Ząb (stomatologia)
Z Wikipedii
Ząb – złożony twardy twór anatomiczny zlokalizowany u zwierząt kręgowych w jamie ustnej, służący głównie do rozdrabniania pożywienia, a ponadto u niektórych zwierząt również do ataku (drapieżniki) i obrony.
Zęby występują w jamie gębowej większości kręgowców, jednak najbardziej zróżnicowane są u ssaków. U człowieka rozwojowo rozróżniamy zęby mleczne i zęby stałe. Różnią się one między sobą budową.
Spis treści |
[edytuj] Budowa
[edytuj] Anatomia
Ząb składa się z korony, szyjki i jednego lub więcej korzeni. W zależności od przyjętego podziału korona i korzeń są różnie definiowane. Według podziału zwanego anatomicznym, korona jest częścią zęba pokrytą szkliwem, według podziału klinicznego jest to ta część korony, która znajduje się ponad dziąsłem.
Wewnątrz korony znajduje się komora miazgi.
Z kolei korzeń anatomiczny jest to część zęba pokryta cementem, podczas gdy według podziału klinicznego jest to część zęba znajdująca się poniżej brzegu dziąsłowego. W przypadku chorób przyzębia korzeń kliniczny może być bardzo skrócony w wyniku recesji dziąseł. Zwykle wewnątrz korzeni znajdują się kanały doprowadzające do korony naczynia krwionośne i nerwy. Przeważnie w każdym korzeniu znajduje się jeden kanał.
Szyjka jest częścią zęba łącząca koronę anatomiczną i korzeń anatomiczny. W tym miejscu występuje charakterystyczne przewężenie zęba.
[edytuj] Histologia
Ząb zbudowany jest z kolejnych warstw tkanek:
- szkliwa – najtwardszej tkanki w ludzkim organizmie; pokrywa ono koronę,
- zębiny – tkanki, która stanowi główną część zęba,
- miazgi – tkanki wypełniającej komorę zęba; w skład miazgi wchodzą naczynia krwionośne, nerwy i tkanka łączna.
- cementu – tkanki pokrywającej korzeń.
[edytuj] Powierzchnie
W stomatologii wyróżnia się następujące powierzchnie zęba:
- powierzchnię podniebienną – od strony podniebienia w szczęce lub językową w żuchwie;
- powierzchnię przedsionkową, zwaną również wargową lub policzkową od strony przedsionka jamy ustnej;
- powierzchnię żującą w trzonowcach i przedtrzonowcach lub brzeg sieczny w siekaczach i kłach;
- powierzchnię mezjalną od strony linii pośrodkowej ciała
- powierzchnię dystalną przeciwną do linii pośrodkowej ciała
[edytuj] Formuła zębowa
Dorosły człowiek ma 32 zęby – 16 w szczęce i 16 w żuchwie:
- 4 siekacze
- 2 kły
- 4 zęby przedtrzonowe
- 6 trzonowych
Dziecko o uzębieniu mlecznym ma w każdym łuku:
- 4 siekacze
- 2 kły
- 4 trzonowce
Siekacze służą do odgryzania kęsów, kły do rozrywania pokarmu, zęby trzonowe i przedtrzonowe do jego rozcierania.
