Frieslaand

Van Wikipedie

Provinsje Fryslân
Perveensie Frieslaand


Vlagge van Frieslaand	Waopen van Frieslaand

Lokaotie van de perveensie Frieslaand (Fryslân)

Officiële taelen

Fries, Nederlaans

Heufdstad

Liwwadden

Kommissaoris van de Keuningin

drs. E.H.T.M. (Ed) Nijpels

Religie (1999)

Protestaans 39%
Katteliek 8%

Oppervlakte
- Laand
- Waeter

3.349 km²
2.392 km²

Inwoners
- Totaol
- Bevolkingsdichthied

642.998 (2005)
192 inw./km²

Geografische koördinaoten

53°20' NB 5°78' OL

Volkslied

De âlde Friezen

Officiële webstee

www.fryslan.nl

Satellietfoto van Frieslaand

Frieslaand (in et Fries: Fryslân) is een perveensie in et noorden van Nederlaand. Mit 3.349 km² is et nao Gelderlaand en Noord-Braobant de grootste perveensie van Nederlaand. De perveensie greenst an Grunningen, Drenthe, Overiessel, Flevolaand en is via de Ofsluutdiek mit Noord-Hollaand verbunden. Frieslaand is een waeterrieke perveensie en leit an et Iesselmeer (vrogger: Zuderzee) en de Waddenzee. In de Waddenzee leit de Friese eilanen Terschelling, Ameland, Vlieland en Schiermonnikoog.

In et vleden het Frieslaand vaeke konflikten mit Grunningen had. Dat levert tot op 'e dag van vandaege spanningen op tussen de twie groepen, bi'jgelieks in uutgaonsgelegenheden of mit voetbal.

Historisch zien kan Frieslaand verdield wodden in 3 gewesten:

[bewark] Naeme

Sund 1 jannewaori 1997 is allend et Friestaelige Fryslân in Nederlaand de officiële naeme van de perveensie. In november 2004 het et Ministerie van Binnenlaanse Zaeken en Keuninkrieksrelaosies besleuten derop toe te zien dat de officiële naeme in overheidsstukken ok konsekwent bruukt wodt. In et daegelikse spraokgebruuk in de rest van Nederlaand en in et Nederlaans taelgebruuk wodt liekewel vri'jwel altied de Nederlaanstaelige naeme Friesland bruukt.

Om de perveensie te onderscheiden van Noord- en Oost-Frieslaand en de Kreis Frieslaand in Nedersaksen wodt de perveensie in wetenschoppelike kringen ok wel anduud as Westerlauwers Frieslaand.

[bewark] Tael

De taelen die et meest praot wodden in de perveensie bin et Nederlaans en et Fries (Frysk). Et Fries het een staotus as minderhiedstael en wodt naost et Nederlaans as een officiële laanstael erkend. In veul Friese steden praoten de meensken gien (of minnig) Fries mar Stadsfries, een Nederlaans dialekt mit starke Friese invloeden. Ok in Midslaand, op Amelaand en in Et Bildt wodden verwaante dialekten praot.

Deur de officiële staotus van et Fries hebben de meeste plakken in de perveensie zowel een Nederlaanse as een Friese benaeming. Pattie plakken hebben allend een gebruukte Nederlaanse benaeming omdat ze buten et officiële Friese taelgebied vallen. Van de plakken in de gemientes Tietjerksterediel, Ferwerderediel, Boornsterhem en Littenserediel bin sund jaoren allend de Friese benaemingen officieel, zoas Hurdegaryp, Burgum, Grou, Jirnsum en Raerd.

In et oosten van de gemiente Kollumerlaand wodt et Grunnegse dialekt et Westerkertiers praot. In et centrum praoten nog zoe'n 200 meensken et Pompsters, dit is een overgangsdialekt tussen et Wooldfries en et Westerkertiers. In de Stellingwarven (de gemientes Weststellingwarf en Ooststellingwarf, in et zuudoosten van de perveensie Frieslaand) wodt een Nedersaksisch dialekt praot, et Stellingwarfs. Ok buten disse greenzen wodt et Stellingwarfs praot, bi'jveurbeeld krek over de greens mit Lemsterlaand, ok wodt vermoedt dat et Stellingwarfs deur inkelde duzende meensken in de rest van Nederlaand en daorbuten praot wodt.