Praga
From Wikipedia
Praga (czes. Praha) je stolëcą Czesczi Repùbliczi ë nôwikszim czesczim gardã. Praga pòłożonô je nad rzeką Wełtawą. Historëczné centróm gardu je wpisóné na lëstã swiatowi kùlturny erbë UNESCO.
[edicëjô] Historëjô
Praga òsta założonô w drëdżi pòłowie IX-tégò stolatô a w 1085 rokù sta sã sedzbą czesczich królów. XIV-té stolaté ë panowanié Karela IV bëło złotim cządã dlô gardu. Karel IV zlécył m.jn. bùdacëjã Nowégò Gardu, mòstu nad Wełtawą (mianowónégò òd 1870 "Karelów mòst") ë Katédrë sw. Wita. Mô założoné téż pierszi we Westrzédny Eùropie ùniwersytet, jaczi nosy dzysô jegò miono. Za czasów Karela IV Praga bëła trzecym nôwikszim gardã w Eùropie.
Nôwôżniészé wëdarzenia w historëji Pradżi
- 870 założenié gardu
- 888 Praga òsta przejãtô przez Wiôlgą Mòrawską
- 1085 Praga òsta szedzbą królów
- 1346-1378 panowanié Karela IV - Praga sta sã stolëcą Rzimsczi Imperëji
- 1348 założenié Prasczégò Ùniwersytetu (Ùniwersitet Karela)
- 1378 refòrmacëjô Jan Husa
- 1583-1612 panowanié Rudolfa II, Praga sta są drëdzi rôz stolëcą Rzimsczi Imperëji
- 1648 zôpadny ùbrzég Pradżi zajãti ë rabòwóny przez szwedzką armëjã
- 1741 òkùpacëjô przez frańcëskò-bajersczé wòjska
- 1744 òkùpacëjô przez prëską armëjã
- 1848 rewolucëjné pòwstanié òstało zdëszoné przez aùstrëjackò-madżarską armëjã
- 1890 wiôldżi pòtop
- 1918 pò I swiatowi wòjnie Praga sta sã stolëcą czeskòsłowacczégò państwa
- 1938 pò zdradze Czeskòsłowacczi przez zôpadnëch aliantów hitlerowsczé Miemcë zajëmają Sudetë a w 1939 całé państwò
- 1945 pòwstanié procëm Miemcóm na krótkò przed zakùńczenim II swiatowi wòjnë, przëbëcé Czerwiony Armëji
- 1948 kòmùniscë przejëmają władzã
- 1968 inwazëjô państw Warszawsczégò Paktu ë zdëszenié prasczégò zymkù
- 1989 Praga sta sã centróm aksamińtny rewolucëji, ùpôdk kòmùnistnégò reżimù
- 2000 wiôldżé protestë antiglobalëstów òbczôs zéńdzeniów Midzënôrodnégò Monetarnégò Fùnduszu (IMF) ë Swiatowégò Bankù
- 2002 pòtop, nôwôżniészé stôrodôwnotë nie òstałë zniszczoné
[edicëjô] Ekònomijô
Praga je nôbòkadniészim gardã w Westrzédny ë Pòrénkòwi Eùropie, ë bòkadniészim jak wiele zôpadnoeùropejsczich gardów. Per-capita wzątk gardu w 2002 mô wëniesłé EUR 32,357, co je 153% strzédny w Eùropejsczi Ùniji.
To je blós ùzémk artikla. Rôczimë do jegò rozwicégò.
