Gibraltar
Van Wikipedia
- Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel woe meugelik 't Mestreechs aan te hawte.
Gibraltar | |||
|
|||
Basisgegevens | |||
Offesjeel taol | Engels | ||
Hoofstad | Gibraltar | ||
Staotsvörm | Brits euverzies gebeedsdeil | ||
Staotshoof | Elizabeth II (sins 1953) | ||
Gouverneur | Sir Francis Richards | ||
[[{{{titelhoofregering1}}}]] | {{{naomhoofregering1}}} | ||
[[{{{titelhoofregering2}}}]] | {{{naomhoofregering2}}} | ||
[[{{{titelhoofregering3}}}]] | {{{naomhoofregering3}}} | ||
Religie | {{{religie}}} | ||
Opperflaakde – % water |
6,5 km² -% |
||
Inwoeners – Deechde: |
27.921 4296/km² |
||
Euverige | |||
Munteinheid | Brits pond (GBP ) |
||
Tiedzaone | UTC +1 | ||
Nationale fiesdaag | 10 september | ||
Vouksleed | God save the Queen | ||
Web | Code | Telefoon | .gi | GIB | +350 |
Gibraltar is 'n rots en 'n euverzies gebeedsdeil vaan 't Vereinig Keuninkriek. De stad in het uterste zuije van Spanje ligk aon de Straot vaan Gibraltar. De berg is in de klassieke literatuur ein vaan de Zuile vaan Hercules.
De naom Gibraltar is aofkomstig vaan de amazighse kriegshier Tarik ibn Zijad dee dao in 711 met zien troepe euverstaok vaanoet Noord-Afrika. De rots kreeg de naom Djebel Tarik (جبل طارق) (berg vaan Tarik) boe nao 't via verbastering Gibraltar woort. Dèks weurt abusievelik gedach tot de naom 'n verbastering is vaan Djebel al Tarik, umtot 'al' 't lidwoord vaan bepaoldheid is in 't Arabisch.
In 1309 vereuverde de Castilianen de rots meh in 1333 woort de plaots obbenuijts Moors. In 1462 kaom in 't kader vaan de Reconquista veuraltied 'n ind aon de Moorse aonwezigheid op Gibraltar. Op 4 augustus 1704 vereuverde 'n Ingels-Nederlandse coalitievloot de rots en sinstoen bleef de doorvaart door de straot vaan Gibraltar oonder Ingels towziech en de rots 'n Britse exclave. Es gevolg vaan de Spaonse successieoorlog, volges het Verdraag vaan Utrech kaom Gibraltar in 1713 definitief in Ingelse han. Sins 1830 is de rots 'n Britse kroenkolonie. Gibraltar heet zelfbestuur op gebied van binnelandse zake en rechspraak. Groet-Brittannië is verantwoordelik veur 't boetelands beleid. 'ne Goeverneur vertegenwoordig de Britse kroen.
Medio 1966 sloot Spanje veur korte tied 't grensverkier naor en vaan Gibraltar en beperkde de lochvaart daonao tow. Spanje wèlt al langer Gibraltar euver numme. In 2002 spraok 99% vaan de bevolking vaan Gibraltar ziech in 'n referendum oet tege 'n gedeilde Brits-Spaonse soevereiniteit, 'n veurstèl vaan premier Tony Blair en z'ne toenmalige Spaonse collega José María Aznar (1996-2004). José María Aznar's opvolger José Luis Rodríguez Zapatero, wèlt mèt Tony Blair, waarschijnlik op 18 september 2006 'n akkoord teikene dat de mieste probleme tösse de twie len en Gibraltar zal oplosse; de lochhave van Gibraltar maag daan vlöchte oet Spanje en de rest vaan de Europese Unie aofhandele. De lochhave zal zoewel door Britse es Spaonse autoriteite weurde bemand. De grenskontrole weurt versoepeld. Spanje zal mier tillefoonlijne naor Gibraltar aonlègke en 'n laankloupend konflik euver pensioenbetaolinge vaan Spaonse veurmalige arbeiders in Gibraltar is bijjgelag.
Op de rots leef 'n door de Britte ingevoerde apekolonie. Het geit um 'n troep berberape (Macaca sylvanus), die daoneve ouch in Noord-Afrika veurkómme. 'n Legende zeet tot, es de ape vaan de rots weg zien, 't mèt de Ingelse hierschappij aofgeloupe is. Ouch daorum weurt de populatie streng besjermp. De kolonie besteit oet einige tientalle bieste.
Lenj in Europa |
---|
Albanië | Andorra | Armenië2 | Azerbaidzjan1 | Belsj | Bosnië en Hercegovina | Bulgarieë | Cyprus2 | Daenemarke | Duutsjlandj | Esland | Finland | Frankriek | Griekelandj | Hongarieë | Ierland | Iesland | Italië | Kroatië | Letland | Liechtenstein | Litouwe | Luxemburg | Macedonië | Malta | Moldavië | Monaco | Montenegro | Nederlandj | Noorwege | Oekraïne | Oesteriek | Pole | Portugal | Roemenië | Ruslandj1 | San Marino | Servië | Sjlovenië | Sjlowakieë | Sjpanje | Turkieë1 | Tsjechië | Vaticaansjtad (Heilige Sjtool) | Vereineg Keuninkriek | Wit-Ruslandj | Zjwaede | Zjwitserland |
Aafhenkelike gebejer: Akrotiri en Dhekelia2 | Faeröer | Gibraltar | Guernsey | Jan Mayen | Jersey | Eilandj Man | Sjpitsberge |
1. Dit landj lik gedeiltelik in Azië. 2. Dit landj lik geografisch in Azië, meh weurt óm cultureel en historische raejes bie Europa ingedeild. |