Louis XIV. vu Frankräich

Vu Wikipedia, der fräier Enzyklopedie.

Louis XIV.
5. September 1638 – 1. September 1715

Kinnek vu Frankräich an Navarra

Amtszäit	1643–1715
Virgänger	Louis XIII.
Nofolger	Louis XV.

Papp	Louis XIII.
Mamm	Anne vun Éisträich

De Louis XIV. (Louis le Grand, Roi Soleil) * 5. September 1638 zu Saint-Germain-en-Laye; † 1. September 1715 zu Versailles) war zanter 1643 Kinnek vu Frankräich an Navarra.

Mat enger Regentschaft vun 72 Joer war hien deen Herrscher aus der Neizäit deen am längsten um Troun suz. De Louis XIV. gëllt als klassesche Vertrieder vum Absolutismus. Hien huet d'Muecht vun der Kroun duerch en Ausbau vun der Administratioun, d'Bekämpfung vun der Oppositioun am Land an d'Förderung vun der franséischer Wirtschaft gefestegt. D'Kultur vum Haff gouf ganz un d'Persoun vum Herrscher ugepasst. Säi pompéisen Optrëtt gouf zum Symbol fir seng Plaz. De Sonnekinnek huet sech och fir d'Konscht a fir d'Wëssenschaft interesséiert, an d'franséisch Kultur ass opgebléit. D'Aussepolitik vum Louis XIV. war aggressiv, a Frankräich konnt ënnert dem Sonnekinnek seng Hegemonie iwwert Europa ausbauen.

Louis XIV. (Porträt vum H. Rigaud) 1701

D'Gebuert vum Louis XIV. zu Saint-Germain-en-Laye war fir vill Leit e glécklecht Evenement, well 23 Joer laang war d'Bestiednis vu sengen Elteren Louis XIII. an Anne vun Éisträich ouni Nokomme bliwwen. Duerch seng Gebuert gouf de Jean-Baptiste Gaston vun Orléans vun der Trounfolleg ausgeschloss. Aus Dankbarkeet krut de Kinnek dee frësch op d'Welt komm war de Bäinumm Dieudonné. Säi Brudder, de Philippe vun Orléans koum 1640 op d'Welt.

Am Alter vu 4 Joer koum de Louis de 14. Mee 1643 nom Doud vu sengem Papp op den Troun. Bis zu senger Majoritéit (am deemolege Frankräich mat 13 Joer) 1651 huet seng Mamm d'Anne vun Éisträich d'Regence iwwerholl. D'tatsächlech Muecht gouf awer vum Minister a Kardinol Mazarin ausgeübt. de Mazarin huet de Louis op seng Roll als absolutisteschen Herrscher virbereed; de jonke Kinnek gouf lues a lues un der Muecht bedeelegt an huet sech schliisslech d'Verantwortung mam Mazarin gedeelt. Duerch d'aussepolitesch Succèse vum Richelieu a Mazarin politesch gestäerkt, huet de Louis d'absolutistescht Kinnegtum mat barockem Afloss a Frankräich weider ausgebaut, an dat mat engem Liewen um Haff wat ganz op d'Persoun vum Herrscher zougeschnidde war. Nom Fridde vu Westfalen um Enn vum Drëssegjärege Krich 1648 an dem Traité vun de Pyrenäen mat Spuenien 1659 war Frankräich déi politesch a militäresch Virmuecht an Europa. Ënnerstëtzt vu Ministere wéi dem Colbert, Louvois, Hugues de Lionne a Pomponne huet hien de staatleche Muechtapparat konzentréiert, an d'militäresch, institutionnell a materiell Grondlage vun der Muecht vun der franséischer Monarchie erweidert. D'Verfolgung vun den Hugenotten, säi Sträit mam Poopst an de Spueneschen Ierffollegkrich hunn sech negativ op seng Herrschaft ausgewierkt. De Spueneschen Ierffollegkrich huet duerch d'Häert vun de Kämpf 1713 bal zu engem Staatsbankrott gefouert, deen nëmmen duerch eng Finanzreform a massivt Spuere konnt verhënnert ginn.

1660 huet de Louis d'Infantin Maria Theresia vu Spuenien bestued. No hierem Doud am Joer 1683 huet hien sech mat der Madame de Maintenon bestued. De Louis huet säi Jong a säin eelsten Enkel iwwerliewt, an ass den 1. September 1715 gestuerwen. Säin Urenkel koum ënnert dem Titel Louis XV. op den Troun. Begruewe gouf de Louis XIV. an der Krypta vun de Bourbonen an der Basilika Saint-Denis. 1793 gouf säi Kierper mat dem vun den anere Kinneke "profanéiert" an an e Gruef gehäit. D'abalsaméiert Häerz gouf an d'Jesuitekierch vun der Rue St. Antoine zu Paräis bruecht, an nieft d'Häerz vu sengem Papp gestallt. Während der Restauratioun sinn all d'Häerzer vum Kinnekshaus op Saint Denis an d'Krypta bruecht ginn.

[Änneren] Wierker

Mémoires pour l’instruction du Dauphin.
Manière de montrer les jardins de Versailles.

[Änneren] Kanner

De Louis a seng Famill

Mat der Maria Theresia vu Spuenien:

Louis (* 1. November 1661; † 1711)
Anne Elisabeth (* 18. November 1662; † 1662)
Marie Anne (* 16. November 1664; † 1664)
Marie Thérèse (* 1667; † 1672)
Philippe Charles (* 1668; † 1671), Herzog vun Anjou (1668–1671)
Louis François (* 1672; † 1672), Herzog vun Anjou (1672)

Onehelech Kanner:

Mat der Louise de La Vallière:

Charles (* 19. November 1663; † 1665)
Philippe (* 7. Januar 1665; † 1666)
Marie-Anne (* 2. Oktober 1666; † 1739)
Louis, Grof vu Vermandois (* 3. Oktober 1667; † 1683)

Mat der Madame de Montespan:

Louis Auguste, Herzog vu Maine (* 31. März 1670; † 14. Mai 1736)
Louis Cesar, Grof vu Vexin (* 1672; † 10. Januar 1683)
Louise-Françoise, mademoiselle de Nantes, (* 1. Juni 1673; † 16. Juni 1743)
Louise Marie (* 12. November 1674; † 15. September 1681)
Françoise Marie (* 9. Februar 1677; † 1. Februar 1749)
Louis Alexandre, Grof vun Toulouse, (* 6. Juni 1678; † 1. Dezember 1737)

Mat der Marie-Angélique de Fontanges:

Ee Bouf (*† 1679)

[Änneren] Genealogie

          ┌──> Antoine de Bourbon  (1518–1562)
          │    Herzog vu Bourbon, Vendôme a Beaumont
          │
     ┌──> Henri IV. (1553–1610)
     │    Kinnek vun Navarra a Frankräich
     │    │
     │    └──> Jeanne d'Albret (1529–1572), Jeanne III.
     │         Kinnigin vun Navarra
     │
┌──> Louis XIII. (1601–1643), le Juste
│    Kinnek vu Frankräich an Navarra
│    │
│    │    ┌──> Francesco I. (1541–1587),
│    │    │    Groussherzog vun der Toskana
│    │    │
│    └──> Maria vu Medici (1575–1642)
│         Regentin vu Frankräich
│         │
│         └──> Jeanne (1546–1578)
│              Erzherzogin Éisträich, Prinzessin vun Ungarn a Béimen
│
Louis XIV. (1638–1715), le Roi Soleil
Kinnek vu Frankräich an Navarra
│
│         ┌──> Felipe II. (1527–1598),
│         │    Kinnek vu Spunien a Portugal, Erzherzog vun Éisträich
│         │
│    ┌──> Felipe III. (1578–1621)
│    │    Kinnek vu Spunien a Portugal, Erzherzog vun Éisträich
│    │    │
│    │    └──> Anna (1549–1580),
│    │         Erzherzogin vun Éisträich
│    │
└──> Anne (1601–1666), Regentin vu Frankräich,
     Infantin vu Spuenien a Portugal, Erzherzogin vun Éisträich
     │
     │    ┌──> Karl II. (1540–1590)
     │    │    Erzherzog vun Éisträich, Herzog vun der Steiermark, Prënz vun Ungarn a Béimen
     │    │
     └──> Margarete (1584–1611),
          Erzherzogin vun Éisträich
          │
          └──> Maria vu Bayern (1551–1608)
               ...

[Änneren] Literatur zum Thema

[Änneren] Biografien

Michel Antoine, Louis XIV', Paräis, Fayard, 2001
Olivier Bernier, Ludwig XIV: die Biographie. Düsseldorf, Albatross, 2003, ISBN 3-491-96085-1
Francois Bluche, Louis XIV. Paräis, Fayard, 1993
Philippe Erlanger, Ludwig XIV. Das Leben eines Sonnenkönigs. Frankfurt am Main, 1996
Pierre Gaxotte, Ludwig XIV. Frankreichs Aufstieg in Europa., München 1951
Geoffrey R. Treasure, Louis XIV. Harlow, Longman, 2001
W. H. Lewis, Ludwig XIV. Der Sonnenkönig. Tübingen 1989
Bernd-Rüdiger Schwesig, Ludwig XIV. mit Selbstzeugnissen und Bilddokumenten. Hamburg 1998

[Änneren] Politik an Zäit vum Louis XIV.

Peter Burke, Ludwig XIV. Die Inszenierung des Sonnenkönig. Frankfurt am Main, 1996, ISBN 3-8031-2412-3
Joel Cornette, Chronique du Règne de Louis XIV. Paräis 1997
Pierre Goubert, Ludwig XIV. und zwanzig Millionen Franzosen. Berlin 1973
Ragnhild Hatton, Europe in the Age of Louis XIV. London 1996
Andrew Lossky, Louis XIV. and the French Monarchy. London 1992
Wolfgang Mager, Frankreich vom Ancien Régime zur Moderne 1630–1830, Stuttgart 1980
Klaus Malettke, Ludwig XIV. von Frankreich, Leben, Politik und Leistung. Göttingen 1998, ISBN 3-7881-0143-1
Leopold von Ranke, Französische Geschichte vornehmlich im XVI. und XVII. Jahrhundert. Stuttgart 1954
Voltaire, Le siècle de Louis XIV. Paräis, Union, 1962

[Änneren] Konscht an Architektur

Pierre-André Lablaude, Die Gärten von Versailles. Worms 1995
Vincent Maroteaux, Marly – L’autre Palais du Soleil, Paräis 2002
Alain Mérot, La peinture française au XVIIe siècle. Paräis 1994
Érik Orsenna, Andrè Le Nôtre – Der Gärtner von Versailles, München 2001
Jean-Marie Pérouse de Montclos, Versailles. Köln 1996
Jean-Marie Pérouse de Montclos, Vaux-le-Vicomte. London 1997
Orest Ranum, Paris in the Age of Absolutism. Pennsylvania 2002
Andrew Trout, City on the Seine – Paris in the Time of Richelieu and Louis XIV., New York 1996

[Änneren] Militär a Kricher

Daniel Dessert, La Royale – Vaisseaux et marins du Roi-Soleil, Paräis 1996
John A. Lynn, Giant of the Grand Siècle – The French Army 1610–1715, New York 1997
John A. Lynn, The French Wars 1667–1714, The Sun King at War, Oxford 2002
John A. Lynn, The Wars of Louis XIV. 1667–1714, London 1999. ISBN 0-582-05629-2
Paul Sonnino, Louis XIV. and the origins of the Dutch War. Cambridge 1988

[Änneren] Historesch Quellen

Elisabeth Charlotte vun der Pfalz, Herzogin vun Orléans, Madame: Die Briefe der Liselotte, München 1979
Kardinol vu Retz, Aus den Memoiren. Frankfurt 1964
Louis Herzog vu Saint-Simon, Der Hof Ludwig XIV. Nach den Denkwürdigkeiten des Herzogs von Saint-Simon. München 1999
Ézéchiel Spanheim, Relation de la Cour de France. Paräis 1973
Primi Visconti, Mémoires sur la cour de Louis XIV.. Paräis 1981