Wiertło
Z Wikipedii
Wiertło – narzędzie skrawające do wykonywania otworów (wiercenie) przy wykorzystaniu wiertarki.
Wiercenie polega na skrawaniu materiału (obróbka wiórowa) obrabianego przedmiotu poprzez obroty wiertła wokół osi wzdłużnej przy jednoczesnym jego posuwie wzdłuż tej osi. Prędkość obrotowa i posuw zależą od średnicy wiertła oraz rodzaju obrabianego materiału. Wraz ze wzrostem średnicy wiertła należy obniżać prędkość obrotową tak, aby prędkość liniowa pomocniczej krawędzi skrawającej pozostawała na niezmienionym poziomie.
Wiercenie wiertłem dużej średnicy w pełnym materiale jest utrudniane przez opór jaki powoduje ścin, dlatego należy wykonać wiercenie wstępne wiertłem o mniejszej średnicy.
W celu uzyskania otworów dokładnych należy zastosować wiercenie zgrubne, a następnie wykonać rozwiercanie lub pogłębianie.
Otwory pod gwinty wykonuje się wiertłami średnicach odpowiednich dla danej wielkości i gwintu.
Spis treści |
[edytuj] Rodzaje wierteł
Rodzaje wierteł popularnych:
- A – do metalu z ostrzem stalowym,
- B – do drewna kręte,
- C – do betonu z ostrzem z węglików,
- D – do drewna piórkowe,
- E – uniwersalne do metalu lub betonu z ostrzem z węglików
- F – do blach,
- G – uniwersalne (do metalu, drewna, tworzyw).
Rodzaje chwytów wierteł:
- 1, 2 – chwyt walcowy,
- 3 – chwyt SDS Plus,
- 4, 5 – chwyt sześciokątny,
- 6 – chwyt walcowy z trzema płaszczyznami,
- 7 – chwyt wtykowy ¼ cala (do wkrętarki).
[edytuj] Wiertła kręte
Wiertła kręte stosowane są do wykonywania otworów walcowych. Zakres średnic części roboczej zawiera się od 0,1 mm do 100 mm. Produkowane są jako jednolite ze stali narzędziowej, szybkotnącej lub z węglików spiekanych lub też jako łączone: rdzeń i chwyt ze stali konstrukcyjnej, część robocza wyposażona w płytki z węglików spiekanych. Obecnie stosowanych jest wiele wersji mocowania wierteł: powszechne walcowe i sześciokątne w trójszczękowych uchwytach wiertarskich, szybkie mocowanie popularne SDS Plus i SDS Max w sprzęcie instalatorskim(budowlanym) oraz mocowanie za pomocą stożka Morse’a w zastosowaniach przemysłowych.
Budowa wiertła krętego:
1. Główna krawędź skrawająca.
2. Pomocnicza krawędź skrawająca.
3. Krawędź poprzeczna (ścin).
4. Powierzchnia przyłożenia.
5. Rowek wiórowy.
6. Pomocnicza powierzchnia przyłożenia (łysinka).
7. Rdzeń.
8. Chwyt walcowy.
9. Zabierak
10. Chwyt stożkowy Morse’a.
11. Płetwa.
2κ- Kąt wierzchołkowy.
ψ - Kąt pochylenia ścina.
λ - Kąt natarcia.
[edytuj] Wiertła koronowe
Wiertła koronowe stosowane są do wykonywania (wykrawania) otworów o dużych średnicach poprzez skrawanie materiału przedmiotu obrabianego jedynie na obwodzie wykonywanego otworu. Wiertło koronowe ma postać rury (do wierceń głębokich) lub „garnka” (do wierceń płytkich) z ostrzami rozmieszczonymi na obwodzie krawędzi części roboczej. Ostrza najczęściej wykonywane są z węglików spiekanych. Jedynie do obróbki miękkich materiałów stosuje się tego typu wiertła z ostrzami stalowymi.
[edytuj] Wiertła piórkowe
Wiertła piórkowe stosowane są do obróbki drewna. Część robocza jest spłaszczona i posiada dwie proste krawędzie skrawające. Niektóre typy wierteł piórkowych posiadają dodatkowe wzdłużne ostrza (zęby) na końcach głównej krawędzi skrawającej mające na celu wcześniejsze odcinanie skrawanego materiału dla zapobieżenia strzępieniu krawędzi otworu. Zakres średnic wierteł piórkowych zawiera się od 10 do 50 mm. Wykonywane są ze stali narzędziowych. Chwyt ma najczęściej postać sześciokąta dla pewnego zamocowania w uchwycie. Wierteł piórkowych używa się także do wiercenia w szkle.
[edytuj] Wiertła spiralne do drewna (świdry)
Wiertła te charakteryzują się rdzeniem jednozwojnym o kształcie spirali (3), który posiada tylko jedną łysinkę. Pojedynczy rowek wiórowy w tak ukształtowanym wiertle jest duży i umożliwia łatwe usuwanie wiórów z wierconego otworu. Część robocza zakończona jest piórem (2), skrawaczem oraz żądłem (1), często z gwintem stożkowym. Do grupy tej można także zaliczyć ręczne świdry do drewna.
[edytuj] Wiertła specjalne
Wiertła specjalne to wiertła o specjalnej konstrukcji lub zastosowaniach. Do grupy tej należą dla przykładu nawiertaki do nakiełków (zwykłych, chronionych i łukowych), wiertła sękownicze do drewna, wiertła lufowe do wiercenia bardzo długich otworów (zazwyczaj zawierające kanały do doprowadzania chłodziwa i odprowadzania wiórów) i inne.
[edytuj] Ostrzenie wierteł
Ostrzenie zużytych wierteł wykonuje się przy pomocy uniwersalnych amatorskich ostrzałek (zdjęcie) lub profesjonalnych przyrządów do ostrzenia wierteł (rysunek).
Zobacz też: wiertnica
