Dinamarca - Danmark

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Kongeriget Danmark
Reino da Dinamarca

Lema da Raiña: A axuda de Deus, o amor do pobo, a grandeza da Dinamarca.

Lingua oficial

Dinamarqués¹

Capital

Copenhaguen

Monarca

Margarida II de Dinamarca

Primeiro ministro

Anders Fogh Rasmussen

Área
- Total
- %auga

130º maior

43,094 km²
1.6%

Poboación
- Total (2004)
- Densidade

104º máis poboado
5,397,640
125 h./km²;

Independencia

pre-historia, antes do século VIII

Moeda

Coroa (krone)

Fuso horario

UTC +1

Hino nacional

Der er et yndigt land

TLD (Internet)

.DK

Código telefónico

Electricidade

230V, 50 Hz

(1) Co-oficial co Inuktitut, na Grenlandia.

Dinamarca é un país do norte da Europa composto pola península da Xutlandia e por un arquipélago de illas chas e baixas. Está limitada ao norte polo estreito de Skagerrak, que a separa da Noruega, ao este polo estreito de Kattegat, que a separa da Suecia, e polo Mar Báltico, ao sur pola Alemaña e ao oeste polo Mar do Norte.

[editar] Historia

Artigo principal: Historia de Dinamarca

Fotografía dos restos dun barco vikingo no "Roskilde Viking Ship Museum".

A orixe de Dinamarca está perdida na prehistoria. Pero a Dannevirke (muralla) máis antiga data do século VII, o mesmo que o novo alfabeto rúnico.

Dinamarca foi unificada por Harald Blatand ó redor de 980. Para o século XI os daneses eran coñecidos como parte dos Vikingos, que colonizaban, saqueaban e comercializaban na maior parte de Europa.

En varias ocasións Dinamarca controlou Inglaterra, Noruega, Suecia, Islandia, parte das Illas Virxes, parte da costa do Báltico e o que é agora o norte de Alemaña. Scania foi parte de Dinamarca durante a maior parte da súa historia, pero foi perdida e cedida a Suecia no 1658. A unión con Noruega foi disolta no 1814, cando Noruega ingresou nunha nova unión con Suecia (ata 1905).

O movemento liberal e nacional danés chegou ó seu cumio nos anos 1830 e, logo das revolucións europeas de 1848, Dinamarca convertiuse nunha monarquía constitucional o 5 de xuño de 1849.

Despois da Guerra dos Ducados en 1864, Dinamarca foi forzada a ceder Schleswig-Holstein a Prusia, unha derrota que deixou fondas marcas na identidade nacional danesa. Logo deste feito, Dinamarca adoitou unha política de neutralidade, que mantivo durante a Primeira Guerra Mundial.

O 19 de abril de 1940, Dinamarca foi invadida pola Alemaña nazi e permaneceu ocupada durante a Segunda Guerra Mundial, a pesar dalgunha resistencia interna. Despois da guerra, Dinamarca convertiuse en membro da OTAN, e en 1973 membro da Comunidade Económica Europea, que anos máis tarde transformouse na UE.

[editar] Política

Artigo principal: Política de Dinamarca

En 1849, Dinamarca pasou a ser unha monarquía constitucional coa adopción dunha nova constitución. O monarca é formalmente o xefe de estado, pero ese papel é e grande medida cerimonial. O poder executivo é exercido polos ministros, sendo o primeiro ministro un primeiro entre iguais (primus inter pares). O poder lexislativo está investido no parlamento, coñecido como Folketing, que consiste en (non máis de) 179 membros. Os tribunais da Dinamarca son funcional e administrativamente independentes dos poderes executivo e lexislativo.

As eleccións para o parlamento teñen lugar xeralmente cada catro anos, pero o primeiro ministro pode convocar eleccións anticipadas.

[editar] Subdivisións

Artigo principal: Subdivisións de Dinamarca

[editar] Xeografía

Artigo principal: Xeografía de Dinamarca

Dinamarca consta da península de Xutlandia (Jylland) e de 405 illas con nome, das cales 79 están habitadas, e entre as que as máis importantes son Fyn e a Zelandia (Sjælland). A illa de Bornholm localízase un pouco ao leste do resto do país, no mar Báltico. Moitas das illas están ligadas por pontes. A ponte do Øresund liga a Zelandia á Suecia e a ponte do Grande Belt liga Fyn á Zelandia.

O país é, en xeral, plano e con poucas elevacións (os puntos máis elevados son o Ejer Baunehøj e o Yding Skovhøj, ambolosdous con cerca de 173 metros de altitude. O clima é temperado, con invernos suaves e veráns frescos. As cidades principais son a capital, Copenhaga (na Zelandia), Aarhus (na Xutlandia) e Odense (en Fyn).

[editar] Economía

Artigo principal: Economía de Dinamarca

A economía de Dinamarca é dependente dos intercambios comerciais cos outros países e da capacidade de influencia nas conxunturas internacionais e nos factores económicos. O valor das exportacións e importacións representa cerca dun terzo do valor do PIB. Grande parte dos intercambios comerciais son feitos con países da UE (Unión Europea). O socio de comercio bilateral máis importante é Alemaña, tendo unha boa interacción económica con Suécia e Gran Bretaña. Fóra da UE, Dinamarca mantén relacións comerciais con Noruega, os Estados Unidos e o Xapón.

Desde a Segunda Guerra Mundial, as exportacións dinamarquesas expandíronse. A venda de produtos industriais superou a exportación agraria, ocupando un lugar cada vez máis importante dentro da pauta de exportacións de Dinamarca. No final dos anos 90, a exportación industrial constituíu aproximadamente o 80% do valor total das vendas ao exterior, mentres as vendas de produtos agrarios representou o 11%. As áreas de ferramentas e maquinaria forman o 26% do tamaño das exportacións industriais, os produtos químicos representa o 12% e os produtos da industria agroalimenticia, incluído carne de conserva, chega ao 4%. O forte crecemento económico de Dinamarca entre os anos 60 e 80 non se viu reflectido nun bo desempeño nos anos 90, o que influenciou nunha lixeira queda na exportación na área de servizos. No capítulo de importacións, os principais produtos comprados son materias primas e produtos semifabricados, incluíndo a enerxía. A compra de maquinaria e equipamentos de produción para industria e comercio representa o 67% do valor total de importacións. Nos anos 80, a importación de enerxía caeu significativamente, debido ao aumento da produción interna de petróleo. Os outros 33% de importacións son de produtos de consumo, especificamente automóbiles.

[editar] Demografía

Artigo principal: Demografía de Dinamarca

Commons ten máis imaxes sobre:

Dinamarca - Danmark

[editar] Cultura

Artigo principal: Cultura de Dinamarca

Bandeira de Dinamarca.

O dinamarqués máis coñecido é probabelmente Hans Christian Andersen, un escritor famoso principalmente debido aos seus contos de fadas, como As Roupas Novas do Emperador ou O Patiño Feo.

Outros dinamarqueses coñecidos son:

Bertel Thorvaldsen, escultor.
Hans Christian Andersen, escritor de contos e historias infantis.
Niels Bohr, físico.
Tycho Brahe, astrónomo.
Karen Blixen, tamén coñecida como Isak Dinesen, escritora.
Søren Kierkegaard, filósofo existencialista.
K E Løgstrup, filósofo cristián.

Ver tamén:

Culinaria de Dinamarca
Lista de pintores dinamarqueses
Lista de dinamarqueses notábeis
Lista de persoas nos selos de Dinamarca
Música de Dinamarca

**Festivos**
Data	Nome en galego	Nome local	Observacións

[editar] Véxase tamén

Lista de países

Unión Europea
Alemaña \| Austria \| Bélxica \| Chequia \| Chipre \| Dinamarca \| Eslovaquia \| Eslovenia \| España \| Estonia \| Finlandia \| Francia \| Grecia \| Hungría \| Irlanda \| Italia \| Letonia \| Lituania \| Luxemburgo \| Malta \| Países Baixos \| Polonia \| Portugal \| Reino Unido \| Suecia
Membros despois de 1 de xaneiro de 2007:
Bulgaria \| Romanía
Países candidatos:
Croacia \| Macedonia \| Turquía

Países do mundo | Europa

Países con parte do seu territorio en Europa

Rusia | Turquía

Organización do Tratado do Atlántico Norte (OTAN)
Alemaña \| Bélxica \| Bulgaria \| Canadá \| Chequia \| Dinamarca \| Eslovaquia \| Eslovenia \| España \| Estados Unidos \| Estonia \| Francia \| Grecia \| Hungría \| Islandia \| Italia \| Letonia \| Lituania \| Luxemburgo \| Noruega \| Países Baixos \| Polonia \| Portugal \| Reino Unido \| Romanía \| Turquía

Traído desde "http://gl.wikipedia.org../../../d/i/n/Dinamarca_-_Danmark_fff7.html"

Categorías: Países | Europa | Dinamarca