was, memento mori. Het is echter waarschijnlijker dat de diener zei: Respice post te! Hominem te esse memento! (Kijk achter je! Bedenk dat je slechts een mens bent!) zoals Tertullianus schreef in caput 33 van zijn Apologeticus.
Het memento mori ligt dicht bij een ander Latijns thema, het carpe diem (pluk de dag). Het christendom heeft er echter een geheel eigen betekenis aan gegeven, met het vooruitzicht op hel en verdoemenis als men teveel erop los leeft.
