Bijbelgordel
Bijbelgordel is een aanduiding voor bepaalde streken in Nederland waar relatief veel bevindelijk gereformeerden wonen. In dit gebied wonen relatief veel streng-gereformeerde kerkgangers, ook wel (pejoratief) aangeduid als behorend tot de zogenaamde 'zwarte-kousenkerken'.
De "Bijbelgordel" loopt globaal van de Zeeuwse eilanden (inclusief Goeree-Overflakkee) via het rivierengebied van de provincies Zuid-Holland, Utrecht, Gelderland en deels ook Noord-Brabant (Werkendam) naar de Veluwe en vervolgens naar (vooral de kop van) Overijssel. Plaatsen als Staphorst, Genemuiden, Nieuw Lekkerland, Elspeet, Opheusden, Kesteren, Barneveld, Ederveen, Ouddorp, Tholen, Arnemuiden, Meliskerke, Aagtekerke, Yerseke en Krabbendijke liggen midden in dit gebied. Enkele plaatsen die buiten het gebied liggen, maar waar wel veel bevindelijk gereformeerden wonen zijn Urk, Rijssen en Katwijk.
Het sociale leven van deze mensen speelt zich grotendeels af binnen één groep met veel onderling contact. Men komt elkaar vooral tegen in de kerk, school, verenigingsverband en ook wel in het werk.
Het ontstaan van deze gordel is te verklaren uit een vroomheidsbeweging van de 17e eeuw, de zogenoemde Nadere Reformatie. In deze gebieden stemmen veel meer mensen op de kleine christelijke politieke partijen (SGP en ChristenUnie) dan in andere streken van Nederland.
De naam is ontleend aan de Amerikaanse uitdrukking Bible Belt, waarmede men een groot gebied in het zuidoosten van de Verenigde Staten pleegt aan te duiden waar de meerderheid van de bevolking spreekwoordelijk orthodox christelijk is.
Inhoud |
[bewerk] Gereformeerde gezindte
[bewerk] Bevindelijk gereformeerden
De bevindelijk gereformeerden zijn te vinden in Zeeland, Zuid-Holland, de Veluwe, de Betuwe en de kop van Overijssel. Deze Nederlanders kenmerken zich in de eerste plaats door een grote trouw en saamhorigheid binnen een kerkelijke gemeenschap. De kerk heeft een zeer centrale plaats in het dagelijkse leven. Op zondag komen ze tweemaal in kerkdiensten, die soms door duizenden mensen worden bezocht, samen. Ook worden veelal door de week allerlei kerkelijke activiteiten belegd rond thema's. De kerkverbanden waar men lid van is zijn Gereformeerde Gemeenten, Gereformeerde Gemeenten in Nederland, Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland, de behoudende gemeenten in de Protestantse Kerk in Nederland, Hersteld Hervormde Kerk en de Christelijke Gereformeerde Kerken. Globaal gaat het om een groep Nederlanders van 300.000 tot 500.000 mensen.
Naast kerken zijn ook scholen een belangrijke organisatie waarbinnen zij zich bewegen. Honderden basisscholen worden door de bevindelijk-gereformeerden in stand gehouden. Naast basisscholen zijn er ook zeven reformatorische scholen voor voortgezet onderwijs. Deze scholen staan onder andere in Apeldoorn, Kampen, Amersfoort, Gouda, Gorinchem, Rotterdam en Goes. Naast deze scholen voor voortgezet onderwijs is er ook een hogeschool in Gouda, en is er ook een grote school voor middelbaar beroepsonderwijs Hoornbeeck College. Verder zijn er natuurlijk ook vele protestants-christelijke scholen op gereformeerde grondslag. Deze basis- en middelbare scholen worden ook veel bezocht door de bevindelijk gereformeerden.
Politiek hebben de bevindelijk gereformeerden zich georganiseerd in de SGP. Ook hebben ze een eigen landelijke krant, het Reformatorisch Dagblad met ruim 59.000 abonnees.
Inmiddels zijn er ook allerlei (populair-)wetenschappelijke studies over deze bevolkingsgroep verschenen. Een bekend voorbeeld komt van de Twentse vrijzinnige predikant Anne van der Meiden. Vele bevindelijk gereformeerden vervullen belangrijke functies in de samenleving, ambtenarij, politiek en maatschappij. Ook op universiteiten en hogescholen studeren vele jongeren met een bevindelijk gereformeerde achtergrond. Het inmiddels verkochte computerconcern van Baan is oorspronkelijk geheel door bevindelijk gereformeerden opgebouwd.
[bewerk] Vaccinatie en ziektekostenverzekering
In de "Bijbelgordel" is het percentage tegen ziekten gevaccineerde kinderen het laagste. In Nederland is niemand wettelijk verplicht zichzelf of zijn of haar kind te laten vaccineren. Vrijwel alle ouders laten het echter vrijwillig doen. In de "Bijbelgordel" is dit percentage lager. Op godsdienstige gronden willen sommigen onder de bevindelijk-gereformeerden het doormaken van een ziekte door God laten bepalen en vinden zij een menselijke ingreep om dit te voorkomen niet juist. In 1978 was er in Nederland een polio-epidemie op de Veluwe (vooral in de dorpen Elspeet, Nunspeet, Uddel en Staphorst) waarbij meer dan 100 personen besmet raakten. De laatste polio-epidemie in Nederland was in 1992 in Streefkerk. Bij alle polio-uitbraken in Nederland waren de lijders om religieuze redenen niet ingeënt: ("God brenge over mij uit wat Hij over mij bescheiden heeft"). Juist doordat mensen die niet gevaccineerd zijn regionaal geclusterd zijn, kunnen epidemieën ontstaan. Tijdens de laatste kleine polio-epidemie in 1992, die voornamelijk in de "Bijbelgordel" om zich heen greep, werden daarom alle bewoners in de "Bijbelgordel" opgeroepen om zich (eventueel opnieuw) toch tegen deze ziekte te laten inenten. In 1999 vond er nog een epidemie van mazelen plaats onder niet-gevaccineerden in de "Bijbelgordel".
Ook is een zeker aantal mensen niet voor ziektekosten verzekerd; komt men voor hoge kosten te staan dan springt de (kerk)gemeente bij. Overigens gaat het hierbij om een minderheid onder de bevindelijk gereformeerden. Volgens schattingen van het RIVM is circa 30% van de bevindelijk gereformeerden niet gevaccineerd. Bij verzekering ligt dit percentage nog veel lager.
[bewerk] Overigen
Andere, minder bevindelijke, stromingen, onder andere de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt hebben zich politiek verenigd in de ChristenUnie. Hierbij speelt het onderwerp vaccinatie niet of nauwelijks een rol. Aanhangers van deze stroming zijn deels in de "Bijbelgordel" terug te vinden. Deels echter ook duidelijk daarbuiten, bijvoorbeeld in Groningen en Friesland waar wel veel vrijgemaakt gereformeerden zijn, maar nauwelijks bevindelijk gereformeerden.
