Wisława Szymborska

Z Wikipedii

Wisława Szymborska, z lewej Adam Zagajewski

Irena Szymańska, Małgorzata Baranowska, Ryszard Matuszewski, Wisława Szymborska, Polski PEN-Club, Warszawa, 1996 r.

Wisława Szymborska (ur. 2 lipca 1923 r. w Bninie, obecnie w obrębie Kórnika) – polska poetka, eseistka i krytyk literacki, a także tłumaczka literatury francuskiej, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1996.

Urodziła się w Bninie koło Poznania (obecnie części Kórnika), jej rodzicami byli Wincenty Szymborski (1870 – 1936) – zarządca zakopiańskich dóbr hrabiego Zamoyskiego (tuż przed urodzeniem córki został przeniesiony do Kórnika w celu uporządkowania tamtejszych spraw finansowych) i Anna Maria z d. Rottermund (1890 – 1960). Od roku 1924 rodzina Szymborskich mieszkała w Toruniu, następnie od 1929 lub 1931 w Krakowie przy ul. Radziwiłłowskiej; Wisława uczęszczała tam początkowo do Szkoły Powszechnej im. Józefy Joteyko przy ul. Podwale 6, następnie, od września 1935 r. do Gimnazjum Sióstr Urszulanek przy ul. Starowiślnej 3-5.

Po wybuchu II wojny śwatowej kontynuowała naukę na tajnych kompletach, a od roku 1943 zaczęła pracować jako urzędniczka na kolei, by uniknąć wywiezienia na roboty do Rzeszy. W tym też czasie po raz pierwszy wykonała ilustracje do książki (podręcznik języka angielskiego First steps in English Jana Stanisławskiego) i zaczęła pisywać opowiadania oraz – z rzadka – wiersze.

Od roku 1945 brała udział w życiu literackim Krakowa; wg wspomnień poetki – największe wrażenie wywarł na niej Czesław Miłosz. W tymże roku podjęła studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, by następnie przenieść się na socjologię. Studiów jednak nie ukończyła, ze względu na trudną sytuację materialną.

Pierwsze wiersze opublikowała w krakowskim "Dzienniku Polskim", następnie w "Walce" i "Pokoleniu". W tych czasach Szymborska była związana ze środowiskiem akceptującym socjalistyczną rzeczywistość. W latach 1947-1948 była sekretarzem dwutygodnika oświatowego "Świetlica Krakowska" i – między innymi – zajmowała się ilustracjami do książek.

W kwietniu 1948 r. wyszła za mąż za poetę Adama Włodka. Nowożeńcy zamieszkali w krakowskiej "kolonii literatów" przy ul. Krupniczej. Niepowtarzalny klimat tego środowiska miał inspirujący wpływ na twórczość poetki. Z mężem rozwiodła się w roku 1954.

W 1949 roku pierwszy tomik wierszy Szymborskiej Wiersze (wg innych źródeł Szycie sztandarów) nie został przyjęty do druku, gdyż "nie spełniał wymagań socjalistycznych". Debiutem książkowym został wydany w roku 1952 tomik wierszy Dlatego żyjemy z wierszami m.in. "Młodzieży budującej Nową Hutę" czy "Lenin". Szymborska została przyjęta do Związku Literatów Polskich. Była członkiem PZPR do 1966. W 1953 podpisała się pod wspólną rezolucją grupy członków krakowskiego oddziału ZKP, potępiającą duchownych skazanych w procesie księży z kurii krakowskiej^[1]. Już w 1957 Szymborska nawiązała kontakty z paryską "Kulturą" i Jerzym Giedroyciem. W 1964 Szymborska znalazła się wśród sygnatariuszy sfałszowanego przez władze protestu potępiającego Radio Wolna Europa za nagłośnienie Listu 34.

W 1975 podpisała protestacyjny list 59, w którym czołowi polscy intelektualiści, protestowali przeciwko zmianom w konstytucji, wprowadzającym zapis o kierowniczej roli PZPR i wiecznym sojuszu z ZSRR.

Szymborska jest nierozerwalnie związana z Krakowem i wielokrotnie podkreślała swoje przywiązanie do tego miasta.

W latach 1953-1981 była członkiem redakcji "Życia Literackiego", gdzie od 1968 roku prowadziła stałą rubrykę "Lektury nadobowiązkowe", które zostały później opublikowane także w formie książkowej. W latach 1981-1983 wchodziła w skład zespołu redakcyjnego krakowskiego miesięcznika "Pismo" .

Wiersze Szymborskiej to unikalna liryka o głębokiej refleksji, intelektualna, zawierająca często wyraźny podtekst filozoficzny. Jej twórczość charakteryzuje precyzja słowa, lapidarność, częste posługiwanie się ironią, paradoksem, przekorą lub żartobliwym dystansem w celu uwypuklenia głębokich treści. Autorka często porusza tematy o charakterze moralistycznym i rozważa egzystencjalną sytuację człowieka jako jednostki i zbiorowości ludzkiej.

Uhonorowana Nagrodą Goethego w 1991, a później także Nagrodą Herdera. Orędownikiem poezji Szymborskiej w Niemczech jest Karl Dedecius tłumacz literatury polskiej.

Komitet Noblowski w uzasadnieniu przyznania poetce nagrody napisał: "za poezję, która z ironiczną precyzją pozwala historycznemu i biologicznemu kontekstowi ukazać się we fragmentach ludzkiej rzeczywistości".

Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

W 1996 roku otrzymała tytuł Człowiek Roku tygodnika Wprost.

Spis treści 1 Przypisy 2 Najważniejsze dzieła Wisławy Szymborskiej 2.1 Zobacz też 2.2 Linki zewnętrzne

[edytuj] Przypisy

1. ↑ "Dwie twarze Wisławy Szymborskiej" Stanisław Krajski, 1996

[edytuj] Najważniejsze dzieła Wisławy Szymborskiej

• Dlatego żyjemy (1952)
• Pytania zadawane sobie (1954)
• Wołanie do Yeti (1957)
• Sól (1962)
• 101 wierszy (1966)
• Sto pociech (1967)
• Wiersze wybrane (1967)
• Poezje wybrane (1967)
• Wszelki wypadek (1972)
• Wielka liczba (1976)
• Ludzie na moście (1986)
• Poezje: Poems (edycja dwujęzyczna polsko-angielska, 1989)
• Lektury nadobowiązkowe (1992)
• Koniec i początek (1993)
• Widok z ziarnkiem piasku (1996)
• Sto wierszy – sto pociech (1997)
• Chwila (2002)
• Rymowanki dla dużych dzieci (2003)
• Dwukropek (2005; Nominacja do Śląskiego Wawrzynu Literackiego, kwiecień 2006 r.)

[edytuj] Zobacz też

• literatura

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Nagroda Nobla z literatury w 1996