Hadj
De hadj (Arabisch: الحجّ) is de bedevaart naar Mekka, een van de vijf zuilen van de islam. De hadj is verplicht voor alle gezonde, volwassen moslims die over voldoende geld beschikken. Voor mensen die om gezondheidsredenen niet kunnen gaan, of niet genoeg geld hebben, is het dus geen verplichting. Wel kan iemand die zelf de hadj al verricht heeft in naam van iemand gaan die daartoe niet in staat is, ook namens een overledene.
Inhoud |
[bewerk] Mekka
Mekka (Arabisch: Makkah) was al lang voor de opkomst van de islam een belangrijke heilige plek, waar ten tijde van de opkomst van de islam verscheidene natuurgoden en andere goden aanbeden werden. Dat had ook te maken met de vele karavaanroutes die hier samenkwamen. De Ka'aba was ook voor de tijd van Mohammed een heiligdom, waarbij de zwarte steen een bijzondere plaats innam.
Moslims geloven dat de Ka'aba door Adam is gebouwd. Zij geloven ook dat Ibrahim (Abraham) de Ka'aba samen met zijn zoon Ismail (Ismaël) heeft herbouwd, nadat die tijdens de zondvloed was verwoest. De zwarte steen (hadjar aswad) zou door de engel Djibriel (Gabriël) aan Abraham geschonken zijn.
Nadat Mohammed (570-632) de islam verspreid had, werd Mekka nog belangrijker en werd een bezoek aan Mekka voor de moslims verplicht (voor zieke en in armoede levende moslims wordt een uitzondering gemaakt). Tijdens de hadj is Mekka verboden terrein voor niet-moslims, en de enige manier voor hen om er dan een kijkje te nemen is via gelovige moslims, die naderhand kunnen verhalen over de waarde en betekenis die moslims hechten aan deze spirituele reis.
De islamitische bedevaart is te onderscheiden in twee onderdelen: de oemrah en de hadj. De hadj vindt plaats van de 8e tot de 12e dag van de hadjmaand (dzoel hidja). De oemrah kan ook los worden uitgevoerd en is niet tijdgebonden en wordt ook wel de kleine bedevaart genoemd.
[bewerk] Oemrah
Voordat de pelgrims in Mekka aankomen, moeten zij een staat van spirituele reinheid (ihraam) aannemen. Daartoe verrichten de pelgrims op door de profeet Mohammed aangewezen plaatsen een rituele wassing (woedoe) en moeten mannen hun dagelijkse kledij ingeruilen voor twee ongenaaide witte doeken die om het middel en over de schouder gedragen worden. Daardoor bestaat er geen uiterlijk onderscheid meer tussen rijk en arm. Vrouwen dragen bij voorkeur witte kleding, waar verder geen bijzondere eisen aan gesteld worden.
Bij aankomst in Mekka is het eerste ritueel de tawaaf. Hierbij loopt de pelgrim onder het uitspreken van smeekbeden zeven keer rond de Ka'aba, het kubusvormige "Huis van God" ("Baitullah"), die het hart van de moskee vormt en die ieder jaar opnieuw van een prachtig omhulsel ("kiswah") voorzien wordt: een zwart, brokaten doek, met daarop in gouddraad geborduurde koranverzen. Links van de ingang van de Ka'aba bevindt zich de zwarte steen, die volgens de overlevering ooit wit was, maar door de zonden van de mens zwart werd.
Daarna volgt een ritueel dat sa'i genoemd wordt: zoals Hadjar (Hagar) wanhopig tussen twee heuvels (Safa en Marwah) heen en weer liep op zoek naar water voor zichzelf en haar zoon Ismail toen zij door Ibrahiem in de woestijn waren achtergelaten, lopen de pelgrims zevenmaal tussen deze heuvels heen en weer.
Nadat Hadjar zevenmaal heen en weer had gelopen verscheen de engel Djibriel (Gabriël) en wees haar op een bron die aan de voeten van Ismail ontsprongen was. Zij noemde die bron Zamzam en het water daaruit wordt tijdens de bedevaart veelvuldig door de pelgrims gedronken.
[bewerk] Hadj
Na de overnachting in een enorm tentenkamp gaat de hadj verder en bezoeken de honderdduizenden moslims de vlakte van Arafat, een heilige plek in de woestijn waar men tot bezinning kan komen.
Na deze bezinning wordt een bezoek gebracht aan een steengroeve nabij het dorpje Mina, waar iedere bedevaartganger 49 steentjes verzamelt. Deze steentjes worden gebruikt in de jamrah; de rituele steniging van de duivel, die naar verluidt Abraham zou hebben verleid geen gehoor te geven aan Gods bevel om zijn zoon Ismaël te offeren. De plekken waar de duivel ooit aan Abraham verscheen worden gesymboliseerd door drie zuilen, waar het dan ook miljoenen steentjes regent.
[bewerk] Het offerfeest
Het laatste onderdeel van de vijfdaagse ceremonie is het offerfeest, dat tegelijkertijd ook in de rest van de islamitische wereld plaatsvindt. Ook dit ritueel heeft te maken met het ten dele aan de Bijbel ontleende verhaal van Abraham: vlak voordat hij zijn zoon Ismael wilde doden, verruilde God zijn zoon met een schaap om te offeren. Het vlees van de geofferde kamelen, runderen, schapen en geiten wordt grotendeels uitgedeeld aan behoeftigen. Tegenwoordig wordt het vlees ook ingevroren en geëxporteerd naar gebieden waar hongersnood heerst.
[bewerk] Hadji
Al tijdens het offerfeest maakt een grote opluchting zich meester van de pelgrims. Ze hebben een van de belangrijkste plichten van een moslim vervuld en mogen zich nu hadji noemen: een moslim die de pelgrimstocht naar Mekka heeft afgelegd. Trots en tevreden keren ze terug naar huis, in de hoop dat ze alles oprecht genoeg gedaan hebben en dat God hun pelgrimstocht zal aanvaarden.
[bewerk] Incidenten
Bij de hadj sterven regelmatig honderden moslims, veelal als gevolg van paniek waardoor mensen in de menigte vertrapt worden.
- Op 2 juli 1990 stierven 1426 pelgrims bij een stormloop in een voetgangerstunnel.
- Op 23 mei 1994 werden ten minste 270 pelgrims gedood tijdens het stenigen van de duivel.
- Op 15 april 1997 vielen er 343 doden en ca. 1500 gewonden tijdens een brand in het tentenkamp in Mina.
- Op 9 april 1998 werden ten minste 118 pelgrims vertrapt en 180 gewond.
- Op 5 maart 2001 werden 35 pelgrims vertrapt tijdens het stenigen van de duivel.
- Op 1 februari 2004 stierven 251 pelgrims in een stormloop tijdens hetzelfde ritueel.
- Op 23 januari 2005 stierven tenminst 138 pelgrims doordat een voetgangerstunnel door hevige regenval onder water liep.
- Op 12 januari 2006 stierven nogmaals 363 pelgrims tijdens hetzelfde ritueel.
| Bron(nen): |
|
|
|
 |
|---|---|
| Geloof & gebruik: Allah | Hadj | Salat | Shahadah | Tawhid | Sawm | Vijf Zuilen | Wudu | Zakat | Zuilen van geloof | |
| Kalender: Asjoera | Hidjra | Offerfeest | Ramadan | Suikerfeest | |
| Personen: Aboe Bakr | Aïsja | Ali | Mohammed | Metgezellen | |
| Stromingen: Madhhab | Ibadisme | Sjiisme | Soefisme | Soennisme | |
| Wet & Recht: Fiqh | Halal en haram | Koran | Sharia | |
