Senat rzymski
Z Wikipedii
Senat rzymski w czasach republiki było to ciało ustawodawcze i wykonawcze, a w czasach cesarstwa rzymskiego było to najwyższe ciało ustawodawcze.
Spis treści |
[edytuj] Czasy republiki
W czasach wczesnej republiki Senat składał się ze 100 senatorów. W II w p.n.e liczbę tą zwiekszono do 300, a w 80 r. p.n.e do 600.
Senatorowie byli wybierani spośród dorosłych mężczyzn pochodzących z tzw. rodów senatorskich - czyli najbardziej wpływowych i najzamożniejszych rodzin patrycjuszy. Nowych kandydatów proponował za czasu wczesnej republiki konsul (z czasem rolę tę przejął cenzor), a zatwierdzał ich cały senat. Stanowisko senatora było dożywotnie, chyba że dany senator splamił się hańbą i został przez senat wykluczony ze swojego składu. Senatorowie ginęli też nierzadko w walkach frakcyjnych. W samym senacie decyzje zapadały na ogół demokratycznie - poprzez jawne głosowania polegające na przechodzeniu (lub nie) przez linię narysowaną na posadzce Senatu. W trakcie niektórych ważnych głosowań dochodziło do przepychanek, czy też do zmuszania siłą opornych senatorów do przechodzenia na właściwą stronę.
[edytuj] Prawa senatorów i partie w Senacie
Każdy senator miał prawo do jednego wystąpienia w danej sprawie. Zgodnie z prawem nie wolno mu było przerywać, o ile sam nie przestał wygłaszać swojej mowy. Miał też prawo, zanim przeszedł do rzeczy, mówić o czym chciał i jak długo chciał. Było to wykorzystywane czasami do blokowania obrad poprzez niekończące się przemówienia, w trakcie których koledzy "głoszącego" senatora prośbą lub groźbą "organizowali" poparcie dla projektów, które chcieli przeforsować.
W senacie tworzyły się rozmaite frakcje, niektóre z nich trwałe, a inne tylko dla poparcia jednego projektu. W systemie politycznym republiki istniały dwie stałe partie zwane optymatami (którzy reprezentowali interesy najmożniejszych rodów Rzymu) oraz popularami (którzy nie tworzyli jednego programu, bazowali na populizmie). Podział ten miał swoje odbicie w senacie.
Senat mógł obradować tylko w miejscu inaugurowanym, czyli konsekrowanym przez augurów na drodze auspicjów. Stały budynek posiedzeń - kuria, miał taką konsekrację tak samo jak rzymskie świątynie. Stąd też posiedzenia senatu zwoływano niejednokrotnie w którejś ze świątyń, co przeważnie miało swoje znaczenie polityczne. Wyjątkiem była świątynia Westy, która nie miała konsekracji i senat nie mógł się tam zbierać.
[edytuj] Uprawnienia Senatu
- przydzielanie prokonsulom ich prowincji,
- zarządzanie budżetem republiki,
- zawieranie i zrywanie sojuszy politycznych,
- deklarowanie wojen,
- ogólna kontrola nad armią,
- stanowienie prawa,
- sądzenie członków rodzin senatorskich.
[edytuj] Czasy Cesarstwa
Po ustanowieniu cesarstwa znaczenie senatu stopniowo malało, aż stracił on całkowicie znaczenie polityczne, a wybór na Senatora stał się tylko swojego rodzaju nobilitacją.
Oprócz Rzymu swoje senaty posiadały też municypia - zaanektowane miasta i kolonie - miasta założone przez obywateli rzymskich.
